Dwa bratanki. Dokumenty i materiały do stosunków polsko-węgierskich 1918-1920 | Recenzja

Dwa bratanki. Dokumenty i materiały do stosunków polsko-węgierskich 1918-1920,  Endre László Varga

Węgrzy to naród od wieków bliski Polakom, ale obecnie historia tych związków ulega już pewnemu zapomnieniu. Stosunki polsko-węgierskie to obszerny, nie do końca zbadany dział światowej historii.

Nakładem Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych ukazała się praca węgierskiego historyka, która stanowi zbiór źródeł dotyczących węgiersko-polskich relacji polityczno-wojskowych w latach 1918-1920.

Endre László Varga to absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, jeden z trzech Węgrów, którzy w XX wieku rozpoczęli studia historyczne w Polsce. Już pod koniec swej pracy zawodowej jako wykładowca na Uniwersytecie Reformowanym Kalwińskim w Budapeszcie podjął się skrupulatnego i czasochłonnego zadania udokumentowania relacji polsko-węgierskich, w niedawno odrodzonym kraju na początku XX wieku.

Wyjątkowość tego zbioru polega na tym, że z hermetycznego dla Polaków języka węgierskiego, zostało przetłumaczone kilkaset dokumentów, a zdecydowaną większość wprowadzono do obiegu naukowego po raz pierwszy. Dzięki temu dla naukowców, ale i zainteresowanych tematem, otwiera się pole do opracowania na nowo działań Polski i Węgier na tle wielu ważnych wydarzeń w latach 1918-1920. Dokumenty te pokazują również wzajemne relacje państw, z którymi Polska i Węgry utrzymywały stosunki dyplomatyczne lub były w stanie konfliktu.

Zasadniczy zbiór przetłumaczonych dokumentów poprzedzają wstępy Grzegorza Nowika i autora, które mają za zadanie zwrócić uwagę na najważniejsze kwestie i omówić rodzaj zaprezentowanych źródeł. Jak przystało na naukową publikację nie mogło zabraknąć szczegółowego indeksu osobowego i geograficznego.

Warto zwrócić uwagę na praktyczną wersję wydania. Badacze oraz miłośnicy relacji polsko-węgierskich, którzy bardzo często będą wertować stronice w poszukiwaniu cennych informacji, nie muszą obawiać się, że po kilkunastokrotnym użyciu książka „rozpadnie się”. Publikację wydano w twardej, szytej oprawie z przyjemną dla oka czcionką. Na końcu, co w dzisiejszych multimedialnych czasach można uznać za ukłon w stronę czytelnika, zamieszczono ilustracje przedstawiające najważniejsze osoby reprezentujące węgierską politykę i wojsko.

Publikacja stanowi niepodważalną i pomnikową wartość dla badań nad XX-wieczną historią Polski. Pokazuje, że słynne przysłowie „Polak Węgier dwa bratanki…” to nie tylko pustosłowie, ale prawda poparta dowodami.

 

24

Ocena recenzenta: 6/6

Piotr Burak

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*