Rewolucja lutowa w Rosji

Zmieniała się też sytuacja międzynarodowa. Narastające kryzysy pomiędzy wielkimi mocarstwami, plany zdobycia przez nie nowych rynków zbytu dla coraz szybciej rozwijającego się przemysłu, również wojennego oraz narastające animozje pomiędzy nimi prowadziły nieuchronnie do wybuchu wielkiej wojny. Sztaby generalne wszystkich mocarstw przygotowywały wojenne plany. Na przeciwko siebie stanęły dwa wielkie bloki – Trójprzymierze, w skład którego wchodziło Cesarstwo Niemieckie, Austro-Węgry oraz Królestwo Włoch (do 1915 r) oraz Ententa z Wielką Brytanią, Francją, Rosją, Serbią, Japonią i od 1915 r. Włochami. 

Najbardziej zapalnym punktem na mapie Europy okazały się Bałkany, gdzie ścierały się wpływy austrowęgierskie, niemieckie i rosyjskie. Dwie wojny bałkańskie, które toczyły się w latach 1912-1913 zmieniły tam całkowicie układ sił politycznych, w wyniku których zmniejszyły się wpływy tureckie i rosyjskie, a zwiększały niemieckie. Rosja utraciwszy wpływy w Bułgarii skupiła się na Serbii, formalnie niepodległej, ale leżącej niebezpiecznie blisko Bośni należącej do Austro-Węgier. Zabójstwo arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie 28 czerwca 1914 przez Gawriło Principa stało się pretekstem dla Austro-Węgier do wypowiedzenia wojny Serbii. Wywołało to łańcuch kolejnych wydarzeń – mobilizacja oddziałów rosyjskich dla obrony i wsparcia Serbii, następnie wypowiedzenie wojny Rosji przez Niemcy, Niemcom przez Wielką Brytanię i Francję – które doprowadziły do wybuchu I wojny światowej.

Początkowo plany wojenne cara Mikołaja II poparła większość mieszkańców Imperium pochodzenia rosyjskiego. Organizowano manifestacje patriotyczne, a partie polityczne i stowarzyszenia wzywały do narodowej walki z wrogiem Słowian. Przeciwni wojnie byli jedynie socjaldemokraci, którzy odrzucali wszelkie możliwości współpracy z caratem. Wraz z kampanią wojenną rozpoczęto antygermańską akcję propagandową, która przejawiła się m.in. w zmianie nazwy stolicy z Petersburga na Piotrogród.

Natomiast wojna rosyjsko-niemiecka toczyła się ze zmiennym szczęściem głównie na dawnych i dzisiejszych ziemiach Polski i Ukrainy. Początkowo Rosjanom udało się wkroczyć do Prus Wschodnich, jednak wkrótce ich ofensywa się załamała, a gen. Aleksander Samsonow po krwawej bitwie pod Tannenbergiem w Prusach Wschodnich, gdzie stracił prawie całą ponad 150 tys. armię, zmarł na zawał serca (choć wg niektórych popełnił samobójstwo). Rosjanie nadrobili straty co prawda na froncie południowo-zachodnim w Galicji i wschodniej Polsce, jednak były to zwycięstwa przejściowe.

Wojna przyczyniła się do wzmocnienia pozycji burżuazji, która dotychczas nie miała wpływu na decyzje podejmowane przez rząd, obnażyła też słabość monarchii i aparatu urzędniczego. W sierpniu 1915 r. Mikołaj II zdymisjonował wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza Romanowa, naczelnego dowódcę wojsk rosyjskich, gdyż uznał, że jest on winien niepowodzeń wojennych i osobiście objął stanowisko naczelnego wodza. Wojskowym nie podobała się jednak ta zmiana, gdyż uważali, że rodzinne związki cara z niemieckim cesarzem Wilhelmem II Hohenzollernem mogą skłonić go do niekorzystnych dla kraju układów z wrogiem. Car nie był też przygotowany do dowodzenia wojskiem, a źle wyposażone oddziały pod nieudolnym dowództwem zaczęły ponosić klęskę za klęską, co zmusiło Rosjan do wycofania się z terytoriów Polski i Litwy we wrześniu 1915. Wtedy doszło też do pierwszych niepokojów społecznych, drastycznie wzrosły ceny żywności. Do opozycji, czyli mienszewików, bolszewików i kadetów dołączyli teraz konserwatyści i nacjonaliści, którzy przedtem popierali częściowo politykę caratu.

Mikołaj II nie cieszył się autorytetem wśród poddanych, był słabego charakteru, brakowało mu umiejętności podejmowania wiążących decyzji. Wierzył, że jest narzędziem w ręku Boga, tylko przed nim odpowiadał i został przez niego wyznaczony, by chronić prawosławie i autokrację. Carycę Aleksandrę Fiodorownę podejrzewano o sprzyjanie Niemcom, gdyż jej ojciec był księciem Hesji.

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*