Stanisław Leszczyński

20 października 1677 roku urodził się Stanisław Leszczyński

Tego dnia 1677 roku urodził się Stanisław Leszczyński, przyszły król polski

Stanisław Leszczyński herbu Wieniawa, król Polski w latach 1705–1709 i 1733–1736 jako Stanisław I Leszczyński, książę Lotaryngii i Baru w latach 1738–1766, wolnomularz

Urodził się 20 października 1677 jako syn Rafała Leszczyńskiego, wielkiego podskarbiego koronnego i Anny z Jabłonowskich.

W 1696 r. został dzięki ojcu mianowany starostą odolanowskim, a rok później na sejmie elekcyjnym poparł kandydaturę elektora saskiego, późniejszego Augusta II Mocnego, który w zamian mianował go podczaszym wielkim koronnym.

Po wybuchu wojny polsko-szwedzkiej i zdetronizowaniu Augusta II, Karol XII szwedzki wysunął kandydaturę Stanisława Leszczyńskiego na króla Polski. Panował on 5 lat, a w 1709 r, gdy Szwedzi zostali pokonani przez Rosjan pod Połtawą 8 lipca 1709 r. Stanisław Leszczyński również opuścił Polskę.

W grudniu 1712 zawarł ugodę z reprezentującym Augusta II feldmarszałkiem saskim Jakubem Henrykiem Flemmingiem, zwrócił rywalowi jego akt abdykacji z 1706, tracąc tym samym polską koronę, zachowując jednak tytuł królewski. Wynegocjował amnestię dla swoich zwolenników, zwrot swoich utraconych majątków i roczną pensję.

Próbował jeszcze potem odzyskać tron i obalić Augusta przy pomocy Tatarów, wojsk tureckich i szwedzkich dragonów, ale bez powodzenia.

Karol XII mianował go księciem z upoważnienia w dziedziczonym przez władców szwedzkich Księstwie Dwóch Mostów (w palatynacie bawarskim na lewym brzegu Renu). Leszczyński czasie swych rządów wzniósł tam rezydencję podmiejską Tschifflik, nakazał budowę nowego klasztoru w Gräfinthal, gdzie pochowana została jego córka Anna.

Na swoim dworze utrzymywał francuski zespół teatralny noszący nazwę Teatru Jego Mości Króla Polski.

W 1719 roku Stanisław Leszczyński zmuszony został do opuszczenia swojego księstwa i kolejne 14 lat przebywał we Francji. W 1725 r. dzięki wstawiennictwu Markizy de Prie, jego córka Maria została żoną Ludwika XV, króla Francji, który zaangażował się po śmierci Augusta II w powrót swego teścia na tron Polski w 1733 r.

Stanisław Leszczyński pojechał na elekcję do Warszawy i 12 września 1733 wybrany został przez większość szlachty królem Polski, ale silni stronnicy Wettynów nie chcieli zrezygnować i mając poparcie Rosjan ogłosili królem Augusta III Sasa.

Wojna o sukcesję trwała trzy lata przy interwencji Rosji, Austrii i Saksonii. Leszczyński mógł liczyć tylko na poparcie Francji, ale niewielki oddział wojsk francuskich niewiele zdziałał i jego stronnicy uznali w końcu Augusta III, a on sam zrzekł się korony i powrócił do Francji. Ludwik XV mianował go dożywotnim księciem Lotaryngii, którą rządził aż do śmierci w 1766 r.

Został pochowany w kościele Notre-Dame de Bon Secours w Nancy. Kościół został zniszczony podczas rewolucji francuskiej, a szczątki królewskie dwukrotnie sprofanowano. W czerwcu 1814 zabrał je Michał Sokolnicki i przewiózł do Poznania, z zamiarem pochowania w katedrze wawelskiej.

Od tamtego czasu ich losy były nieznane aż do roku 1924, kiedy odnalezione zostały w podziemiach kościoła św. Katarzyny w Leningradzie, skąd przemycone zostały do zamku królewskiego w Warszawie. W roku 1926 przeniesiono je do jednej z sal zamku królewskiego na Wawelu, skąd trafiły w roku 1938 do katedry wawelskiej, początkowo do krypty Batorego, później do krypty Zygmuntowskiej.

Stanisław Leszczyński był królem oświeconym i wykształconym. Pisał dzieła polityczne i filozoficzne, religijne, tłumaczył wiele z francuskiego, był znanym mecenasem sztuki i nauki.

W „Głosie wolnym, wolność ubezpieczającym” (przypuszcza się, że nie napisał tego sam) wskazywał konieczne reformy w Rzeczypospolitej: wzmocnienie i usprawnienie władzy centralnej w takich dziedzinach jak wojsko, skarb, policja i sądownictwo oparte na kolegialnych, fachowych radach ministerialnych. Proponował zniesienie poddaństwa chłopów, ograniczenie liberum veto, chciał poprawy sytuacji miast, handlu i przemysłu.

Comments are closed.