Berlin. Metropolia Fausta, tom 1
Alexandra Richie
Tłumacz: Zofia Kunert
Wydawnictwo W.A.B.
Data premiery: 28 września 2016
Monumentalne dzieło autorki bestsellerowej Warszawy 1944
Berlin to miasto, które po każdym upadku rodzi się na nowo, niepodobne do żadnej innej z europejskich stolic. Choć monumentalnych rozmiarów, ale napisana lekko i przystępnie, książka Richie to nie tylko historia w wymiarze lokalnym – to historia Niemiec, ale i całej Europy widzianej przez pryzmat tego niezwykłego miasta.
Berlin – pełna wewnętrznych sprzeczności, niedokończona metropolia, której pasjonujące, często bolesne dzieje wyzierają z każdego domu, z każdego zaułka. Miasto zmienne i kapryśne, podążające raz po raz za kolejnym charyzmatycznym przywódcą, rozdarte między jedną a drugą wielką polityczną wizją. Berlin na tle europejskich stolic wypada blado, nie jest ani piękny, ani wyrafinowany, ani nawet korzystnie położony, ma jednak swój własny, nieco szorstki urok metropolii, która swoje korzenie zawdzięcza ciężkiej pracy i determinacji jego mieszkańców. Miasto feldmarszałków i artystów; naznaczone piętnem militaryzmu, ale będące przecież także istotnym dla europejskiej kultury ośrodkiem literatury, muzyki, filozofii.
Alexandra Richie z dużą dozą erudycji, ale i lekkości prowadzi czytelnika przez zawiłe meandry historii Berlina, od jego średniowiecznych, słowiańskich początków, przez zdobycze oświeconych władców okresu nowożytnego – przede wszystkim Fryderyka Wielkiego – z dynastii Hohenzollernów, po epokę Bismarcka. Najwięcej miejsca w tej imponującej pracy zajmują rzecz jasna XX-wieczne, tragiczne dzieje miasta, pełne nagłych zwrotów: od dekadenckiej stolicy Republiki Weimarskiej, przez nazistowską, ponurą metropolię, po miejsce rozdarte na pół „żelazną kurtyną”, żyjące w cieniu Muru Berlińskiego, które zjednoczyło się dopiero u progu XXI stulecia i nadal próbuje przezwyciężyć zimnowojenne podziały.
Pierwsza książka autorki bestsellerowej Warszawy 1944. Tragiczne powstanie i laureatki Nagrody im. Teresy Torańskiej nareszcie po polsku!
Cytaty z recenzji:
Ta nowatorska i imponująca książka opowiada historię miasta, od jego początków do teraźniejszości, jak dramat, głęboki i nieuchronny, ale ponakłuwany sceptycznymi obserwacjami Richie, jej kpiącym dowcipem i wnikliwą analizą miejskich legend. To fascynująca mieszanka. Nikt, kto interesuje się Niemcami i ich miejscem w Europie, nie może pozwolić sobie na zignorowanie tej hipnotyzującej książki.
Jackie Wullschlager, „Financial Times”
Richie pisze z pasją i erudycją. Każda strona potwierdza znaczenie historii i geografii w kształtowaniu charakteru miasta i nastawienia jego mieszkańców.
Philip Mansel, „Independent”
To cudownie bogata książka. Wszyscy, których przyciąga Berlin, będą się nią rozkoszować. Ci, którzy tego nie czują, zmienią zdanie po jej przeczytaniu.
Allan Massie, „Daily Telegraph”
Richie wykonała wspaniałą pracę […]. Tematyka jest fascynująca, a ona jest znakomicie posługującą się opisami pisarką.
Ian Buruma, „New York Review of Books”
Zakres jest kolosalny, ale wywód spójny. To wyjątkowa książka.
Justin Cartwright, „The Observer”
Biogram autora
Alexandra Richie – kanadyjska historyczka. Doktoryzowała się w St. Anthony’s College w Oxfordzie. Specjalizuje się w historii i polityce krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Obecnie mieszka w Warszawie ze swoim mężem, Władysławem Teofilem Bartoszewskim, synem prof. Władysława Bartoszewskiego. Jej książka Warszawa 1944. Tragiczne powstanie (2014) stała się w Polsce bestsellerem i otrzymała w 2014 roku Nagrodę im. Teresy Torańskiej, przyznawaną przez tygodnik „Newsweek”, jako najlepsza książka z dziedziny literatury faktu. W 2015 roku Aleksandra Richie, za Warszawę 1944 została uhonorowana Nagrodą Historyczną im. Kazimierza Moczarskiego. Berlin. Metropolia Fausta (1999), jej pierwsza książka, została uznana za jedną z dziesięciu najlepszych książek roku przez „Publishers Weekly”.
Fragment:
Berlin zafascynował mnie od pierwszej chwili, gdy tylko dotarłam tam jako młoda studentka. Można powiedzieć, że podobnie jak Faust, Berlin ma dwie dusze w jednym ciele; jest jednocześnie okropny i zachwycający, jest miejscem tworzenia i niszczenia, i jest w równym stopniu wychwalany jak oczerniany. Nie bez powodu nadaje mu się wszelkie możliwe określenia, poczynając od „symbolu niemieckiego losu” po „miasto XXI wieku”. Przede wszystkim Berlin jest miejscem, w którym ani teraz ani dawniej nie da się ukryć historii.
(…) Obserwując, jak mur obraca się w gruzy, zrozumiałam, że te dramatyczne zmiany doprowadzą do postawienia bardzo kłopotliwych pytań na temat roli Berlina w historii Niemiec i jego funkcji jako symbolu kształtowania się niemieckiej tożsamości. Obecnie bardziej niż kiedykolwiek musimy uświadomić sobie jego dawniejsze tryumfy i błędy, ponieważ decyzje podejmowane w Berlinie w nadchodzących latach będą mieć wpływ na nas wszystkich.
Fragment 2:
Wszystkie te utwory przynoszą zwodnicze spojrzenie na Berlin, ale żaden z nich nie potrafi uchwycić prawdziwej istoty miejsca, którego tożsamość opiera się nie na stabilności, lecz na zmianie. W danej chwili Berlin może wydawać się trwały i spokojny, ale jego historia wskazuje, że przyjęcie tego obrazu za pewnik może stanowić zagrożenie. To miejsce płynne, a już niejeden przekonał się na własnej skórze, że pozory normalności tego miasta mogą rozwiać się tak szybko, jak szybko spomiędzy palców może wysypać się piasek, na którym je zbudowano. Sami berlińczycy rzadko w pełni doceniają swą wyjątkowość i od wieków poświęcają wiele czasu na rywalizację z Paryżem, Londynem czy Moskwą, próbując je zdominować; albo przechwalają się, że mają więcej mostów niż Wenecja lub twierdzą, że są jak Ateny, a może Chicago nad Sprewą. Berlin jest miastem, które nigdy nie uporało się samo ze sobą.
©Wydawnictwo W.A.B.
