Biografia wojenna 1939 – 1944| Recenzja

J. Chilicki, Biografia Wojenna 1939 -1944. Zakroczym. Pomiechówek. Stutthof

Historia Polski to historia trudna. Na przestrzeni wieków toczyliśmy wiele wojen. Mimo niełatwego położenia geograficznego i wrogości sąsiednich państw przetrwała Polska i naród polski. To zasługa wybitnych ludzi, bohaterów i wielkich patriotów. Wielu z nich jest zapominanych, mimo, że zasłużyli na pamięć i powinni być wzorami do naśladowania dla pokoleń dziś żyjących i tych przyszłych. Jednym z takich ludzi jest Jan Chilicki.

Zadania przywrócenia pamięci o Janie Chilickim ps. Olek, komendancie placówki AK Zakroczym i szefieReferatu Wywiadu w Inspektoracie Płońsk – Pułtusk podjął się Janusz Chilicki, wnuk bohatera biografii. Nie jest to jednak rodzinna, sentymentalna opowieść. Autor każdą opisywaną historię, relację świadków i rodzinne wspomnienie potwierdza dokumentami znajdującymi się w archiwach. Większość z nich po raz pierwszy trafiła w ręce szerszego grona pasjonatów historii.

Janusz Chilicki jako pierwszy zebrał informacje i opisał struktury oraz działania Armii Krajowej i Tajnej Armii Polskiej z terenów Zakroczymia. Uporządkował dotychczas pojawiające się szczątkowe informacje w innych publikacjach. Książka prócz przywrócenia pamięci osobie samego Jana Chilickiego, porusza też temat  zakroczymskiej konspiracji. Przywraca pamięć działaczom AK, takim jak zastępca „Olka”, Romuald Podlecki ps. „Ryś”, Edmund Tomaszewski ps. „Dziandziar”, Wacław Tomaszewski ps. „Pakuła”, Zbigniew Bręgoszewski (kurier AK), Władysław Gawryszewski ps. „Wyrwa”, Stefan Makowski ps. „Około”, Zbigniew Tomaszewski (łącznik Inspektora AK kpt. A. Rowickiego z Placówką AK Zakroczym) i Mieczysław Bielawski. O wielu z nich pamięć tliła się jedynie w rodzinnych wspomnieniach. 

Książka „Jan Chilicki. Biografia wojenna…” została podzielona na trzy rozdziały. Pierwszy z nich to „Zakroczym”, w którym poznajemy losy bohatera biografii sprzed 1 września. Następnie została opisana obrona Zakroczymia i Twierdzy Modlin, bowiem Jan Chilicki wziął czynny udział w wojnie obronnej. W kolejnej części rozdziału autor opisuje okres okupacji, działalności „Olka”, struktur AK Zakroczym. Spory fragment książki poświęcony jest kpt. Adolfowi Rowickiemu ps. „Lubicz” – inspektorowi Inspektoratu II Płońsk – Pułtusk Armii Krajowej. W tej części książki możemy poznać nieznane dotychczas fakty odnośnie przejmowania zrzutów i planów wyzwolenia Twierdzy Modlin w ramach akcji „Burza”. Dokładnie opisana jest ostatnia potyczka kpt. „Lubicza”, w której poległ wraz z synem pchor. Andrzejem Rowickim ps. „Wulkan” i pchor. Kazimierzem Muchlą ps. „Smolarz”. Rozdział kończy się aresztowaniem Jana Chilickiego ps. „Olek” i rozbiciem placówki AK Zakroczym. Całość rozdziału jest opisana na podstawie dokumentów i fotografii pochodzących m.in. z archiwów Instytutu Pamięci Narodowej i Wojskowego Biura Historycznego.

Rozdział trzeci to „Pomiechówek”. W tej części książki poznajemy losy „Olka” po uwięzieniu w więzieniu karno – śledczym gestapo w forcie III Pomiechówek. Autor opisuje również historię tej mazowieckiej katowni, gdzie zostało zamordowanych kilkanaście tysięcy Polaków. Tu podobnie jak w poprzednim rozdziale całość poparta jest dokumentami. Ostatni rozdział to „Stutthof”, w którym poznajemy historię niemieckiego obozu koncentracyjnego w Sztutowie. Autor dokładnie odwzorował ostatnie dni Jana Chilickiego, dzięki czemu poznajemy datę, a nawet godzinę śmierci legendy zakroczymskiej AK.

Książka jest ubogacana wieloma przypisami, co umożliwia dogłębne poznanie historii nie tylko Jana Chilickiego, ale i Zakroczymia z lat 1939 – 1944, kazamtów fortu III Pomiechówek i KL Stutthof. Janusz Chilicki ujawniając dotychczas nieopracowane materiały archiwalne, które wytworzyła niemiecka Tajna Policja Państwowa dodatkowo udokumentował wysiłek zbrojny i organizacyjny Polskiego Państwa Podziemnego.

W książce znajdziemy również wiele fotografii i skanów dokumentów. Dodaje to publikacji wiele walorów jako dokumentowi historycznemu, ale też estetycznych. Całość jest ubrana w przyjemną dla oka szatę graficzną i piękną grubą okładkę. „Jan Chilicki. Biografia wojenna 1939 -1944. Zakroczym. Pomiechówek. Stutthof” to cenna publikacja na rynku wydawniczym. Lektura obowiązkowa nie tylko dla mieszkańców Zakroczymia, ale całego Mazowsza, Polski – osób interesujących się historią AK oraz niemieckich obozów zagłady. Zachęcam do lektury. Postać Jana Chilickiego i jego historia jest niezwykle ciekawa, zapewniam, że nie oderwiecie się od czytania do ostatniej kropki.

Wydawca: Janusz Chilicki

Ocena recenzenta: 6/6

Kamil Janczarek

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*