Cesarzowa Masako kontra media

Masako Owada w momencie zawarcia związku małżeńskiego z następcą chryzantemowego tronu księciem Naruhito zrzekła się swojego dotychczasowego życia.  Utraciła swoje przywileje obywatelskie, jednocześnie stając się osobą publiczną.  Brutalne zderzenie z nową rzeczywistością, w której ciężko się odnajdywała, było tym bardziej bolesne i uwłaczające, że znalazła się ona pod ostrzałem mediów, które wprowadzały dodatkowy zamęt w życiu księżnej, przysparzając jej cierpienia. Mimo starań jej męża, rzadko kiedy udawało się doprowadzić dziennikarzy do porządku. Pomimo to, media pełniły również rolę przekaźnika, za pomocą którego kilkukrotnie udało się Masako Owadzie pokazać społeczeństwu, że życie za murami pałacu cesarskiego różni się od ich wyobrażeń.

Ciążowe sensacje

Pierwsze problemy z prasą młodej Masako zaczęły się na długo przed wejściem do rodziny cesarskiej. Gdy media zorientowały się, kim jest kobieta, do której zaleca się następca tronu Naruhito, od razu skierowały swoje siły do angielskiego Oxfordu, gdzie studiowała potencjalna kandydatka na przyszłą cesarzową. Bez cienia zażenowania robili „łapanki” na Masako, która starała się unikać tych sytuacji, co nie było łatwe, nawet pomimo stanowczych odpowiedzi w kierunku prasy. Szaleństwo to po pewnym czasie przeniosło się również na jej rodzinę, gdyż do dnia ślubu reporterzy przez długie miesiące koczowali pod domem państwa Owada. Japońskie media na pierwszy rzut oka wydawały się niejako stać po stronie księżnej, z troską komentując wszystkie wydarzenia w życiu przyszłej Cesarzowej. Tuż po ślubie w prasie co chwilę pojawiały się artykuły kierowane do młodej mężatki, z wieloma „życzliwymi i pomocnymi” poradami na temat sposobów na zajście w ciążę oraz poczęcie chłopca. Każda, nawet najdrobniejsza zmiana, czy to w ubiorze, czy zachowaniu, każda jej niedyspozycja były rozdmuchiwane przez media, które zewsząd grzmiały, że „następca jest już w drodze”. Gdy jednak dziecko nie pojawiało się na świecie, prasa zaczęła robić się coraz bardziej natarczywa, a przede wszystkim uszczypliwa. W japońskich magazynach (ale zdarzało się to również w zagranicznych) co rusz pojawiały się dobre rady oraz analizy stanu zdrowia księżnej. Jednak pod koniec roku 1999 pojawiła się wiadomość: przyszła cesarzowa jest najprawdopodobniej w ciąży. Zapoczątkowało to istne szaleństwo – prasa prześcigała się w sposobach przekazania tej radosnej nowiny, publikowała artykuły o tematyce ciążowej. Jednak na zwołanej konferencji prasowej przedstawiciele dworu przekazali smutną informację o poronieniu. Wykorzystali jednak ten fakt do utemperowania dziennikarzy – wyrazili niezadowolenie z natarczywości mediów, wskazując, że ich działania względem księżnej mają negatywny wpływ na jej zdrowie. Przyniosło to pozytywny skutek, ponieważ prasa zachowała powściągliwość aż do momentu oficjalnego potwierdzenia kolejnej ciąży.

Masako Owada
Fot. Wikimedia Commons

Gdy Pałac Cesarski przekazał oficjalną informację o odmiennym stanie księżnej, w prasie znowu zapanowało „ciążowe szaleństwo”, jednak uszanowano wcześniejsze apele o zachowanie powściągliwości. Po narodzinach księżniczki Aiko w medialnych przekazach panował słodko-gorzki ton – dziecko jest na świecie, ale niestety jest dziewczynką. Dalsze kłopoty księżniczki – brak kolejnego potomka, choroba i depresja, również – były dostrzegane przez prasę. Jednak najprawdopodobniej od tego czasu para cesarska mocno wpływała na oficjalne doniesienia prasowe poprzez urzędników dworskich.

Media zachodnie oraz polskie

Japońska rodzina cesarska, ze względu na bardzo dużą kontrolę swoich członków, którzy są zobowiązani do przestrzegania wielu restrykcyjnych reguł, nie jest zbyt często opisywana w zachodnich, w tym polskich mediach. Opinia publiczna jest bardziej złakniona plotek oraz skandali, dlatego zachowawcza i tajemnicza dynastia z odległego kraju, nie jest dobrą pożywką dla zachodnich mediów. Zazwyczaj pojawiają się tylko zdawkowe notatki prasowe o podróżach dyplomatycznych, czy zawartych małżeństwach. Pomimo tego problemy cesarzowej Masako nie umknął zagranicznej prasie. W większości przypadków artykuły prasowe krótko relacjonują jej obecną sytuację i dodatkowo opisują zwyczaje, jakie panują  na cesarskim dworze, po to aby zachodni czytelnicy mogli zrozumieć kontekst. Jednak to co łączy wiele relacji zagranicznych, to fakt, że dziennikarze najprawdopodobniej zdawali sobie sprawę z tego, że życie Cesarzowej nie jest z bajki. O ile japońskie media z początku, w okresie przygotowań do ślubu cesarskiej pary, nadawały romantyczny ton historii Naruhito i Masako, w mediach zachodnich już w tym czasie pojawiały się głosy nazywające księżną „zakładniczką” cesarskiego dworu. Wspomnieć tu można artykuł „Vanity Fair” zatytułowany Ofiara Masako, czy mocno skrytykowany przez japońskiego wydawcę i koniec końców ocenzurowany artykuł z międzynarodowego wydania Newsweeka Księżna wbrew sobie. Ciekawą obserwację można przeprowadzić, wpisujące w polską wyszukiwarkę Google frazę „księżna Masako” – większość wyników to odnośniki do artykułów polskich dzienników oraz portali plotkarskich, które łączy jedna cecha: przyszła cesarzowa jest w nich tytułowana „najsmutniejszą księżniczką świata”, „uwięzionym motylem”, „najbardziej znaną więźniarką Japonii”. Oczywiście zdarzały się również różnego rodzaju próby wywołania skandalu. Jednym z takich przykładów było „śledztwo” plotkarskiego dziennika „Chicago Sun Times”, mające na celu ujawnić rzekomego kochanka (co gorsze chińskiego pochodzenia) oraz nagie zdjęcia Masako. Cała sprawa działa się tuż po ogłoszeniu zaręczyn przez przyszłą parę cesarską, jednak została szybko wyciszona. W artykułach prasowych mediów zagranicznych pojawia się jeszcze jeden interesujący trend – rodzina cesarska jest często porównywana do brytyjskiej rodziny królewskiej, a sama Masako do zmarłej księżnej Diany. Bardzo ciekawie, zarówno to porównanie, jak i inne aspekty z życia przyszłej cesarzowej, opisał brytyjski dziennik Independent w artykule opublikowanym w 1995 roku przy okazji wizyty księżnej Diany w Japonii. Stawiana teza dotyczy traktowania obu kobiet. Diana w tym czasie jest już uwikłana w skandal związany z rozwodem z księciem Karolem oraz swoimi nowymi związkami. Społeczeństwo i media japońskie przyjęły ją jednak życzliwie, okazując spore zainteresowanie, mimo iż była to wizyta prywatna, związana z charytatywną działalnością księżnej, a nie oficjalna, jako przedstawicielki brytyjskiego dworu. Masako, która w tym czasie dopiero od dwóch lat była żoną następcy Chryzantemowego Tronu, już wtedy, według autorów artykułu, miała problemy w odnalezieniu się w nowej roli, a media i społeczeństwo japońskie wcale nie były jej przychylne, a objawiało się to przede wszystkim spadkiem zainteresowania jej osobą.  

Zmiana na Dworze Cesarskim

W ostatnim czasie ze względu na zmianę na Chryzantemowym Tronie, Masako znowu pojawiła się w kręgu zainteresowania. W mediach zachodnich informacje na jej temat w większości były jednak mocno zdawkowe, dotyczyły zazwyczaj przebiegu ceremonii intronizacyjnych. Zdarzały się również przypomnienia wcześniejszych artykułów dotyczących życia nowej cesarzowej oraz jej problemów zdrowotnych i osobistych. Podobny ton przybrały także media japońskie. Obecnie dominują zachowawcze artykuły informujące o aktywności cesarzowej lub wydarzeniach z jej życia takich jak rocznica jej urodzin. Niemniej w wielu artykułach można dość często znaleźć ponowne nawiązania do sytuacji zdrowotnej Masako oraz jej problemów adaptacyjnych. Szczególnie dało się to zauważyć w czasie ceremonii związanych z intronizacją, gdy nowa cesarzowa została kilkukrotnie „przyłapana” na ujawnieniu swoich emocji poprzez ocieranie łez w czasie  uroczystości, co nie umknęło uwadze mediów.

Jak przedstawiono na powyższych przykładach, Masako Owada już od początku swojej drogi do Chryzantemowego Dworu miała duży problem z mediami, a w szczególności tymi krajowymi. Nastawienie dziennikarzy do księżnej, które zaczęło się od natarczywości w stosunku do młodej studentki, przeszło w obsesyjne szukanie sensacji związanych przede wszystkim z ciążą, a po „porażce” przyszłej cesarzowej zamieniło się w oschłość i obojętność. Takie działanie faktycznie mogło być jednym z czynników, który wpłynął na pogorszenie się zdrowia psychicznego Masako. Obecna funkcja żony cesarza może jednak skutecznie uspokoić rządnych sensacji dziennikarzy. Mimo kreowania wizerunku nowej pary cesarskiej, jako osób żyjących blisko swoich poddanych, którzy zrywają ze sztywną etykietą dworską, Pałac Cesarski najprawdopodobniej będzie jeszcze mocno kontrolował informacje na temat prywatnego życia cesarzowej. Z drugiej strony, mimo długotrwałej nieprzychylności mediów, japońscy dziennikarze zdają sobie sprawę z powagi funkcji, jaką pełni obecnie Masako, więc najpewniej nie będą szukać sensacji, aby nie narazić na szwank wizerunku instytucji, jaką jest pozycja cesarskiej małżonki.

Kamila Słowik-Zając

Bibliografia

  1. Hills Ben, Księżna Masako-zakładniczka Chryzantemowego Tronu, Videograf II, Katowice 2008
  2. Kobayashi Yoko, Fritz Martin Księżniczka Masako – uwięziony motyl, Bellona, Warszawa 2006
  3. Bedell Smith Sally, Elżbieta II – portret monarchini, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2012

Artykuły prasowe:

https://tvn24.pl dostęp 19 I 2020 r

https://tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/japonia-ksiezniczka-mako-wychodzi-za-maz,792257.html

https://www.reuters.com dostęp 20 I 2020 r

https://www.reuters.com/article/us-japan-royals/japanese-princess-ayako-gives-up-royal-status-to-marry-commoner-idUSKCN1N310V

https://www.independent.co.uk dostęp 19 I 2020 r

https://www.independent.co.uk/news/world/asia/japans-crown-princess-admits-depression-5356548.html

https://www.independent.co.uk/news/world/japans-own-royals-outshone-by-the-pastel-princess-1572014.html

https://gwiazdy.wp.pl dostęp 19 I 2020 r

https://gwiazdy.wp.pl/masako-owada-najsmutniejsza-ksiezniczka-swiata-zostanie-cesarzowa-6023753529766529g

http://pulsazji.pl dostęp 19 I 2020 r

https://wyborcza.pl dostęp 23 I 2020 r

https://wyborcza.pl/1,75399,13874778,Najsmutniejsza_ksiezna_i_najbardziej_znana__wiezniarka_.html

https://www.washingtonpost.com dostęp 19 I 2020 r

https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1999/12/31/japans-princess-masako-suffers-a-miscarriage/d217a434-14b8-4f7c-8410-7141b222fc50/

https://www.welt.de dostęp 21 I 2020 r

https://www.welt.de/vermischtes/article115684104/Japans-beruehmteste-und-traurigste-Gefangene.html

https://www.nytimes.com dostęp 23 I 2020 r

https://english.kyodonews.net dostęp 21 I 2020 r

https://english.kyodonews.net/news/2020/07/bec8a6d26a92-empress-masako-completes-this-years-silk-farming.html

https://english.kyodonews.net/news/2019/12/f660157ac3a0-empress-turns-56-vows-to-move-forward-with-support-of-people.html

https://www.nippon.com dostęp 16 VIII 2020 r

https://www.nippon.com/en/japan-topics/c06116/empress-masako-encouraged-by-public-support-expectations-should-remain-in-check.html

https://www.fnn.jp dostęp 16 VIII 2020 r

https://www.fnn.jp/articles/-/18762

One Comment

  1. Great article, just what I was looking for.|

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*