Philippe Charlier, Czego uczą nas umarli
Wiadomo, że podstawowym materiałem pracy dla historyka są źródła pisane oraz materiał archeologiczny. Ale czy mogą nim być ludzkie szczątki? W jaki sposób należy je interpretować i badać? Na te pytania daje odpowiedź jeden z najbardziej uznanych francuskich antropologów sądowych, Philippe Charlier.
Autor jest z zawodu paleopatologiem, archeologiem i antropologiem kultury, czyli jakby nie patrzeć najlepszym współpracownikiem dla historyka. Wydał kilkanaście książek dotyczących odczytywania informacji z materiału kostnego, które niejednokrotnie zmieniały spojrzenie na uznawane dotychczas biografie postaci zasłużonych w historii. Jest również współtwórcą serialu Na tropach sacrum.
W swojej najnowszej pracy Charlier prezentuje nam czterdzieści jeden tekstów dotyczących pracy nad poszczególnymi szczątkami, uporządkowanych w rozdziałach chronologicznych, od starożytności, po epokę napoleońską. Z zamieszczonych w książce tekstów możemy się dowiedzieć rzeczy niezwykle pasjonujących. Oto dowiadujemy się jak z układu kostnego rozpoznać choroby, na które cierpiał badany, oraz w jakiej pozycji przebywał po śmierci oraz został pochowany, co w wielu przypadkach naruszenia grobu jest pozornie niemożliwe do stwierdzenia. Wśród pacjentów Charliera znaleźli się nie tylko bezimienni mieszkańcy rzymskiej nekropolii dla osób zdeformowanych, ale również takie ikony historii jak Robespierre, Ryszard Lwie Serce, czy święta Joanna d’Arc, której prawdziwość relikwii zresztą podważył.
Praca Charliera otwiera przed czytelnikiem niezauważalne dotąd drzwi wiedzy, pozwalające lepiej poznać zwyczaje żywieniowe, higieniczne czy poziom stopy życiowej dawno zmarłych postaci. Mamy tutaj książkę, która pomimo swojej tematyki jest napisana językiem przystępnym, choć zdarzają się w niej zwroty czysto medycznie nie zawsze zrozumiałe dla Czytelnika. Pewnym utrudnieniem jest również umieszczenie przypisów na końcu każdego rozdziału zamiast bezpośrednio pod tekstem, co jest najzwyczajniej nie wygodne, gdy chcemy dowiedzieć się do czego prowadzi nas odnośnik. Poza tym drobnym utrudnieniem, złożona z krótkich rozdziałów praca zasługuje na polecenie każdemu miłośnikowi archeologii, historii i antropologii.
Łukasz Nowok
Ocena: 4,5/5
Wydawnictwo: Esprit
