Ekshumacja niemieckich żołnierzy w Lednogórze zakończona. W masowym grobie znaleziono szczątki 19 niemieckich żołnierzy
Zakończyła się ekshumacja niemieckich żołnierzy w Lednogórze. W masowym grobie Pracownia POMOST odkryła szczątki 19 niemieckich żołnierzy, którzy w styczniu 1945 roku uciekali przed Armią Czerwoną.
W listopadzie 2023 roku Pracownia Badań Historycznych POMOST rozpoczęła prace ekshumacyjne w miejscowości Lednogóra (pow. gnieźnieński) na terenie dawnego cmentarza ewangelickiego. Odnaleziono masowy grób niemieckich żołnierzy, którzy zginęli w trakcie ucieczki przed Armią Czerwoną w styczniu 1945 roku.
Z relacji wynika, że wówczas uciekający niemieccy żołnierze próbowali się ukryć niedaleko Pobiedzisk. Nocą 21-22 stycznia znaleźli się pod ogniem sowieckich żołnierzy, wielu zginęło. Zostali pochowani w zbiorowej mogile głębokiej na 2 m w obrębie lednogórskiego cmentarza.
Zlokalizowanie masowego grobu
Cmentarz był nieużywany od pół wieku i był mocno zarośnięty. 7 listopada rozpoczęto prace, a dzięki regionalistom Tadeuszowi Panowiczowi oraz Karolowi Górskiemu były one ułatwione, ponieważ udało im się ustalić potencjalną lokalizację grobu.
Rodzina K. Górskiego mieszkała niedaleko Pobiedzisk i przekazała mu opowieści z wydarzeń w styczniu 1945 roku.
Przed godziną 4 oficer ich zerwał. Nie można było ich dobudzić, inni nie chcieli wstawać. Kolbami, bijąc, obudził ich i wyszli. Spytali jeszcze mojego dziadka o drogę, bo nie chcieli przemieszczać się głównymi trasami, bo obawiali się ruskich czołgów, dlatego chcieli iść przez pola. Dziadek polecił im, żeby się rozdzielili – część poszła w kierunku na Pobiedziska, ale polami przez Bociniec i Kocanowo, a część na Lednogórę przez pola Imielna i Imielenka (…) Po paru dniach było wiadomo, że większość, jak zrobiło się jasno i odznaczyli się na polach, Rosjanie zdołali ich dopaść i ich pozabijali. Leżeli tak 4-5 dni zamarznięci wśród śniegu na polach. Mieszkańcy bali się Rosjan, ale jeden z rolników w Lednogórze, nie znamy jednak jego nazwiska, odważył się na taki chrześcijański akt, zebrał ich na wóz po polach i przy pomocy innych rolników wykopano grób na cmentarzyku ewangelickim w Lednogórze.
– możemy przeczytać relacji K. Górskiego w artykule na gniezno24.com. Jak regionalistom udało się zlokalizować grób żołnierzy?
Któregoś razu razem z Tadeuszem Panowiczem wybraliśmy się na cmentarz i zaczęliśmy szukać jakichś śladów, ale nie było już nic. W końcu przyszedł jeden z mieszkańców i powiedział, że nas tak obserwuje, zapytał czego szukamy. Powiedzieliśmy, że miejsca, gdzie mogli być pochowani żołnierze niemieccy. On się uśmiechnął i powiedział, że wie gdzie, bo mu dziadek opowiadał w dzieciństwie, że spoczywają w tym miejscu.
– powiedział K. Górski.
W latach 60. w Imielenku był sołtys Czesław Wojciechowski, który mieszkał naprzeciwko starego gospodarstwa niemieckiego. Mówił, że w 1945 roku wbiegł do niego postrzelony żołnierz niemiecki, któremu sączyła się krew z ust i nosa, żeby go ukrył. Oni się bali, bo byli już Rosjanie. Powiedział, że ma iść na drugą stronę drogi, bo tam są dwie Niemki jeszcze i na pewno go ukryją. Czy on tam zmarł u nich, tego nie wiadomo (…) Później dotarłem do niejakiego Feliksa Wawrzynowskiego, który był jednym z tych, którzy kopali mogiłę. Zacząłem drążyć temat, pytać starych mieszkańców, którzy już teraz dawno poumierali, czy wiedzą, gdzie był ten pochówek. Nie było wiadomo, ilu nawet tych Niemców w tym miejscu spoczęło.
– powiedział Tadeusz Panowicz.
Ekshumacja niemieckich żołnierzy w Lednogórze
Początkowo w masowym grobie znaleziono 9 żołnierzy niemieckich i okazało się, że pod nimi znajdują się kolejni. W sumie, w trzech warstwach znaleziono szczątki 19 żołnierzy. Wykonano dokumentację fotograficzną i zebrano szczątki. Znaleziono 3 nieśmiertelniki – dwa przełamane i jeden cały. Ekshumacja niemieckich żołnierzy w Lednogórze zakończyła się 14 listopada 2023 roku. Teraz żołnierze mają zostać pochowani w swojej kwaterze na poznańskim cmentarzu na Miłostowie.
Pragniemy serdecznie podziękować panu prof. Karolowi Górskiemu za bezinteresowną pomoc i zaangażowanie w zebraniu informacji i odnalezieniu grobu. Dziękujemy również wszystkim osobom, w tym mieszkańcom Lednogóry, które przyczyniły się do pomyślnego zakończenia prac.
– czytamy na stronie POMOST.
POMOST
Pracownia Badań Historycznych POMOST z Poznania od wielu lat prężnie działa na rzecz poprawy relacji polsko-niemieckich względem zła wyrządzonego w trakcie II wojny światowej. Prowadzą badania i ekshumacje na terenach dawnego pogranicza polsko-niemieckiego.
Ostatnio przeprowadzili prace ekshumacyjne w Bogdanowicach, podczas których odkryli szczątki niemieckiego żołnierza, który zginął w 1945 roku. Wcześniej m. in. w Parku Trzech Kultur w Gnieźnie czy w lasach w rejonie Krzyżówki.
Pracownia współpracuje z instytucjami niemieckimi, a jej założycielami byli nie tylko Polacy, ale także obywatele Niemiec.
Zakładając POMOST nie chodziło nam o tworzenie ruchu politycznego, lecz o zaistnienie w świadomości zwykłych ludzi. Chcieliśmy dotrzeć do Polaków, by zmienić ich wypaczone przez pół wieku panowania komunizmu nastawienie do Niemców. Chcieliśmy dotrzeć do Niemców, by przekonać ich, iż Polak niekoniecznie musi się im kojarzyć negatywnie. Pamiętamy bowiem o przypadkach z lat w wojny, kiedy to Niemcy ratowali życie Polakom – pamiętamy o Polakach, którzy gdy zmieniły się koleje losu – ratowali życie Niemcom.
– czytamy na stronie POMOST.
Źródła:
- pomost.net.pl
- Rafał Wichniewicz, Zginęli i polegli na polach podczas ucieczki. Teraz trafią na cmentarz wojenny, gniezno24.com [dostęp: 17.11.2023].
Fot. POMOST. Więcej zdjęć znajdziesz TUTAJ
