Gospodarka, społeczeństwo i kultura Hiszpanii wizygockiej – kontynuacja poprzedniej epoki?

Kultura

W wyniku przejścia Hiszpanii pod panowanie Wizygotów nie doszło do zniszczenia kultury rzymskiej na tym terenie. Wizygotom tak się ona spodobała, że sporo z niej przejęli – przede wszystkim język łaciński. Język gocki natomiast zanikał, szczególnie po porzuceniu przez Wizygotów arianizmu, jako że posługiwano się nim głównie w liturgiach ariańskich. Ponadto Wizygoci przyswoili sobie rzymski sposób bicia monety. Zachwycali się też literackim i intelektualnym dorobkiem Rzymian, przyczyniając się do jego ubogacenia.

Ten proces jak gdyby przedłużenia rzymskiej kultury przez Wizygotów nabrał jednak innego charakteru po ich konwersji na katolicyzm. Ten istotny punkt zwrotny w historii Hiszpanii nakierował rozwój kultury jeszcze bardziej na elementy religijne. Aktywność intelektualna w czasach Hiszpanii wizygockiej była wręcz niewiarygodna, na co wpływ miała silna pozycja Kościoła współpracującego z monarchią od momentu przyjęcia przez Wizygotów wiary katolickiej. Nowa kultura była mocno związana z Kościołem – odgrywał on główną rolę w dziedzinie intelektualnej. Powstawały więc liczne dzieła biblijne i liturgiczne, ale także historyczne czy literackie.

Biskup Izydor z Sewilli. Zdj. Wikimedia Commons
Biskup Izydor z Sewilli. Zdj. Wikimedia Commons

Wybitnie zasłużoną postacią był biskup Izydor z Sewilli. Miał on niemały wpływ na politykę i kulturę swoich czasów. Jego dorobek literacki przedstawia się imponująco – tworzył wiele dzieł na bardzo różne tematy. Jego uniwersalna kronika obejmowała okres od stworzenia świata aż do czasów wizygockiego władcy Sisebuta. Napisał też historię Gotów. Opracował cały szereg traktatów egzegetycznych i pism dydaktycznych. Spod jego pióra wyszły osławione Etymologie zwane „pierwszą encyklopedią chrześcijańską”. Izydor uczynił ze swego miasta – Sewilli – centrum ówczesnej kultury.

Architektura

Trudno jest jednoznacznie scharakteryzować wizygocką architekturę, ponieważ zachodziły w niej bardzo różnorodne procesy. W związku ze wspomnianym wcześniej procesem kurczenia się centrów miast rzymskie budynki publiczne były opuszczane. W wyniku tego wiele z nich popadło w ruinę. Z kolei na części terenów lokalna infrastruktura pozostała niezmieniona. Ponadto Wizygoci korzystali z istniejącej już architektury domostw – bazowali na niej przy budowie własnych domów. Co istotne, wznoszono nowe budynki, wśród których znaczną część stanowiły świątynie i inne budowle związane z działalnością Kościoła. Król Leowigild założył dwa nowe miasta: Reccopolis i Victoriacum. Pozwoliło to na wznowienie tradycji urbanistycznej pielęgnowanej za czasów rzymskich.

Z czasów wizygockich do dzisiaj zachowały się nieliczne małe kościoły. Przeważnie leżą one na terenach wiejskich, jako że wielcy właściciele ziemscy nierzadko wznosili je na swoich ziemiach. Najbardziej znane to: San Pedro de la Nave (w prowincji Zamora), Quintanilla de las Viñas (w prowincji Burgos) i San Juan de Baños (w prowincji Palencia). Struktura tych budowli jest prosta, co jest odbiciem ówczesnej ruralizacji. Nie można jednak na podstawie tego twierdzić, że za czasów Wizygotów nastąpił upadek tak świetnej sztuki hispanorzymskiej. Wizygockie kościoły przedstawiają bowiem ciekawe metody konstrukcyjne. Ponadto wnętrza świątyń pokrywano ekspresyjnymi reliefami w celu zobrazowania scen religijnych niepiśmiennym wyznawcom. Co ciekawe, w architekturze wizygockiej widać wpływy egipskie – bogate zdobienia, kolumny z inskrypcjami czy podkowiasty łuk, który zostanie potem przejęty przez Arabów.

Religia

Tradycyjną religią wizygockiej elity rządzącej był arianizm, uznający Chrystusa za poddanego Bogu Ojcu. Była to chrześcijańska herezja, w związku z czym relacje Wizygotów z katolickimi w większości Rzymianami zamieszkującymi Półwysep były raczej wrogie. Ten spór na tle religijnym starał się załagodzić wizygocki król Leowigild. Mając na celu zawarcie ugody doktrynalnej, w desperacji próbował nawet przekupić katolickich biskupów, co mu się jednak nie powiodło.

Obraz Nawrócenie Rekkareda (Antonio Muñoz Degrain, 1888 r.). Zdj. Wikimedia Commons
Obraz Nawrócenie Rekkareda (Antonio Muñoz Degrain, 1888 r.). Zdj. Wikimedia Commons

Z kolei Rekkared I – syn Leowigilda – oficjalnie ogłosił nawrócenie wizygockiego Królestwa Toledańskiego na wiarę katolicką w 589 r. Było to wydarzenie niezwykłej wagi w dziejach Hiszpanii. Dwa lata wcześniej władca ten nawrócił się w wyniku oddziaływania biskupa Leandra z Sewilli. Po konwersji wybuchły kolejno aż cztery powstania ariańskich magnatów. Po ich stłumieniu arianizm popadł w zapomnienie.

Konwersja Wizygotów na katolicyzm była aktem wieńczącym proces fuzji pomiędzy Gotami a ludnością hispano-rzymską, który rozpoczął się o wiele wcześniej. W następnych latach zaczęła się tworzyć ścisła współzależność między strukturą polityczną a Kościołem. Zwołano kilka soborów w Toledo, które miały na celu umocnienie poczucia jedności religii z monarchią.

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*