Administracja
Hiszpania wizygocka stanowiła monarchię, na czele której stał król – co do zasady obierany w drodze elekcji. Co prawda, podjęto próby wprowadzenia dziedziczności tronu, jednak w wyniku sprzeciwu arystokratów spełzły one na niczym. Wespół z władcą państwem rządził dwór królewski, w skład którego wchodziło wielu możnych. Z kolei administracja lokalna przedstawiała się w ten sposób, że prowincjami, które zachowały kształt z czasów rzymskich, kierowali duksowie, zaś na czele stworzonych później okręgów stali komesowie lub sędziowie. Zgromadzenia ludowe, tak powszechne w epoce rzymskiej, straciły na znaczeniu.
Władza królewska i role pełnione przez możnych, wprowadzone przez Wizygotów, wypierały rzymskie instytucje i urzędy państwowe. Z drugiej jednak strony w znacznym stopniu zachowane zostały rzymskie struktury administracji i organizacji podatkowej. Ponadto wcale nie usunięto wszystkich hispano-rzymskich urzędników z ich stanowisk, co z pewnością ułatwiło działania zarządzające.
Prawo
Wśród historyków panuje przekonanie, że wizygockie kodeksy prawne miały charakter bardziej symboliczny niż praktyczny. Stanowiły manifestację władzy królewskiej i miały za zadanie podtrzymać niektóre zwyczaje, a także pielęgnować tożsamość etniczną.
Prawa ogłaszane przez Wizygotów oparte były na rzymskich kodeksach. W 506 r. wydano Lex Romana Visigothorum. Początkowo zarówno Germanie, jak i Hispano-rzymianie podlegali odrębnym prawom, ale różnice te sukcesywnie się zacierały. W połowie VI wieku zniesiono zakaz małżeństw między Gotami i populacją hispano-rzymską. Odrębne prawo dla obu grup utrzymało się jednak nawet po konwersji Wizygotów na wiarę katolicką. Z kolei w 654 r. ukończono Liber Iudiciorum – podzielony na dwanaście ksiąg zespół różnych procedur opracowany przez królów Chindaswinta i Recceswinta. Zastąpił on wszelkie poprzednie zbiory. Kodyfikacja ta ostatecznie znosiła wszelkie różnice prawne między ludnością wizygocką a hispano-rzymską. Miała obejmować swym zakresem całe królestwo. Ten kodeks praw był uzupełniany przez kolejnych władców i stosowano go nawet po podboju Wizygotów przez armię arabską. Pozostawał wtedy podstawą prawną dla chrześcijan żyjących na Półwyspie pod zwierzchnictwem Arabów.
Ocena ewolucji Hiszpanii wizygockiej
Jak wynika z powyższych obserwacji, rozwój wizygockiej Hiszpanii był w znacznym stopniu kontynuacją dzieł rzymskich. Co prawda, zakres handlu był bardzo ograniczony, a instytucje władzy rzymskiej podupadały, lecz w ogromnej większości działań Wizygoci wzorowali się na dokonaniach Rzymian. Znamienny jest fakt, że Wizygoci nie wywarli wpływu na fundamentalne cechy cywilizacji wytworzone wcześniej przez Rzymian, jak język czy metody uprawy roli. Opisany wyżej proces ruralizacji i feudalizacji społeczeństwa rozpoczął się o wiele wcześniej, bo za czasów rzymskich, a dopiero podczas rządów wizygockich aż tak się nasilił. Królestwo Toledańskie było bowiem intensywnie uwarunkowane wpływem cywilizacji rzymskiej. Wizygoci nie tylko nie odrzucili rzymskiej spuścizny, ale zachowali ją i wzbogacili, czego przyczyną była właśnie ich romanizacja.
Natalia Gronowska – studentka III roku prawa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, absolwentka hiszpańskiej klasy dwujęzycznej w XVII Liceum Ogólnokształcącym im. ks. prof. Józefa Tischnera w Poznaniu
Bibliografia:
1. Barton Simon, Historia Hiszpanii, Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, Warszawa 2011.
2. Collins Roger, Hiszpania w czasach Wizygotów 409-711, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
3. Domínguez Ortiz Antonio, Tuñón De Lara Manuel, Valdeón Baruque Julio, Historia Hiszpanii, Wydawnictwo „Universitas”, Kraków 2007.
4. Guzmán Armario Francisco Javier, ¿Germanismo o romanismo? Una espinosa cuestión en el tránsito del mundo antiguo a la edad media: El caso de los visigodos, [w:] Anuario de Estudios Medievales, t. 35 (wyd. 1), Institución Milá y Fontanals (CSIC), Barcelona 2005, s. 3–23.
5. Machcewicz Paweł, Miłkowski Tadeusz, Historia Hiszpanii, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław 2009.
6. Porres Martín – Cleto Julio, Los visigodos y el III Concilio de Toledo, [w:] Toletum: boletín de la Real Academia de Bellas Artes y Ciencias Históricas de Toledo, nr 24, Real Academia de Bellas Artes y Ciencias Históricas de Toledo, Toledo 1990, s. 155–169.
