Jaką relację mieli Goebbelsowie z Adolfem Hitlerem? Minister propagandy III Rzeszy – Joseph Goebbels, uchodzi za jednego z najwierniejszych zwolenników Hitlera. Mało kto jednak wie, że prócz narodowego socjalizmu, obu mężczyzn łączyła także kobieta – Magda Goebbels, z domu Quandt.
Adolf, Joseph i Magda
Magdę Quandt Hitler spotkał po raz pierwszy wiosną 1931 roku. Elegancka, obyta w świecie, exżona bogatego niemieckiego przemysłowca Günthera Quandta, wywarła na nim duże wrażenie. W błyskawicznym tempie zaczął zacieśniać z nią stosunki. Piękną blondynkę odwiedzał m.in. w jej berlińskim mieszkaniu przy Reichskanzlerplatz 2.
Trudno powiedzieć, czy Hitler zdawał sobie sprawę, że w tym czasie kobietę łączył już romans ze stojącym na czele nazistowskiej propagandy Josephem Goebbelsem. Świadomie czy nie, wzbudził jednak zazdrość w swoim podwładnym. Magda co nieco sobie pozwala wobec szefa. – zapisał Goebbels w swoim dzienniku na wieść o jednym ze spotkań Magdy i Hitlera.
[Fotografia nr 1] Magda Goebbels w rozmowie z ambasadorem RP w Niemczech – Józefem Lipskim. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Czy Goebbels miał rzeczywiście powody do obaw? Trudno powiedzieć. Magdę Quandt istotnie bowiem połączyła z Hitlerem silna nić sympatii. Nie stanęło to jednak na przeszkodzie kontynuowania jej związku z Goebbelsem, z którym w grudniu 1931 roku wzięła ślub. Podczas uroczystości Hitler pełnił nawet rolę świadka.
Zgodnie z zapiskami Goebbelsa, wyrażenie aprobaty dla małżeństwa szefa propagandy z Magdą nie przyszło mu łatwo. On ją kocha. – czytamy w dzienniku późniejszego ministra propagandy Rzeszy – Ale dotrzymuje mi wierności. (…) Hitler rezygnuje [z walki o Magdę]. Jest przecież bardzo samotny. Nie ma u kobiet szczęścia. (…) Biedny, drogi Hitler!
Układ
Analizując pozostałe źródła, można dojść do zupełnie przeciwnych wniosków. Otóż nie jest wykluczone, że pomysł ślubu Goebbelsów nie tylko nie zasmucił Hitlera, ale wręcz… został właśnie przez niego zaaranżowany!
Hitler wiedział, że nie może się ożenić ze względów propagandowych. Przyszły Führer jednocześnie usilnie pragnął mieć przy sobie kobietę, która byłaby dlań wsparciem i swego rodzaju damą do towarzystwa. Damą zdolną w dodatku choćby na chwilę oderwać go od polityki. Taką kobietę ujrzał właśnie w Magdzie Quandt.
Według relacji jednego z nazistowskich działaczy – Otto Wagenera, Hitler wyznał pewnego dnia: Ta kobieta mogłaby odegrać w moim życiu wielką rolę, i to nawet nie będąc moją żoną. Mogłaby w mojej pracy stanowić przeciwwagę dla moich jednostronnych męskich instynktów (…) szkoda, że nie jest zamężna.
Gdy następnie O. Wagener przekazał przesłanie Hitlera Magdzie, ta w lot zrozumiała ów zamysł. Miała nawet stwierdzić, iż chcąc go zrealizować, musi wyjść za mąż. Wówczas O. Wagener wskazał właśnie na Goebbelsa jako potencjalnego kandydata. Taki przebieg zdarzeń potwierdziła ponoć również Magda, mówiąc w rozmowie z Leni Riefenstahl: Kocham swojego męża, ale moja miłość do Hitlera jest silniejsza i byłabym gotowa oddać za niego życie. (…) zgodziłam się na małżeństwo z dr Goebbelsem, żeby być blisko Hitlera.
[Fotografia nr 2] Ślub Magdy i Josepha Goebbelsów. Hitler w roli świadka. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Sam Goebbels najprawdopodobniej nie miał pojęcia o zakulisowych rozmowach pomiędzy swą przyszłą żoną a Hitlerem. Oczywiście jeśli takowe w ogóle miały miejsce. Goebbels najwyraźniej szybko pojął, jaką ma rolę do odegrania. Świadczy o tym choćby jedno tajemnicze, acz wiele mówiące zdanie zapisane przez niego w dzienniku we wrześniu 1931 roku.
Po tym, jak Hitler rzekomo zrezygnował z walki o względy Magdy, Goebbels zapisał: Będziemy w trójkę dla siebie dobrzy. Możemy zresztą przypuszczać, że koncepcja ta przypadła mu do gustu. Koniec końców, pozycja męża ulubienicy Hitlera dawała mu szansę zbliżenia się do przyszłego wodza III Rzeszy w sposób niedostępny dla jego pozostałych paladynów.
Goebbelsowie – wierni do końca
Niezależnie od tego, ile prawdy kryje się w historii o przewrotnym planie Hitlera, trójkąt Magda-Goebbels-Hitler w następnych latach w jakiejś formie rzeczywiście istniał. Dom Goebbelsów wkrótce stał się bowiem drugim domem Hitlera.
Oni sami, wraz z całą gromadką dzieci (z których każde otrzymało imię na literę H), stali się zaś niemal jego rodziną zastępczą. Czy to w mieszkaniu w Berlinie czy w domku letniskowym na wyspie Schwanenwerder, wódz III Rzeszy notorycznie spędzał u Goebbelsów swój wolny czas. Z kolei, minister propagandy wraz z żoną i dziećmi często odwiedzał Führera na Obersalzbergu.
Po dojściu Hitlera do władzy, Magda z miejsca stała się pierwszą damą III Rzeszy. Z szykiem i wdziękiem reprezentowała reżim podczas wszelkiej maści oficjalnych uroczystości. Jednocześnie – jako matka łącznie siedmiorga dzieci (za co Hitler przyznał jej „Krzyż Honorowy Niemieckiej Matki”) – była ucieleśnieniem nazistowskiego ideału kobiety.
Co więcej, Hitler miał w Magdzie, z którą nieraz widywał się także bez swego propagandysty, pokrewną duszę. Goebbels nie wydawał się być powyższym szczególnie zaniepokojony. Było tak m.in. dlatego, że jego małżeństwu z Magdą daleko było do ideału.
W 1938 roku związek Goebbelsów znalazł się w poważnym kryzysie z powodu romansu Josepha z czeską aktorką – Lidą Baarovą. Do rozwodu nie doszło tylko dzięki uporowi, a wręcz przymusowi, Hitlera. Co zresztą stanowi kolejną poszlakę, że małżeństwo Magdy z Goebbelsów było wodzowi III Rzeszy bardzo na rękę…
[Fotografia nr 3] Hitler w towarzystwie Magdy witany po przylocie do Berlina. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Ów specyficzny splot relacji, mimo mniejszych lub większych kryzysów (jak ten z 1938 roku), trwał latami. Pod koniec wojny cała trójka znalazła się razem w betonowym bunkrze pod Kancelarią Rzeszy. Na kilka dni przed samobójstwem Hitler przypiął Magdzie swoją Złotą Odznakę Partyjną.
W ten sposób Führer niejako uhonorował wiele lat jej wiernej przyjaźni. Gdy 30 kwietnia 1945 roku Hitler miał wreszcie pożegnać się z życiem, nie kto inny, ale to właśnie Magda Goebbels płacząc, błagała go na kolanach, aby zmienił decyzję. Jak wiadomo, bezskutecznie.
Dzień po samobójstwie Hitlera, nie widząc sensu w dalszym istnieniu i nie chcąc dostać się w ręce Armii Czerwonej, Goebbelsowie zdecydowali się podjąć drastyczne kroki. Najpierw, przy pomocy doktora Stumpfeggera z SS dokonali makabrycznego czynu, trując szóstkę swych dzieci (syn Magdy z pierwszego małżeństwa – Harald, znajdował się wówczas w alianckiej niewoli). Następnie podążyli śladem Führera, odbierając życie również sobie.
Bibliografia:
- Goebbels J., Dzienniki Tom 1: 1923-1939, Warszawa 2013.
- Irving D., Wojna Goebbelsa. Triumf intelektu, Międzyzdroje-Kraków 2010.
- Irving D., Wojna Hitlera, Kraków-Międzyzdroje 2009.
- Kershaw I., Hitler 1889-1936: Hybris, Poznań 2001.
- Kershaw I., Hitler 1936-1945: Nemezis, Poznań 2002.
- Longerich P., Hitler. Biografia, Warszawa 2001.
- Sigmund A. M., Kobiety nazistów, Warszawa 2002.
- Ullrich V., Hitler. Narodziny zła 1889-1939, Warszawa 2015.
Fot. Rodzina Goebbelsów z Hitlerem, 1938, źródło: German Federal Archives
Patryk Halczak
