Michał Gedeon Radziwiłł

20 stycznia 1831 Michał Gedeon Radziwiłł został wodzem naczelnym powstania listopadowego

Tego dnia 1831 roku Michał Gedeon Radziwiłł został wodzem naczelnym powstania listopadowego

Michał Gedeon Radziwiłł był jedną z osób, która podczas powstania listopadowego wzięła na swoje barki dowodzenie powstańcami. Jeszcze przed formalnym zniknięciem Rzeczpospolitej walczył w powstaniu kościuszkowskim, a później w armii Napoleona. Można o nim powiedzieć, że poświęcił długie lata na przywrócenie Polski na mapę świata.

Geneza powstania listopadowego

Polska w wyniku rozbiorów zniknęła z mapy świata, jednakże nie oznaczało to, że Polacy tak po prostu się z tym pogodzą. Po upadku Napoleona Królestwo Polskie zostało połączone unią personalną z Rosją, mimo własnej konstytucji już w Car stopniowo wprowadzał ograniczenia, a ludność związaną z organizacjami niepodległościowymi dotknęły represje w postaci prześladowań oraz więzień. Również elity polityczne były coraz bardziej niezadowolone z faktu niewypełnienia zobowiązań przez Rosję w postaci przyłączenia części ziem utraconych na rzecz Rosji w wyniku rozbiorów do Królestwa Polskiego.

Zajrzyj też tu: Polska w okresie rozbiorów

Czynnikiem przechylającym czarę była wiadomość z zachodu o zwycięstwie dwóch rewolucji jednej we Francji, a drugiej w Belgii. W tym samym czasie członkowie sprzymierzenia Podchorążych dostali informację, że służby depczą im po piętach. Była to więc ostatnia godzina by wzniecić powstanie, inaczej wszyscy mogli się znaleźć w więzieniu.

Wybuch powstania listopadowego i Michał Gedeon Radziwiłł dyktatorem powstania

Powstanie miało się zacząć od podpalenia browaru na Solcu i kamienicy na ulicy Dzikiej.
Początek powstania zaczął się w szkole podchorążych w Łazienkach od mowy Piotra Wysockiego 28 listopada 1830 roku około godziny 18:00.

Polacy! Wybiła godzina zemsty. Dziś umrzeć lub zwyciężyć potrzeba! Idźmy, a piersi wasze niech będą Termopilami dla wrogów.

Spiskowcy wraz z częścią podchorążych zaatakowali Belweder, przebywający tam Konstanty zdołał umknąć przed spiskowcami, wraz z miejską biedotą zdobyto Arsenał. Następnego dnia mieszkańcy byli uzbrojeni, a Warszawa zdobyta przez powstańców.

Początkowym celem powstańców z dyktatorem powstania Józefem Chłopickim stały się pertraktacje z Carem i doprowadzenie do respektowania praw zapisanych w konstytucji Królestwa. 17 stycznia rokowania zakończyły się niepowodzeniem, Chłopicki podał się do dymisji. Jego następcą wybranym przez sejm został Michał Radziwiłł. Jego kariera jako naczelnego wodza była stosunkowo krótka i już 26 lutego mianowano nowego wodza Jana Skrzyneckiego.

Dalsze losy powstania

Powstanie toczyło się początkowo z sukcesami dla strony Polskiej. Zwycięstwa odniesione nad wojskami carskimi pod Stoczkiem i Wawrem były sukcesami oręża polskiego, a plan pospolitego ruszenia miał zaciągnąć masy chłopskie do walki z zaborcą. Jednakże dowództwo wraz z naczelnym wodzem Janem Skrzyneckim nie wierzyło w możliwość sukcesu powstania, a masy chłopskie wobec braku jakiejkolwiek poprawy losy w przypadku wygrania, nie przystąpiły do walki. Punktem zwrotnym była porażka wojsk polskich w bitwie pod Ostrołęką 26 maja 1831 roku.

Powstanie zakończyło się wraz z upadkiem Twierdzy Zamość 21 października. Głównymi czynnikami porażki były przede wszystkim dowódcy powstania niewierzący, że można pokonać armię carską. Innymi czynnikami była przewaga wojsk rosyjskich, brak wsparcia ze strony chłopstwa, można powiedzieć, że było to spowodowane przez dowództwo składające się z arystokracji, patrzącej nieprzychylnie na zniesienie pańszczyzny na wsiach.

Comments are closed.