Polsko-włoski zespół naukowców, współpracujący ze sobą już trzy dekady, zajmie się południowoamerykańskimi miejscami wpisanymi na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Mowa o geoglifach z Nazca, inkaskich ośrodkach na terenie Parku Narodowego Machu Picchu (Peru), Tiwanaku i Samaipata (Boliwia).
Tradycje włosko-polskiej współpracy badawczej w Ameryce Południowej sięgają XIX w. Jej nową fazą był udział polskich archeologów we włoskim projekcie na pustyni Nazca w Peru, zapoczątkowany w 1986 r” – wyjaśnia Polskiej Agencji Prasowej kierownik Ośrodka Badań Prekolumbijskich Uniwersytetu Warszawskiego, prof. Mariusz Ziółkowski.
W latach 80. XX wieku Jerzy Grodzicki i Stanisław Ostaficzuk określili przyczynę powstania części geoglifów w Nazca. Prawdopodobnie do ich utworzenia przyczyniły się ogromne katastrofy, a konkretnie spływy gruzowo-błotne. Podkreślmy, iż pustynia Nazca narażona jest na działanie zjawiska El Niño, którego następstwem są bardzo ulewne deszcze. Analiza owych nawarstwień wskazuje, iż niektóre z geoglifów wykonano znacznie później niż dotąd uważano, mianowicie przed okresem inkaskim. Z pewnością geoglify powstawały w różnych fazach (od około połowy pierwszego tysiąclecia p.n.e.). Głównym problemem w ich badaniu jest nakładanie się na siebie nowszych i starszych nawarstwień. Polscy i włoscy naukowcy dołożą wszelkich starań, aby ten kłopot rozwiązać, wykorzystując najnowsze techniki teledetekcyjne.
Ekipa prof. Nicola Massiniego z Włoch już rozpoczęła rozwarstwianie geoglifów i rozrysowywanie ich zmieniających się planów. Analiza multispektralna zdjęć satelitarnych i lotniczych ujawniła nieznane do tej pory kształty. Na kolejnym etapie badań wkroczą Polacy, specjalizujący się w wiedzy o zjawiskach astronomicznych w przedhiszpańskiej Ameryce. Utrzymuje się, iż geoglify z Nazca były niegdyś drogami ceremonialnymi, wykorzystywanymi w czasie rytuałów związanych z rolnictwem (choćby kult wody). Przypuszcza się także, że służyły one do wyznaczania kierunków wschodu i zachodu ciał niebieskich.
Europejscy badacze pracują również w innych miejscach, które widnieją na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Polski zespół od 2013 roku prowadzi badania na terenie Machu Picchu
w ramach projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Włosi mają do nich dołączyć w najbliższym sezonie. Ich zadaniem będzie wykonanie badań georadarowych. Na dodatek od 2016 roku w Boliwii na stanowisku Samaipata (jest to kolosalna skała – długość 250 na około 60 m – pokryta rytami naskalnymi z różnych okresów) włoscy uczeni zaangażowali się w polski projekt. Jego kierownikiem jest prof. Jacek Kościuk z Politechniki Wrocławskiej.
Na spotkaniu w Warszawie podjęto ponadto rozmowy o badaniach w Tiwanaku (Boliwia), centrum duchowym i politycznych kultury ośrodka, położonego w pobliżu jeziora Titicaca. Prowadziliśmy tam wspólne boliwijsko-polsko-włoskie badania, próbując znaleźć wskazówki dotyczące przyczyny upadku tej kultury – tłumaczy prof. Ziółkowski.
Źródło: naukawpolsce.pap.pl
Zdjęcie: Geoglify z Nazca (Wikimedia Commons)
Małgorzata Wołoch
