Tego dnia 1578 roku na jedną noc królem Rzeczypospolitej został Żyd Saul Wahl
18 sierpnia 1578 roku miało miejsce nietypowe zdarzenie. Według żydowskich legend w Lublinie odbyła się nietypowa elekcja. Na jedną noc królem Rzeczypospolitej został żydowski bankier, Saul Wahl.
Kim był Saul Wahl? Dzieje tej postaci związane są z pielgrzymką pokutną księcia Mikołaja Radziwiłła Czarnego. Według legendy ten żyjący w XVI wieku magnat podróżował do Rzymu, by spłacić błędy młodości i wyjednać przebaczenie u papieża.
Po audiencji otrzymał nakaz by odprawić sługi i przez pewien czas wieść żywot żebraka. Już jako pokutnik dotarł do Padwy, gdzie znalazł się bez grosza przy duszy. Nie znalazł się tam nikt, kto zechciałby mu pomóc, a nawet gdy ujawnił swą tożsamość, wyśmiewano go.
Zlitował się nad nim jedynie rabin, Samuel Judasz Kacenellenbogen (Katzenellenbogen), który zaoferował środki na powrót do kraju. Jednocześnie poprosił, by książę odnalazł jego syna, który wyjechał do Rzeczypospolitej do szkoły talmudycznej i sprawdził, czy nie potrzebuje pomocy.
Radziwiłł po powrocie odnalazł Saula, bo takie imię nosił ów syn, w jesziwie w Brześciu Litewskim. Zabrał go na swój dwór, a że Saul odznaczał się wybitnym intelektem, to wzbudzał powszechny zachwyt i szacunek. Żyd dorobił się też wkrótce znacznego majątku.
Już poza legendą wiemy, że był bankierem Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy, reprezentantem Żydów przed królami Rzeczypospolitej.
Wracając do podania, Saul miał odegrać główną rolę w czasie bezkrólewia po śmierci Stefana Batorego. Wobec sporów szlachty i podwójnej elekcji Maksymiliana Habsburga i Zygmunta III Wazy, w końcu miano skorzystać z powołania instytucji króla tymczasowego, którą to funkcję proponowano Radziwiłłowi.
Zerknij też tutaj: Polityczna rola koronnego stanu szlacheckiego w czasie podwójnej elekcji 1587 roku
Ten jednak odmówił zaszczytu, bo jak twierdził, zna osobę godniejszą, z jednym tylko niedociągnięciem, ale jeśli Sejm zgodziłby się na ten wybór, Radziwiłł poda jego nazwisko. Układ zaakceptowano, a księciu chodziło oczywiście o Żyda Saula.
Entuzjastycznie okrzyknięto go królem właśnie w Lublinie w 1587 roku. Otrzymał przydomek Wahl, co po niemiecku i w jidysz znaczy wybór. Tradycja nie jest zgodna z tym, jak długo trwało jego panowanie. Jedną noc, może kilka dni. Najczęściej określa się go jako jednodniowego króla, który jednak przez ten krótki czas miał wprowadzić miał szereg ustaw korzystnych dla polskich Żydów.
Tak głosi legenda. O ile samo istnienie Saula jest udowodnione, to historia o jego jednodniowym panowaniu nie ma potwierdzenia w źródłach historycznych. Jest to natomiast ciekawa anegdota i wgląd w legendy żydowskie.
Najlepiej nie publikować żydowskich bredni. Potem im się utrwali jak z Polin. I znów będą z nimi kłopoty. Pozdrawiam