Podczas prac prowadzonych w budynku Synagogi Starej w Wieliczce spod ziemi wyłoniła się duża skrzynia. Znajdowało się w niej ok. 350 przedmiotów m.in.: świeczniki, żyrandole, czy tez odznaki oficerów C.K Armii.
Jak się okazuje, znaleziona skrzynia miała 80 cm wysokości, 70 cm szerokości i 130 cm długości. Tworzące ją drewniane deski zachowały się tylko we fragmentach, lecz wypełniające ja szczelnie przedmioty były w dobrym stanie. Archeolodzy nie maja złudzeń, że odkrycie to można określić mianem skarbu.
Do tego odkrycia doszło całkiem przypadkiem, w trakcie robot związanych z odsłonięciem pierwotnego poziomu posadzki i podziałów wnętrza w synagodze pochodzącej z XVIII w. Gmin Wyznaniowa Żydowska w Krakowie otrzymała dofinansowanie w kwocie 100 tys. zł z wielickiego Powiatowego Programu Ochrony Zabytków na wykonanie tychże prac.
Wśród znalezionych przedmiotów były m.in.: srebrny kielich z motywem roślinnym, dwa naczynia z brązu z hebrajskimi napisami, piec świeczników (w tym dwie tzw. chanukije), dwa srebrne lichtarze, części rozkręconych żyrandoli, duże naczynie metalowe – prawdopodobnie cynowe.
To bardzo wstępne prace związane z planowaną renowacją zabytku. Roboty zostały zakończone, teraz trwa opracowywanie wyników badań – wyjaśnił dr. Michał Wojenka z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, sprawujący nadzór archeologiczny nad pracami w wielickiej synagodze.
Synagoga Stara (zwana też wielka) pochodzi z II polowy wieku XVIII. Znajduje się na terenie żydowskiej dzielnicy Klasna. Obecnie jest to najstarsza i jedyna zachowana w pradawnym kształcie do czasów współczesnych bożnica w Wieliczce. Podczas niemieckiej okupacji została zdewastowana i zamieniona na magazyn. Wtedy tez żydowscy mieszkańcy Wieliczki, którzy niegdyś gromadzili się w murach świątyni na modlitwie, zostali wywiezieni i zamordowani.
Bożnica – wzniesiona na planie prostokąta, z kamienia łamanego i cegły – swoim wyglądem przypomina ruinę. Pierwsze prace związane z ratowaniem synagogi zostały podjęte przed ponad dekada. W budynku wykonano już pierwsze prace – remont dachu i wzmocnienie budynku. Przeprowadzony tam został również I etap badan konserwatorskich oraz prac projektowych (gmina Wieliczka przekazała na ten cel 30 tys. zł w 2013 r.).
O potrzebie odnowy wielickiej synagogi mówi się już od wielu lat, lecz droga renowacji budowli, która w 1987 r. wpisano do krajowego rejestru zabytków, jest odległa.
To przedsięwzięcie na lata. By rozpocząć renowacje synagogi, trzeba wykonać jeszcze wiele prac projektowych, natomiast na sam remont potrzeba według szacunków 3,5 – 4 mln zł. Będziemy szukać tych funduszy w różnych źródłach, ale sprawa nie jest łatwa – powiedział przed rokiem w rozmowie z „Dziennikiem Polskim” Tadeusz Jakubowicz, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie.
Źródło: dziennikpolski24.pl
Karolina Deska
