W nocy z 26 na 27 grudnia 1939 roku miała miejsce zbrodnia w Wawrze

W karczmie przy ulicy Widocznej w Wawrze (dziś dzielnica Warszawy) znani policji miejscowi kryminaliści, Marian Prasuła i Stanisław Dąbek zamordowali dwóch niemieckich podoficerów z batalionu budowlanego. W odwecie Niemcy aresztowali 120 mężczyzn, których następnie postawiono przed tzw. sądem doraźnym, który 107 z nich skazał na śmierć.

W nocy w świetle reflektorów samochodowych 107 skazanych mężczyzn rozstrzelano przy użyciu karabinów maszynowych i następnie pochowano ich w tymczasowej zbiorowej mogile. Antoni Bartoszek, właściciel restauracji w której zginęli dwaj Niemcy, został dotkliwie pobity i powieszony u wejścia do lokalu, przed zapadnięciem „wyroku” sądu doraźnego.

Niemcy zastosowali wbrew prawu międzynarodowemu zasadę odpowiedzialności zbiorowej. Zbrodnia w Wawrze była pierwszą masową zbrodnią na ludności cywilnej Warszawy i okolic, oraz w Generalnym Gubernatorstwie.