P. Dołowy, Wrócę, gdy będziesz spała. Rozmowy z dziećmi Holocaustu
Matka
jest najważniejszą osobą w życiu dziecka. Nie ma względu na to wiek, płeć,
czy wyznanie. Mama wspiera, doradza, gani, a wszystko po to, żeby jej dziecku
żyło się dobrze. Czasy II wojny światowej postawiły przed matkami nowe wyzwanie
– zrobić wszystko, aby dziecko przeżyło, nawet kiedy ceną za to życie ma być rozłąka.
Często rozłąka na zawsze.
Patrycja Dołowy to działaczka społeczna i
pisarka, która od długiego czasu zajmuje się tematyką pamięci i tożsamości.
Jest współautorką wielu książek oraz sztuk teatralnych. Pisarka jest także
laureatką Nagrody im. Karola Sabatha, którą otrzymała za najlepszy tekst
popularnonaukowy,
a za scenariusz „Hideout/Kryjówka” dostała wyróżnienie na festiwalu teatralnym
Kontrapunkt.
Jej najnowsza pozycja „Wrócę, gdy będziesz spała. Rozmowy z dziećmi Holocaustu”
jest pięknym świadectwem miłości w czasach zagłady.
Książka Patrycji Dołowy to prawdziwy majstersztyk. Autorka, stosując formę rozmowy, przedstawia losy dzieci, które przeżyły Holocaust. Niezwykle trudna tematyka, z którą musi zmierzyć się pisarka, przepełniona jest równocześnie miłością oraz żalem, rozgoryczeniem, smutkiem.
„Wrócę, gdy będziesz spała” opowiada historie mnóstwa osób, dzieci, które wyłącznie dzięki swoim mamom i odrobienie łutu szczęścia, przetrwały. Bolesne opowieści zawsze kończą się happy endem – chłopcy i dziewczyninki, którzy musieli oglądać wojnę z bliska i być jej częścią, ocaleli. Dzieci opowiadają o swoim drugich mamach. Kobiety, które nie zawsze były przychylnie nastawione do przybranych dzieci, starały się, aby żyły. Miłości i poświęcenia to tematy przewodnie lektury.
Bohaterowie, z którym Dołowy prowadzi
rozmowy, nie są szablonowi. To różni ludzi,
którzy w większości dowiadywali się o swoim pochodzeniu po wojnie. Umiejętnie
zadawane pytania, wydobywają z rozmówców najskrzętniej przechowywane
wspomnienia, nie zawsze te, które warto zachować w pamięci. Autorka rozmawia
między innymi z Ewą, która miała siostrę Helenę. Ich mama postanowiła je
rozdzielić, kiedy sytuacja w getcie zrobiła się na tyle niebezpieczna, że
pozostanie w nim skończyłoby się dla całej trójki śmiercią. Ewa trafiła do
znajomej swojej mamy, a Helena została do pewnego czasu z rodzicielką. Kobiety
odnalazły się dopiero, kiedy w Polsce na nowo zapanowała demokracja, choć już
przedtem los próbował
je na nowo połączyć. Jak wyglądała i jak skończyła się ta historia? Warto
zgłębić ją, czytając „Wrócę, gdy będziesz spała”.
Wielkim walorem książki Patrycji Dołowy
jest jej autentyczność. Rozmówcy nie zatajają faktów
z bolesnej przeszłości. Opowieści o życiu po rozłące z matkami są przykre,
niekiedy doprowadzające do łez, ale piękne puenty rekompensują ból, którego
Czytelnik z pewnością doświadcza w czasie lektury. Spisane rozmowy podzielone
są na kilkanaście krótkich rozdziałów. Niektóre z nich łączą się, inne są
osobnymi historiami. Patrycja Dołowy podaje Czytelnikowi niezwykłe historie
zwykłych ludzi – dzieci i ich matek – które musiały dokonywać trudnych wyborów
w czasie wojny i po niej.
Wydawnictwo: Czarne
Ocena: 5/6
Karolina Charchowska
