Zaginęły podczas Powstania Warszawskiego, szukano ich na całym świecie, jednak okazało się, że znajdowały się w Warszawie… Mowa o odnalezionych obrazach Jana Matejki i Michała Borucińskiego. Te bezcenne dzieła sztuki trafiły do Muzeum Narodowego.
Do odnalezienia uznanych za straty wojenne obrazów przyczynił się specjalny zespół poszukiwaczy z Wydziału ds. Strat Wojennych Ministerstwa Kultury. Od upadku komunizmu razem z Zespołem ds. Rewindykacji Dóbr Kultury przy MSZ zajmują się odzyskiwaniem utraconych, skradzionych i wywiezionych z Polski skarbów kultury. Tym razem policjanci z wydziału kryminalnego stołecznej policji zostali zawiadomieni przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego o odnalezieniu dwóch obrazów znajdujących się w prywatnych mieszkaniach w Warszawie, które przed wojną były w rękach prywatnych kolekcjonerów i zaginęły podczas Powstania Warszawskiego. Były to obraz Jana Matejki „Święty Longin, patron dzwonkarzy”(projekt polichromii do kościoła Mariackiego w Krakowie) oraz portret „Hucułka z dzbankiem” autorstwa Michała Borucińskiego, bardzo utalentowanego i często nagradzanego malarza, który po wojnie został wykładowcą warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Był także autorem wielu portretów o charakterze sakralnym. Pod nadzorem Prokuratury Rejonowej Warszawa Śródmieście-Północ policjanci zabezpieczyli obrazy znajdujące się w dwóch warszawskich mieszkaniach. Było to możliwe m. in. dzięki temu, że po warszawskim rynku antykwarycznym rozniosła się wieść o nich. Ich autentyczność oraz fakt, że są to zaginione dzieła podczas II wojny światowej, zostało potwierdzone przez ekspertów z Muzeum Narodowego. Obrazy trafiły do magazynu tegoż muzeum, ale działania policjantów nie zostały zakończone. Choć do tej sprawy na razie nikt nie został zatrzymany, to wiele wskazuje na to, że losy tych dzieł będą poznane od momentu ich zaginięcia do dziś. Ich odnalezienie jest kolejną optymistyczną wiadomością i dowodem na to, że Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nadal pracuje nad odzyskiwaniem dzieł sztuki. Lista utraconych przez Polskę dzieł obejmuje 63 tys. tzw. rekordów- od czasu zakończenia wojny tyle udało się ich zanotować jako straty wojenne. Niestety część tych rekordów (do 13 tys.) stanowią fotografie, co z kolei oznacza, że 50 tys. dzieł może już nigdy nie zostać odnaleziona. Oprócz obrazów chodzi tu też o inne przedmioty, jak np. kolekcje zabytkowych guzików, tkaniny, rzeźby czy dzwony, które były rekwirowane i wywożone do Niemiec, lecz duża ich część została wówczas przetopiona, co stanowi ogromne straty, o których mało się mówi. Dzięki współpracy MSZ, Ministerstwa Kultury i policji coraz więcej dzieł, które zaginęły i zostały zagrabione podczas wojny, powróciło do Polski. Każdy taki przypadek jest odrębną historią. Często są one znajdowane w różnych miejscach, także u osób prywatnych, które nabyły je w dobrej wierze na aukcji czy w antykwariacie. Po wielu latach zakup okazywał się dziełem sztuki zaginionym z jakiejś kolekcji na terenie Polski. Także w domach aukcyjnych były i są nadal wystawiane dzieła, co do których pojawiają się pewne podejrzenia czy pewność, że pochodzą z polskich zbiorów publicznych. Jednak z informacji podawanych w katalogach trudno znaleźć takie informacje.
Źródło: dzienniklodzki.pl
Fot.: Muzeum Narodowe w Warszawie. Fot. Wikipedia Commons.
Agata Śródkowska
