Nowe badania pokazują, że olbrzym z Cerne Abbas był punktem zbornym dla armii Wesseksu
Dzięki najnowszym badaniom badaczom udało się ustalić, że olbrzym z Cerne Abbas, przedstawiający Herkulesa, był punktem zbornym dla armii Wesseksu przed bitwami z wikingami. Olbrzym, będący wizerunkiem nagiego mężczyzny, od stuleci był różnie interpretowany, np. jako pogański bóg Helith. W IX wieku mnisi utożsamiali go ze świętym Eadwoldem
Olbrzym z Cerne Abbas – badania archeologiczne
Najwcześniejsza wzmianka o ziemi Cerne Abbas pochodzi z 1617 roku. Nie wspomina ona o olbrzymie, co sugerowało późniejszym badaczom, że w tym czasie mogło go tam jeszcze nie być lub mógł być zarośnięty. Już w kolejnym stuleciu pojawiły się wzmianki o wizerunku olbrzyma w tym miejscu.
Pierwsza ukazała się we wrześniu 1763 roku w Royal Magazine, przedrukowana w październikowym wydaniu St. James Chronicle z 1763 roku, a także w sierpniowym wydaniu Gentleman’s Magazine z 1764 roku wraz z pierwszym rysunkiem zawierającym wymiary.
Egiptolog i jeden z pionierów archeologii, Sir Flinders Petrie, zbadał olbrzyma, prawdopodobnie podczas I wojny światowej, i opublikował swoje wyniki w artykule Królewskiego Instytutu Antropologicznego w 1926 roku.
Petrie wykonał 220 pomiarów i odnotował niewielkie bruzdy na szyi i od ramion do pach. Zauważył też rząd wgłębień sugerujących miejsce kręgosłupa. Doszedł do wniosku, że olbrzym bardzo różni się od Długiego Człowieka z Wilmington i że drobne rowki mogły zostać dodane w wyniku wielokrotnego czyszczenia.
W 1764 roku William Stukeley był jedną z pierwszych osób, które zasugerowały, że olbrzym przypomina Herkulesa. W 1938 roku brytyjski archeolog Stuart Piggott zgodził się z tą opinią i zasugerował, że podobnie jak Herkules, olbrzym również powinien nosić skórę lwa. W 1979 roku przeprowadzono badanie, które wraz z próbkami wiertniczymi potwierdziło obecność skóry lwa.
Inne badanie w 1995 roku również znalazło dowody na płaszcz i zmiany w długości fallusa, ale nie znalazło dowodów na odciętą głowę, rogi lub symbole między stopami. W lipcu 2020 roku wstępne wyniki badania National Trust dotyczącego muszli ślimaków odkrytych w tym miejscu sugerowały, że figura wzgórza pochodzi z okresu średniowiecza lub nieco późniejszego.
Ślimaki pochodzące wyłącznie z okresu rzymskiego nie zostały znalezione na stanowisku, podczas gdy gatunki znalezione po raz pierwszy w Anglii z XIII i XIV wieku znaleziono w badanych próbkach gleby.
W 2020 roku National Trust zlecił kolejne badanie, wykorzystujące optycznie stymulowaną luminescencję, a wyniki przeczyły wcześniejszym badaniom i teoriom. Próbki z wnętrza najgłębszych warstw zabytku dały zakres dat budowy 700–1100 n.e. – wczesnośredniowieczny, późnoanglosaski.
Taki stan badań funkcjonował do tej pory. Najnowsze badanie, opublikowane w 2024 roku wykazuje jednak, że figura przedstawia Herkulesa i została stworzona ok. 900 roku jako punkt zborny dla armii zachodniosaksońskich. Dodatkowo, w XI wieku figura została zreinterpretowana przez mnichów z opactwa Cerne jako przedstawiająca świętego Eadwolda.
Najnowsze badanie olbrzyma wykazuje, że to Herkules, który był punktem zbornym dla armii króla Alfreda
Nowe badania przeprowadzone na Uniwersytecie Oksfordzkim wskazują, że olbrzym z Cerne Abbas został pierwotnie wyrzeźbiony jako wizerunek Herkulesa, aby oznaczyć miejsce zbiórki dla armii Zachodniej Saksonii. Figura ta została później zreinterpretowana przez mnichów z Cerne Abbas jako ich lokalny święty Eadwold.
Badania przeprowadzone przez Martina Papwortha dla National Trust wykazały, że olbrzym został wyrzeźbiony w okresie anglosaskim, a nie, jak większość dotąd sądzono, w okresie prehistorii lub później. Powód, dla którego został wykonany, pozostawał tajemnicą.
Teraz Helen Gittos i Tom Morcom, naukowcy z Uniwersytetu Oksfordzkiego, pracowali nad odkryciem wczesnośredniowiecznej historii i archeologii tego obszaru, aby zrozumieć, dlaczego ta kredowa figura wzgórza została wyrzeźbiona na zboczu wzgórza w dzisiejszej wiosce Dorset.
Ich badania pokazują, że pierwotnie został wyrzeźbiony jako wizerunek Herkulesa, jako punkt zborny do mobilizacji armii zachodniosaksońskich w czasie, gdy Dorset było atakowane przez armie wikingów.
W czasopiśmie Speculum 1 stycznia 2024 roku opublikowano artykuł The Cerne Giant in its Early Medieval Context. Stało się jasne, że olbrzym z Cerne jest po prostu najbardziej widocznym z całego skupiska wczesnośredniowiecznych elementów krajobrazu
– stwierdziła Helen Gittos, profesor historii wczesnego średniowiecza na Uniwersytecie Oksfordzkim. Herkules był dobrze znany w średniowieczu, był bohaterem pełnym wad, zarówno czczonym, jak i znienawidzonym, a w IX wieku nastąpił szczególny wzrost zainteresowania nim.
Co najmniej w X wieku Cerne znajdowało się w rękach ealdormenów Prowincji Zachodnich, królów na południowym zachodzie. Topograficzne położenie Olbrzyma, na ostrodze wystającej z grzbietu, z imponującymi widokami i bliskością głównych szlaków, jest charakterystyczne dla szczególnego typu anglosaskiego miejsca spotkań.
Ataki wikingów, dostęp do obfitej słodkiej wody i zapasów tutejszej posiadłości sprawiały, że było to idealne miejsce do gromadzenia armii zachodniosaksońskich.
W XI wieku mnisi modlący się w klasztorze u podnóża Gigantycznego Wzgórza wyobrazili go sobie jako wizerunek swojego świętego Eadwolda. Jest to jeden z wielu sposobów, w jaki olbrzym był reinterpretowany na przestrzeni wieków: od Herkulesa do pustelnika.
Tożsamość Olbrzyma była już otwarta na reinterpretację. Mnisi z Cerne nie przedstawiliby swojego patrona jako nagiego, gdyby rzeźbili go od zera, ale z radością dokooptowali go jako wizerunek Eadwolda do własnych celów. Olbrzym od dawna był kochany i otoczony opieką, a takie reidentyfikacje trwają do dnia dzisiejszego
– powiedział Tom Morcom, badacz na Uniwersytecie w Oslo.
Źródło:
- Morcom Thomas, Helen Gittos, The Cerne Giant in Its Early Medieval Context, Speculum 2024.
Fot. Olbrzym z Cerne Abbas, źródło: Wikimedia Commons
