Jan Hus

28 listopada 1414 roku został aresztowany Jan Hus

Tego dnia 1414 roku na Soborze w Konstancji aresztowano Jana Husa

Jan Hus urodził się w rodzinie chłopskiej. W 1390 roku rozpoczął studia na uniwersytecie w czeskiej Pradze, gdzie w sześć lat później otrzymał tytuł magistra, zaś w 1398 roku zaczął swoje wykłady. W roku 1400 otrzymał święcenia kapłańskie, zaś w rok później został dziekanem wydziału filozofii.

W latach 1402-1403 został rektorem uniwersytetu, pierwszym Czechem na tym stanowisku. Poza pracą naukową na uniwersytecie zajmował się również z polecenia praskiego arcybiskupa badaniem przypadków cudów. W trakcie badań stwierdził, iż były one wyłącznie zręczną mistyfikacją. To, oraz niezgodny z przykazaniami tryb życia duchowieństwa (chciwość, rozwiązłość seksualna) spowdowały, iż dostrzegł potrzebę zmian.

Hus uważał, że prawowierny chrześcijanin nie powinien oglądać się na cuda, ale zawierzyć Biblii jako jedynej drodze do prawdziwej wiary. Rozpoczął również tłumaczenie dzieł Johna Wycliffa, które trafiły do Czech po ślubie Ryszarda II z Anną Węgierską (Czeską).

Jednym z postulatów Wycliffa, który szczególnie przemówił do Husa dotyczył ograniczenia bogactwa duchowieństwa (był to szczególny problem w Czechach, gdzie blisko połowa ziemi była własnością Kościoła). Jan Hus stworzył program reformy Kościoła, który popierali głównie chłopi, mieszczanie oraz drobni rycerze, a także część niższego duchowieństwa.

Trwające na uniwersytecie starcia pomiędzy frakcją niemiecką opowiadającą się za zachowaniem status quo kościoła a czeskimi reformatorami doprowadziła do wmieszania się króla Wenceslasa (Wacława) IV, który dekretem kutnohorskim zagwarantował Czechom przewagę głosów na uniwersytecie. Wynikiem tego działania było opuszczenie przez wykładowców i studentów polskich i niemieckich uniwersytetu, gdzie pozostali sami Czesi.

Po śmierci arcybiskupa praskiego sprawą Husa zajęła się Kuria Rzymska, która wznowiła proces o herezję. Hus odmówił udania się do Rzymu na proces zatem część Czech w której przebywał Hus została ukarana interdyktem papieskim. Interdykt to zakaz udzielania sakramentów zatem pod presją opinii publicznej Hus został zmuszony do opuszczenia Pragi. Znalazł schronienie w południowych Czechach, w zamkach swoich zwolenników. Był to czas w którym Hus bez reszty oddał się pracy literackiej.

Pod naciskiem Zygmunta Luksemburskiego antypapież Jan XXIII (UWAGA: nie mylić z bł. papieżem Janem XXIII wybranym w 1958 roku) zwołał w 1414 roku sobór w Konstancji. Oficjalnym celem soboru było ustanowienie jednowładztwa w Kościele (w tym czasie działalność prowadziło trzech papieży jednocześnie) oraz zwalczanie herezji.

Na sobór zaproszono również Husa, jednak ten, obawiając się o swoje bezpieczeństwo nie przyjął zaproszenia. Dopiero po otrzymaniu listu żelaznego od Zygmunta Luksemburskiego udał się w listopadzie 1414 roku do Konstancji. Prawie natychmiast po przyjeździe został aresztowany ponieważ uznano, że list żelazny jest obowiązujący tylko dla władzy świeckiej. Na wniosek szlachty czeskiej Hus został trzykrotnie przesłuchany publicznie.

W trakcie przesłuchań udało mu się odeprzeć część zarzutów, ale dla prowadzonego postępowania sądowego nie miało to już znaczenia. 6 lipca 1415 roku został spalony żywcem za murami miasta. Śmierć Husa spowodowała wybuch w Pradze powstania, które w krótkim czasie przerodziło się w powstanie ogólnonarodowe i stało się początkiem wojen husyckich, w których brali również udział – pomimo edyktu wieluńskiego – ochotnicy polscy.

Po śmierci Husa w Czechach powstał kościół taborycki, oddzielny kościół, który swoim wyznawcom udzielał komunii pod dwiema postaciami: chleba i wina. O wyznawcach tego kościoła pisaliśmy już przy okazji rocznicy pierwszego wydania Biblii Gdańskiej. Przeszli oni do historii religii jako bracia czescy.

Comments are closed.