Tego dnia 823 roku Lotar I został koronowany na cesarza rzymskiego
Krwawe wojny domowe, zdrady, sojusze i walka o tron, która podzieliła imperium Franków na wieki – w samym centrum tych wydarzeń stał Lotar I. Choć koronę cesarską zdobył już w 823 roku, jego panowanie było nieustanną próbą utrzymania władzy w świecie, gdzie nawet bracia mogli stać się największymi wrogami. Historia jego rządów to opowieść o ambicji, politycznych intrygach i losie cesarza, którego imperium rozpadło się jeszcze za jego życia.
Lotar I był najstarszym synem Ludwika Pobożnego i Ermengardy z Hesbaye. Przez wiele lat dążył do utrzymania zwierzchnictwa nad imperium Franków, jednak okoliczności polityczne zmusiły go do podziału władzy z braćmi. W latach 817-855 nosił tytuł cesarza rzymskiego, a równocześnie od 818 do 855 panował jako król Włoch. Po śmierci ojca w 840 roku objął tron Frankii Środkowej, nad którą sprawował rządy do końca życia. Na jego cześć nazwano region Lotaryngii.
Lotar I – administrator pod rządami ojca
W 815 roku młody Lotar został mianowany gubernatorem Bawarii, co stanowiło ważny etap w jego politycznej karierze. Dwa lata później, zgodnie z postanowieniami Ordinatio Imperii z 817 roku, jego ojciec uczynił go współcesarzem oraz pierwszym spadkobiercą. Tym samym jego młodsi bracia:
- Pepin objął rządy w Akwitanii,
- Ludwik Niemiecki przejął Bawarię.
Włochy znajdowały się natomiast w rękach ich siostrzeńca, Bernharda, który w 818 roku wszczął bunt przeciwko Ludwikowi Pobożnemu. Nieudana rebelia zakończyła się śmiercią Bernharda, a jego ziemie przejął Lotar. Władca przeprowadził liczne reformy administracyjne i został ponownie koronowany w 823 roku przez papieża Paschalisa I. Już rok później ogłosił swoją nadrzędność nad władzą papieską, podkreślając znaczenie roli cesarza w imperium.
Wojna domowa o władzę
Sytuacja polityczna zmieniła się diametralnie po śmierci Ermengardy z Hesbaye w 818 roku. Ludwik Pobożny ożenił się ponownie z Judytą Bawarską, która urodziła mu syna Karola Łysego (823 rok). W 829 roku Ludwik nadał swojemu najmłodszemu synowi terytorium, co wywołało niezadowolenie u starszych braci. Lotar, Pepin i Ludwik Niemiecki uznali ten akt za naruszenie Ordinatio Imperii, a także jako dowód rosnącej władzy Judyty na dworze cesarskim. Konflikt przerodził się w wojnę domową, w której bracia wielokrotnie próbowali przejąć kontrolę nad cesarstwem:
- 831 rok – Lotar maszerował na północ i zwołał Reichstag w Nijmegen. Jednak lokalna szlachta oraz ojciec przekonali Pepina i Ludwika Niemieckiego do ponownego uznania zwierzchnictwa Ludwika Pobożnego. Lotar został ułaskawiony, ale mógł rządzić jedynie Włochami.
- 833 rok – doszło do starcia pod Colmar, gdzie Ludwik Pobożny został zdradzony przez część swoich wojsk i pojmany. Mimo to, poparcie dla Lotara szybko osłabło i musiał on wycofać się do Burgundii.
- 834 rok – Lotar ponownie próbował narzucić swoją władzę, jednak jego bracia go wypędzili i ponownie przywrócili Ludwika Pobożnego na tron.
- 840 rok – Ludwik Pobożny na łożu śmierci przekazał insygnia cesarskie Lotarowi, który rościł sobie prawo do zwierzchnictwa nad całym imperium.
Podział imperium i traktat w Verdun
Po śmierci Ludwika Pobożnego Lotar napotkał silny opór ze strony swoich braci. W 841 roku zawarli oni przysięgę strasburską, kierując swoje siły przeciwko Lotarowi. W decydującej bitwie pod Fontenay (25 czerwca 841 roku) został pokonany i zmuszony do ucieczki. Po dwóch latach walk, w 843 roku, bracia podpisali Traktat z Verdun, który zakończył wojnę domową i podzielił imperium:
- Karol Łysy otrzymał Francję Zachodnią,
- Ludwik Niemiecki przejął Francję Wschodnią,
- Lotar I zachował tytuł cesarski i objął Państwo Środkowe, obejmujące Akwizgran, doliny Mozy i Mozeli oraz Włochy.
Lotar I – schyłek panowania i śmierć
Pod koniec życia Lotar musiał zmierzyć się z zagrożeniem ze strony wikingów, którym oddał część Fryzji jako lenno. W 844 roku mianował swojego syna Ludwika II królem Włoch, a w 850 roku uczynił go współcesarzem. Przed śmiercią, w 855 roku, wezwał swoich synów do Opactwa Prüm, gdzie podzielił między nich swoje ziemie:
- Ludwik II (825-875) otrzymał Włochy i koronę cesarską,
- Lotar II (835-869) objął północną część Burgundii i Lotaryngię,
- Karol Prowansalski (845-863) otrzymał Burgundię i Prowansję.
Sześć dni później Lotar wstąpił do zakonu i zmarł.
W 1860 roku jego grób został odkryty w Opactwie Prüm, które wówczas należało do Królestwa Prus. Dzięki wsparciu króla Wilhelma I wzniesiono nowy grobowiec, w którym szczątki Lotara spoczywają do dziś.
15 listopada 821 roku Lotar poślubił Irmgardę z Tours (ok. 800-851), córkę możnego feudała Hugona z Tours. Mieli liczne potomstwo, w tym:
- Ludwika II (825-875),
- Lotara II (835-869),
- Karola Prowansalskiego (845-863),
- Hiltrudę,
- Giselę, ksienię klasztoru w Brescii,
- Rotrudę, żonę Lamberta III z Nantes.
Lotar miał także nieślubnego syna Karlomana (ur. 853), którego matką była jego konkubina Doda. Po śmierci Irmgardy odmówił ponownego małżeństwa.
