Książki o powstaniu warszawskim – subiektywne propozycje z cyklu „Historia po mojemu”
Książki o powstaniu warszawskim – do jakich pozycji warto zajrzeć? Odpowiadając na Wasze pytania, przedstawiamy Wam subiektywną listę tytułów, które naprawdę warto wziąć pod uwagę.
A temat powstania warszawskiego – największej bitwy miejskiej II wojny światowej i jednego z najkrwawszych polskich zrywów wyzwoleńczych – napisano dziesiątki, jeśli nie setki tysięcy stron. Są wśród nich pozycje wybitne, przeciętne, ale taż tak złe, że każda poświęcona im minuta jest minutą straconą. Jak w tym gąszczu tytułów wybrać te najlepsze, najbardziej wartościowe?
„Historia po mojemu” śpieszy Ci z pomocą. W poniższym tekście prezentuję 5 książek o powstaniu warszawskim, które osobiście uważam za najlepsze. Osobiście! Nie twierdzę, więc że na pewno są to pozycje najlepsze. W mojej subiektywnej ocenia mają one największą wartość z wszystkich w tym temacie. I jeszcze jedno! Nie przeczytałem wszystkiego o powstaniu warszawskim, zatem mogą być pozycje bardzo dobre, a mi po prostu nieznane. Jeśli nie pojawią się tutaj, koniecznie daj o nich znać w komentarzach!
Władysław Bartoszewski, Powstanie Warszawskie
Szukając książki na temat powstania nie można pominąć dzieł jego bezpośrednich uczestników i naocznych świadków. Taką pozycją jest właśnie „Powstanie Warszawskie” Władysława Bartoszewskiego. Wydana nakładem Świata Książki pozycja jest zbiorem wszystkich tekstów autora na temat powstania.
W mojej ocenia dają one doskonały obraz wydarzeń sierpnia i września 1944 roku. Doskonale uzupełniają go kronika wydarzeń, noty biograficzne i wybór najważniejszych dla powstańczej Warszawy dokumentów. Dodatkowo aneksy opracowane przez Andrzeja Krzysztofa Kunerta są czymś naprawdę świetnym.
Norman Davies, Powstanie 44
Monumentalne dzieło angielskiego historyka, którego nikomu nie trzeba przedstawiać jest już niekwestionowanym składnikiem kanonu lektur na temat Powstania. Książkę czyta się genialnie – jak powieść – i dlatego tak chętnie sięgają po nią czytelnicy z każdej możliwej grupy wiekowej i każdej możliwej profesji.
W pozycji autor genialnie tłumaczy czytelnikowi ciąg wydarzeń, które ostatecznie doprowadziły do 1 sierpnia 1944 roku (pamiętajmy, że pisał przede wszystkim dla czytelników na Zachodzie Europy). Umieszczenie tragicznych wydarzeń w szerszym kontekście sprawie, iż „Powstanie 44” staje się lekturą, którą absolutnie trzeba znać.
Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego
Pamiętnik, który już stał się pozycją legendarną! Autor – świadek i czynny uczestnik wydarzeń, jako mieszkaniec Warszawy – opisał dzieje powstania z perspektywy prostego człowieka, zwykłego mieszkańca Stolicy. I dzięki temu powstał obraz, tego czym powstanie było naprawdę.
Co najważniejsze, Białoszewski nie mitologizuje, nie demonizuje, nie opiewa dzielności ofiar. Pokazuje Powstanie takim jakie było naprawdę. Dlatego książka została spisana w języku mówionym, specyficznym a dzieło (o tak, to dobre słowo) odchodzi od literackich prawideł. Naprawdę pozycja wybitna!
Nikołaj Iwanow, Powstanie Warszawskie widziane z Moskwy
Bardzo ciekawe spojrzenia na „wydarzenia warszawskie”, widziane z Kremla. Książka rosyjskiego historyka nie jest kolejnym kalendarium powstania. Jest mocno nietypowa. Iwanow w emocjonalny, ale bardzo rzetelny sposób przedstawia fascynujący proces, który doprowadził do zagłady polskiej stolicy.
Tragiczny proces! Książka prezentuje spojrzenie nietypowe. Bez typowego dla polskich autorów demonizowania Rosjan, za to z obiektywnym przedstawieniem grzechów komunistycznej wierchuszki ZSRR ze Stalinem na czele.
Hans von Krannhals, Powstanie Warszawskie 1944
Długo zastanawiałem się czy umieścić tę pozycję w niniejszym zestawieniu. Bowiem pozycja wydana nakładem Belony jest w pewnym sensie próbą wprowadzenia niemieckiej narracji do dyskursu o powstaniu warszawskim.
Jednak ten tytuł tu trafił, bo uznałem, iż szerokie spojrzenie na kwestie Powstania wymaga uwzględnienia też narracji drugiej strony mimo, iż książka von Krannhalsa prezentuje fakty mocno obciążające stronę niemiecką. Autor podsuwa też czytelnikowi bardzo wiele ocen obwiniających o hekatombę Stolicy samych Polaków. Moim zdaniem książkę trzeba znać. Bardzo poszerza nasze spojrzenie!
I na koniec mam dla Ciebie kilka tytułów, które nie znalazły się w tym zestawieniu, ale też są bardzo wartościowe. Oto one:
- A. L. Sowa, Kto wydał wyrok na miasto?
- Z. Czajkowski- Dębczyński, Dziennik powstańca
- A. Richie, Warszawa 1944
Czy moje zestawienie przypadło Ci do gustu? Daj znać w komentarzach. I koniecznie napisz, czy kontynuować tę serię – „Historia po mojemu poleca”.
Dawid Siuta
