Zidentyfikowano grób Filipa II Macedońskiego, ojca Aleksandra Wielkiego? Wyniki kontrowersyjnych badań
Chociaż nie ma 100% pewności, że to grób Filipa II Macedońskiego, ojca Aleksandra Wielkiego, to jest to wysoce prawdopodobne. W niedawno opublikowanym przeglądzie badawczym naukowcy wyjaśniają, dlaczego oraz kto znajduje się w pozostałych grobowcach.
Naukowcy wykorzystali badania rentgenowskie, aby określić, kto jest pochowany w królewskich grobowcach w Grecji. Badacze twierdzą, że zidentyfikowali szczątki ojca, przyrodniego brata i syna Aleksandra Wielkiego w trzech grobowcach w greckiej nekropolii.
Zajrzyj koniecznie też tutaj: Filip II Macedoński – źródło sukcesu Aleksandra Wielkiego
Badacze od dawna spierają się, którzy członkowie macedońskiej rodziny królewskiej zostali pochowani w każdym z grobowców. Teraz kontrowersyjny nowy przegląd badawczy sugeruje, że naukowcy wcześniej pomylili grobowce i teraz twierdzą, że zidentyfikowali rzeczywistych mieszkańców każdego grobowca.
Znane jako „Wielki Tumulus”, miejsce pochówku w Aegae, pierwotnej stolicy Macedonii (dzisiejsza Wergina, miasto w północnej Grecji), zawiera trzy grobowce, które zostały zbudowane w IV wieku p.n.e., zgodnie z recenzją opublikowaną w wydaniu „Journal of Archaeological Science: Reports” w grudniu 2024 roku.
Początkowo badacze odkryli kompleks grobowców w latach 70. XX wieku i zasugerowali, że krypty, znane jako Grobowce I, II i III, zawierały szczątki kilku członków rodziny królewskiej, którzy byli blisko spokrewnieni z Aleksandrem Wielkim. Wśród tych osób znaleźli się:
- ojciec Aleksandra Wielkiego, król Filip II Macedoński,
- jego syn, Aleksander IV, którego miał z żoną Roksaną
- i jego starszy przyrodni brat, król Filipa II Arrhidaeus.
Trwa jednak debata na temat tego, który członek rodziny królewskiej jest pochowany w którym grobowcu.
Aby ustalić tożsamość szkieletów, archeolodzy stojący za nowym przeglądem przyjrzeli się starożytnym pismom na temat każdej osoby, w tym wszelkim urazom lub anomaliom szkieletowym, które mogłyby pomóc w ich identyfikacji. Porównali je z promieniami rentgenowskimi każdego szkieletu.
To było jak fascynująca starożytna historia detektywa
– powiedział główny autor przeglądu, Antonios Bartsiokas, emerytowany profesor antropologii i paleoantropologii na Uniwersytecie Demokryta w Tracji w Grecji.
Grób Filipa II Macedońskiego – badania
A. Bartsiokas i jego współpracownicy zidentyfikowali króla Filipa II Macedońskiego jako mieszkańca Grobowca I na podstawie zrośniętego stawu kolanowego męskiego szkieletu. Uraz był zgodny z historycznymi dowodami na kulawiznę króla Filipa II, jak można przeczytać w raporcie. Został pochowany obok jednej ze swoich żon, królowej Kleopatry, i ich nowo narodzonego dziecka.
To był jedyny noworodek z macedońskiej dynastii, który zmarł wkrótce po urodzeniu
– powiedział A. Bartsiokas.
Wiek żeńskiego szkieletu w wieku 18 lat został określony na podstawie linii nasadowych jej kości ramiennej. [Ta liczba] pokrywa się z wiekiem Kleopatry ze starożytnych źródeł.
Jednak eksperci od dawna twierdzą, że król Filip II został w rzeczywistości pochowany w grobowcu II, a nie w grobowcu I, jak podsumowano w przeglądzie.
Ponieważ na męskim szkielecie w grobowcu II nie znaleziono żadnych obrażeń fizycznych, w nowym przeglądzie stwierdzono, że był to król Filip III Arrhidaeus, który rządził Macedonią po śmierci Aleksandra Wielkiego. Został pochowany wraz ze swoją żoną, Adeą Eurydyką, wojowniczką, która była przywódczynią armii. Jej szkielet był otoczony kilkoma elementami broni.
Dowody na jego szkielet i wzór skremowanych kości okazały się zgodne z okolicznościami śmierci króla Arrhidaeusa i jego żony
– powiedział A. Bartsiokas.
Grób I był bardzo małym i biednym grobowcem, a grób II był bardzo duży i bogaty. Wiąże się to z historycznymi dowodami na to, że Macedonia była w stanie bankructwa, gdy Aleksander rozpoczynał swoją kampanię, i bardzo bogata, gdy zmarł. Jest to zgodne z tym, że grób I należał do Filipa II, a grób II należał do jego syna Arrhidaeusa.
Co więcej, szkielet w grobowcu II nie miał znaku, który był kojarzony z Filipem II: urazu oka. Wcześniejsze badania wykazały, że męska czaszka w grobowcu II wykazywała uraz po prawej stronie czaszki, ale twierdzenia te zostały obalone w kilku badaniach, w tym w tym w nowym przeglądzie.
Ze starożytnych źródeł wiadomo, że Filip II doznał urazu oka, który go oślepił. Byłem zaskoczony, gdy odkryłem, że w męskim szkielecie w grobie II nie ma takiego urazu oka, który początkowo był szeroko opisywany jako prawdziwy uraz identyfikujący Filipa II. Innymi słowy, był to przypadek opisu cechy morfologicznej, która nie istniała.
– powiedział A. Bartsiokas. Ten szczegół pomógł również naukowcom ustalić, że w grobowcu II nie znajdowały się szczątki Filipa II. Warto zauważyć, że część czaszki, w której znajdował się uraz oka w grobowcu I, nie zachowała się.
Wreszcie, badacze zidentyfikowali mieszkańca grobowca III jako Aleksandra IV, nastoletniego syna Aleksandra Wielkiego, który zginął w walce o władzę po śmierci ojca.
Akurat z tym większość badaczy się zgadza. Ale nie ze wszystkim.
Kontrowersje
Ian Worthington, profesor historii starożytnej na Uniwersytecie Macquarie w Sydney, który nie był zaangażowany w przegląd, powiedział Live Science w e-mailu, że przegląd zawiera bogatą analizę badań kryminalistycznych i pewien kontekst historyczny oraz wzmiankę o przeciwstawnych poglądach, ale nadal uważa, że Filip II został pochowany w grobowcu II.
Między innymi najważniejsze jest to, że dwie komory grobowca II zostały zbudowane w różnym czasie, podczas gdy pochówek Filipa III i Eurydyki był planowany podwójnie, co oznacza, że budowa obu grobowców powinna być współczesna.
– powiedział I. Worthington.
I. Worthington doszedł również do wniosku, że istnieją dowody na uraz oka we fragmentach czaszki.
Istnieje również istotna kwestia urazu wokół prawego oka czaszki z grobowca II, który jest zgodny z raną, której Filip doznał w Methone w 354 r. p.n.e., kiedy pocisk z wałów uderzył go w oko.
Nawet pozbawione dekoracji ściany grobowca (w przeciwieństwie do grobowca I) skłaniają się ku Filipowi II, ponieważ wiemy, że jego syn i następca Aleksander III musiał szybko pochować ojca, aby poradzić sobie z buntem Greków i przeprowadzić czystkę przeciwko przeciwnikom. Aleksander planował ponownie odwiedzić grobowiec i uczynić go takim, który mógłby rywalizować z piramidami, ale nigdy tego nie zrobił.
– powiedział.
A. Bartsiokas jednak nie zgodził się z tym, mówiąc, że chociaż Grobowiec II ma niezdobione ściany, ma wyszukaną fasadę na przedniej ścianie, imponujący przedsionek i podwójne skremowane pochówki, z których ukończenie zajęłoby trochę czasu i czyni go dobrym kandydatem na grobowiec przyrodniego brata i szwagierki Aleksandra.
Nie zgadzał się również z pomysłem, że w grobowcu II komory zostały zbudowane w różnym czasie, ponieważ wcześniejsze badania wykazały, że pozostałości stosu zostały znalezione na dachu obu komór grobowca II
I. Worthington dodał, że chociaż prawdopodobnie nie dowiemy się na pewno, kto znajduje się w grobach, Filip II jest najbardziej prawdopodobnym kandydatem.
Ostatecznie, żadna identyfikacja zmarłego w grobowcu II nie może być w 100% przekonująca w świetle obecnych dowodów, analiz i uzasadnionych argumentów historycznych, ale w sumie grób jest najprawdopodobniej grobowcem największego króla Macedonii, Filipa II.
Źródła:
- Antonis Bartsiokas i inni, The identification of the Royal Tombs in the Great Tumulus at Vergina, Macedonia, Greece: A comprehensive review, Journal of Archaeological Science: Reports [dostęp: 15.02.2024].
- Jennifer Nalewicki, Ancient tomb really does hold Alexander the Great’s father, controversial study claims, Live Science [dostęp: 15.02.2024].
