To jednak nie genetyka. Stres środowiskowy a różnice wzrostu ludzi epoce neolitu – nowe badanie
Stres środowiskowy a różnice wzrostu ludzi epoki neolitu okazują się być ze sobą powiązane. Jak wynika z najnowszego badania, to nie genetyka ani dieta odpowiadały za różnice we wzroście kobiet i mężczyzn w północnej Europie 8000-6000 lat temu, a czynniki kulturowe.
Okres neolitu był punktem zwrotnym dla ewolucji ludzi pod wieloma względami. Mając za sobą okres polowań i zbieractwa, człowiek mógł w końcu skupić swoją energię na mniej wyczerpujących czynnościach, takich jak rolnictwo, garncarstwo i tkactwo.
Choć wydaje się, że to stosunkowo mniej stresujący tryb życia, nowe badania pokazują, że wiele grup było w rzeczywistości pod wpływem dużego stresu społeczno-kulturowego. Do tego stopnia, że miało to wpływ na ich postawę – i wzrost. Od dawna naukowcy starają się zrozumieć czynniki kształtujące wzrost człowieka.
Niski wzrost mógł wynikać czynników środowiskowych lub diety – tak sądzono do tej pory. Nie było jednak wiadomo, co warunkowało różnice wzrostu w zależności od płci i regionu. Z najnowszego badania, opublikowanego 11 grudnia 2023 roku w Nature Human Behaviour, wynika jednak, że owych różnic nie można tłumaczyć tylko genetyką i dietą.
Jak stres środowiskowy wpłynął na postawę człowieka – badanie
Dzięki badaniom DNA, analizie stabilnych izotopów, paleopatologii i pomiarom szkieletu, Samantha Cox i jej współpracownicy przeanalizowali dane od 1535 osobników z epoki neolitu, datowanych na okres od 8000 do 6000 p.n.e. Chcieli zbadać różnice wzrostu i ich przyczyny.
Szkielety pochodziły z czterech regionów Europy (północno-środkowej, południowo-środkowej, bałkańskiej i śródziemnomorskiej). Płeć została sklasyfikowana na podstawie chromosomów lub morfologii szkieletu.
Autorzy badania wykazali, że w Europie Północno-Środkowej występował wysoki stres środowiskowy u obu płci, ale wzrost osobników płci żeńskiej był niższy, pomimo wyników genetycznych identycznych, jak u osobników płci męskiej. Sugerują, że może to wskazywać na preferencje kulturowe, które wspierały męską regenerację po stresie.
W populacjach śródziemnomorskich różnica między płciami była mniejsza. Sugeruje to podatność osobników płci męskiej na stres. Analiza wskazuje, że biologiczne skutki nierówności związanych z płcią można powiązać z wpływami kulturowymi co najmniej 7000 lat temu. A kultura, bardziej niż środowisko czy genetyka, doprowadziła do różnic we wzroście we wczesnej neolitycznej Europie.
Ale badacze jednocześnie przyznają, że ich analizy są ograniczone dostępnością danych archeologicznych.
Źródło:
- Samantha L. Cox, Socio-cultural practices may have affected sex differences in stature in Early Neolithic Europe, Nature Human Behaviour [dostęp: 14.12.2023].
