Czy odnalezione przez archeologów pozostałości sprzed 5500-3000 lat p.n.e. to naprawdę Arka Noego?
Twierdzą, że to Arka Noego. Próbki skał i ziemi wskazują na działalność człowieka, a ich datowanie pokrywa się z biblijnym potopem. Czy Arka Noego faktycznie została odnaleziona?
Arka Noego
Według Księgi Rodzaju arka Noego była czymś na kształt kapsuły, dzięki której Noe i jego rodzina oraz wiele zwierząt przeżyło potop. W judaizmie, chrześcijaństwie i islamie uważa się, że Arka Noego ma charakter historyczny, choć nauka nie potwierdza jej istnienia i wiele historyków podchodzi sceptycznie do tego tematu. Podjęto liczne poszukiwania, aby ją odnaleźć, ale nigdy nie znaleziono żadnych dowodów na istnienie Arki Noego.
Słowo „arka” pochodzi od terminu użytego w łacińskiej Wulgacie: arca. Słowo to z kolei pochodzi od greckiego słowa z Septuaginty: ἡ κιβωτός, hē kibōtos, „pudełko”. Wszystkie te słowa są tłumaczeniem hebrajskiego słowa תֵּבָה, tevāh, prawdopodobnie zapożyczonego z języka egipskiego. Może pochodzić od słowa „sanktuarium” lub „trumna”. Inną możliwością jest pochodna słowa „pudełko”. Ta druga opcja jest uważana za najbardziej prawdopodobną.
Noe, zgodnie z historią zawartą w Biblii hebrajskiej, zbudował arkę na rozkaz Boga, który dał mu dokładne wskazówki. Kiedy potop był bliski, Bóg posłał po samca i samicę ze wszystkich rodzajów zwierząt lądowych i ptaków, aby przyszli do arki. Trzeba było również zabrać pewną ilość całego jadalnego jedzenia. Noe, jego żona, ich trzej synowie i ich żony weszli do arki jako ostatni.
Potem zaczął padać ulewny deszcz przez czterdzieści dni i czterdzieści nocy. Minęło sto pięćdziesiąt dni, zanim wody opadły i arka osiadła na mieliźnie w górach Ararat. Po wysłaniu kruka i trzykrotnie gołębicy, aby dowiedzieć się, czy ziemia wyschła, Noe, jego rodzina i zwierzęta opuścili arkę (10 Księga Mojżeszowa 12:24,8,3).
Historia potopu i Arki Noego w Księdze Rodzaju wykazuje podobieństwa z innymi mitami mezopotamskimi, zwłaszcza z Eposem o Gilgameszu, i zainspirowała kilka późniejszych historii. Również w Koranie można znaleźć liczne wersety odnoszące się do Noego i arki, w których jest powiedziane, że arka utknęła na górze Al-Judi.
Góra Ararat i historia
Według Biblii, arka wylądowała na górach Ararat. Historycy i bibliści są zgodni co do tego, że „Ararat” to hebrajska nazwa Urartu (geograficznie późniejsza Armenia). Słowo to prawdopodobnie oznaczało większy obszar w tamtym czasie i z pewnością nie konkretnie górę Ararat.
Góra Ararat to ośnieżony wulkan znajdujący się wschodzie Turcji. Ma ponad 5000 m n.p.m. i jest najwyższym szczytem w Turcji. Od średniowiecza jest uważana za miejsce spoczynku Arki Noego.
Począwszy od XI wieku, Ormianie zaczęli utożsamiać pasmo górskie w swoim kraju z miejscem, w którym wylądowała arka. Pasmo górskie, które nazwali „Masis” było „centrum i głównym punktem pogańskich mitów i rytuałów” i dopiero w XI wieku zaczęto utożsamiać ten obszar jako miejsce spoczynku arki Noego.
Powszechnie uważa się, że Wilhelm z Rubroeck, flamandzki misjonarz z zakonu franciszkanów, jako pierwszy w literaturze europejskiej odniósł się do góry w Armenii jako miejsca spoczynku Arki Noego.
Mniej więcej w tym samym czasie Marco Polo, który usłyszał o arce Noego w 1271 roku podczas swojej podróży do Chin, napisał w swojej słynnej książce podróżniczej o bardzo wysokiej górze, stworzonej w formie sześcianu, na której podobno leży Arka Noego, dlatego nazywa się ją Górą Arki Noego. Góra jest tak duża i tak długa, że jej obejście zajmuje ponad dwa dni. Na szczycie leży śnieg, tak dużo, że nikt nie może się na niego wspiąć; Ten śnieg nigdy nie topi się całkowicie, ale co roku spada nowy śnieg, tak że poziom stale rośnie.
Willem van Rubroeck nazwał górę „Nisir”, a Marco Polo napisał po prostu o „bardzo wysokiej górze”. Najwyższa góra masywu górskiego w Armenii została zidentyfikowana jako miejsce lądowania, „głównie dlatego, że był to pierwszy szczyt, który pojawił się, gdy woda zaczęła opadać”.
Góra ta była odtąd nazywana „Ararat” i powszechnie uważana w zachodnim chrześcijaństwie za miejsce, w którym wylądowała arka Noego, a według niektórych badaczy, prawdopodobnie nadal tam spoczywa.
Poszukiwania Arki Noego
Podjęto kilka prób odnalezienia arki Noego. Nazywa się to często „arkeologią” (połączenie słów archeologia i arka). Większość „arkeologów” próbowała zlokalizować statek na Araracie. O niektórych badaniach pisaliśmy tutaj:
- Badacze próbują udowodnić istnienie Arki Noego. Jakie stanowiska zajmują naukowcy?
- Przeprowadzone badania w Turcji rzucają nowe światło na historię biblijnego potopu
We wrześniu 1960 roku magazyn „Life” opublikował artykuł ze zdjęciem lotniczym wykonanym 2 lata wcześniej, przedstawiającym olbrzymie wgłębienie przypominające kształtem łódź. Zdjęcie zostało wykonane przez tureckie siły powietrzne 20 km na południe od góry Ararat w trakcie misji mapowania dla NATO. Okręt został rozpoznany przez tureckiego kapitana Ilhana Durupinara. Chociaż wymiary znaleziska zgadzały się z opisem w Księdze Rodzaju, początkowo stwierdzono, że nie widać żadnych śladów działalności człowieka.
W 1977 roku amerykański archeolog amator Ron Wyatt ponownie zbadał to miejsce. Twierdził, że znalazł kamienne kotwice morskie. W kolejnych latach w Stanach Zjednoczonych przeprowadzono różne badania szczątków znaleziska i twierdzono, że są to żelazne i skamieniałe konstrukcje łodzi.
Zostało to potwierdzone przez rząd turecki 21 czerwca 1987 roku, a miejsce, nazwane Durupinar na cześć tureckiego kapitana, zostało otwarte dla zwiedzających. Po badaniach geologicznych okazało się, że była to formacja naturalna.
W latach 80. XX wieku James Irwin (były pilot Apollo 1980) poprowadził dwie ekspedycje do arki, ale niczego nie znalazł.
W 2003 roku rozpoczęło się nowe badanie w sprawie Arki Noego. Chiński zespół udał się na górę Ararat w celu przeprowadzenia badań. W 2004 roku osiągnęli wysokość 4200 metrów, ale nie zdążyli pobrać próbek.
W 2006 roku tureccy wspinacze znaleźli jaskinię z drewnianą ścianą na wysokości 4000 metrów i skontaktowali się z chińskim zespołem badawczym. Na początku 2007 roku podjęto próbę ponownego podejścia do tego miejsca, jednak ze względu na warunki pogodowe nie było to możliwe. Miejsce to zostało odnalezione w sierpniu. Wykonano różne nagrania i pobrano próbki.
W swojej książce Ararat (2007) dziennikarz śledczy i pisarz Frank Westerman krytycznie odniósł się do poszukiwań historycznej arki Noego. Opisuje tego rodzaju ekspedycje jako napędzane wiarą, a nie nauką, co ma konsekwencje dla wyników badań. Fakt, że tak zwane odkrycie historycznej arki Noego nigdy nie trafiło do światowej prasy, jest znakiem ostrzegawczym.
Arka Noego – najnowsze badania. Czy archeolodzy odnaleźli Arkę?
W ostatnim czasie pojawiło się wiele informacji, jakoby archeolodzy trafili na Arkę Noego. Od 2021 roku trwają badania turecko-amerykańskiego zespołu w Durupınar, formacji geologicznej, około 30 km od Góry Arart. Jej wielkość i kształt powoduje, że niektórzy badacze wierzą, że to pozostałości Arki Noego. Wskazywać mają na to:
- wymiary (według obliczeń arka miała mieć wielkość około 134 x 22 x 13 metrów; istnieją także inne wyliczenia, bez wątpienia jednak miał to być olbrzymi obiekt),
- lokalizacja (formacja znajduje się w okolicach Góry Ararat, która od średniowiecza jest uznawana za miejsce spoczynku Arki Noego),
- pobrane próbki (wskazują na działalność człowieka w okresie, w którym miał mieć miejsce biblijny potop).
Jednak czy są to wystarczające przesłanki by twierdzić, że to Arka Noego?
W wielu miejscach jest powielana informacja, jakoby znaleziono szczątki łodzi. A tak naprawdę chodzi o formację geologiczną, o kształcie i wielkości przypominającą domniemaną Arkę Noego, z której pobrano próbki. Wykazały one ślady gliny, substancji morskich i owoców morza z okresu 5500-3000 p.n.e. Czy to wskazuje na działalność człowieka?
Według badaczy twierdzi, że tak, ale czy działalność człowieka wskazuje na istnienie Arki Noego?
Póki co archeolodzy twierdzą, że próbki ze skały i ziemi mogą zawierać pozostałości Arki Noego – a nie, że znaleźli jej szczątki, jak można przeczytać w niektórych miejscach. Według badaczy pobrane próbki mają wskazywać na działalność człowieka, dlatego są przekonani, że po dalszych badaniach odnajdą ślady łodzi.
Zespół ekspertów kierowany przez Uniwersytet Techniczny w Stambule (İTÜ), Uniwersytet Andrew i Uniwersytet Ağrı İbrahim Çeçen (AİÇÜ) pracował na miejscu przez prawie rok, zbierając próbki, które ich zdaniem są kluczem do potwierdzenia biblijnej historii.
Pierwsza część ich pracy rozpoczęła się w grudniu 2022 roku, kiedy to badacze zebrali 30 próbek fragmentów skał i gleby, które przeanalizowało laboratorium ITU. Na podstawie tych wyników ustalono, że w regionie istniała działalność człowieka. Wówczas profesor Faruk Kaya stwierdził:
Biorąc pod uwagę datowanie, nie można powiedzieć, że statek jest tutaj. Aby tak się stało, potrzebne są szeroko zakrojone badania. W nadchodzącym okresie osiągnęliśmy porozumienie o współpracy w zakresie wspólnych badań prowadzonych przez Uniwersytet Techniczny w Stambule (İTÜ), Uniwersytet Andrzeja i Uniwersytet Ağrı İbrahim Çeçen (AİÇÜ). W przyszłości te trzy uczelnie będą kontynuować swoje prace w tej dziedzinie.
Teraz badacze twierdzą, że mają więcej dowodów i wyniki laboratoryjne mają wskazywać, że w tym miejscu istniała działalność człowieka.
Zgodnie z pierwszymi ustaleniami uzyskanymi z badań, działalność człowieka w regionie miała miejsce od okresu chalkolitu między 5500 a 3000 r. p.n.e. (…) Wiadomo, że potop proroka Noego miał miejsce 5 000 lat temu. (…) Jeśli chodzi o datowanie, to stwierdza się, że życie istniało również w tym regionie. Zostało to ujawnione w wynikach laboratoryjnych. – Nie można powiedzieć, że statek jest tutaj. Musimy długo pracować, aby to ujawnić.
Działalność człowieka nadal nie jest dowodem na istnienie Arki, a nawet na to, że powódź miała miejsce. Co do tego duża część badaczy również ma wątpliwości. Nie istnieją bowiem żadne zapisy geologiczne, które wskazywałyby na istnienie takiej powodzi w tym okresie. Co więcej, historia Noego wykazuje pewne podobieństwa z historią w Eposie o Gilgameszu, który powstał znacznie wcześniej.
5 lat temu jednak pojawiło się badanie wskazujące, że mogła mieć miejsce mniejsza, lokalna powódź, ale co do tego również sporo badaczy ma wiele wątpliwości.
Niektórzy badacze twierdzą także, że formacja mająca przypominać kształtem Arkę, jest całkowicie naturalna.
Na szczęście Kaya powiedział, że biorąc pod uwagę datowanie, nie można powiedzieć, że statek jest tutaj. Wokół badań zrobił się szum medialny, ale fakty ani sami badacze na miejscu formacji nie potwierdzają śladów statku. Nie ma więc ani potwierdzenia istnienia Arki w tym miejscu ani jej istnienia w ogóle, nie ma nawet pewnych dowodów na potop w tym okresie.
Z pewnością wielu chce wierzyć, że kolejne badania znajdą pozostałości statku. Wbrew doniesieniom wielu portali o rzekomym odkryciu Arki Noego, badacze pozostają przy zdrowych zmysłach i intensyfikują dalsze badania, aby dowiedzieć się więcej. Niestety, na ich efekty prawdopodobnie przyjdzie nam trochę poczekać.
Źródła:
- Güncelleme Tarih, Nuh’un Gemisi’ne ait olduğuna inanılıyordu! Kalıntılar incelendi, işte ilk sonuçlar…, Hurriyet [dostęp: 06.11.2023].
- Stacy Liberatore, Has Noah’s Ark been found? Archaeologists reveal 'ruins’ found in Turkey’s boat-shaped mound date back 5,000 years ago – the same period as the Biblical flood, Daily Mail [dostęp: 06.11.2023].
