Tego dnia 1798 roku urodził się Benjamin Lee Guinness, irlandzki browarnik, filantrop i polityk
Bogactwo, polityka i wielkie serce – historia człowieka, który potrafił połączyć rozwój rodzinnej marki z troską o społeczne dobro. Benjamin Lee Guinness stał się symbolem irlandzkiej przedsiębiorczości i hojności, a jego nazwisko do dziś przywołuje skojarzenia z piwem, kulturą i odnową narodowego dziedzictwa. Jego losy pokazują, jak jeden człowiek mógł na zawsze odmienić obraz Dublina i całej Irlandii.
Sir Benjamin Lee Guinness zapisał się w historii Irlandii nie tylko jako niezwykle przedsiębiorczy browarnik, lecz także jako hojny filantrop i wpływowy polityk. Jego życie łączyło w sobie pasję do rozwoju rodzinnej firmy, głębokie poczucie odpowiedzialności społecznej oraz zaangażowanie w sprawy publiczne. Dzięki temu stał się jedną z najważniejszych postaci XIX-wiecznej Irlandii.
Początki kariery browarniczej
Benjamin Lee Guinness przyszedł na świat w Dublinie jako trzeci syn Arthura Guinnessa II i jego żony Anne Lee. Był wnukiem pierwszego Arthura Guinnessa, który w 1759 roku kupił słynny Browar St. James’s Gate Brewery. Młody Benjamin nie ukończył studiów uniwersyteckich – zamiast tego już w wieku kilkunastu lat dołączył do rodzinnego biznesu. Szybko zdobył doświadczenie i zyskał opinię człowieka niezwykle pracowitego.
Od 1839 roku przejął samodzielne kierowanie przedsiębiorstwem. Kiedy w 1855 roku zmarł jego ojciec, Benjamin stał się nie tylko głową rodziny, ale także najbogatszym człowiekiem w Irlandii. Zawdzięczał to konsekwentnemu rozwijaniu eksportu oraz systematycznemu powiększaniu browaru, co pozwalało mu wyprzedzać konkurencję.
Warto przy tym wyjaśnić, że miarą sprzedaży piwa był wówczas hogshead, czyli beczka o pojemności około 238 litrów. W 1855 roku sprzedaż osiągnęła poziom 78 000 takich beczek, a już dziesięć lat później – 206 000 hogsheadów. Z tego 112 000 sprzedano w Irlandii, która powoli podnosiła się po tragicznej Wielkiej Klęsce Głodu lat 40. XIX wieku, natomiast 94 000 beczek trafiło na rynek brytyjski.
Po śmierci Benjamina sprzedaż browaru nadal rosła – w 1870 roku osiągnęła 256 000 hogsheadów, a pod koniec lat 70. XIX wieku jego synowie rozwinęli ją aż do 565 000 hogsheadów rocznie. Widać więc, że stworzył fundamenty pod dalszy, dynamiczny rozwój rodzinnej marki.
Benjamin Lee Guinness a rozwój transportu i gospodarki
Sukces firmy piwowarskiej nie byłby możliwy bez sprawnej logistyki. W połowie XIX wieku Irlandia przeżywała rozkwit kolejnictwa, a Benjamin Lee Guinness był jednym z przedsiębiorców, którzy dostrzegli potencjał nowych technologii. Od lat 40. XIX wieku inwestował znaczne środki w akcje spółek kolejowych, aby zapewnić regularne dostawy surowców do browaru i sprawny transport piwa.
W 1867 roku wartość posiadanych przez niego akcji irlandzkich kolei wynosiła aż 86 000 funtów – co według przeliczeń gospodarczych odpowiadałoby ponad 135 milionom funtów w 2013 roku. Takie zaangażowanie finansowe pokazuje, że Guinness nie tylko myślał o własnym interesie, ale także wspierał rozwój infrastruktury, która przyczyniła się do modernizacji całej Irlandii.
Benjamin Lee Guinness w polityce i życiu publicznym
Nie ograniczał się jedynie do browarnictwa i biznesu. Benjamin Lee Guinness aktywnie uczestniczył w życiu publicznym Dublina. W 1851 roku został wybrany pierwszym Lordem Merem Dublina w ramach zreformowanej korporacji miejskiej. Funkcja ta dawała mu możliwość realnego wpływania na kształtowanie polityki lokalnej, a jego popularność wśród mieszkańców stolicy stale rosła.
Doceniano go również w świecie akademickim – w 1863 roku Trinity College Dublin przyznał mu honorowy tytuł doktora praw (Doctor of Laws, LL.D.). Kilka lat później, 15 kwietnia 1867 roku, został mianowany baronetem, a dzień później – 18 maja 1867 roku – otrzymał z królewskiego nadania prawo do używania herbów z pełnymi klejnotami i trzymaczami.
W 1865 roku Benjamin został wybrany do Izby Gmin jako konserwatywny reprezentant Dublina. Pełnił mandat poselski aż do swojej śmierci. Jego polityczne poglądy ewoluowały – początkowo wspierał liberalnego premiera Lorda Palmerstona, lecz kiedy liberałowie zaproponowali wyższe podatki na alkohol, zbliżył się do obozu konserwatystów. Współpracował m.in. z Lordem Derby, a za jego kadencji uchwalono ważną Reform Act 1867, która poszerzyła prawa wyborcze w Wielkiej Brytanii i Irlandii.
Filantropia i mecenat kultury
Jednym z najbardziej znanych aspektów działalności, jakie prowadził Benjamin Lee Guinness, była jego szeroka działalność charytatywna. Szczególne miejsce w historii zajął jego wkład w odnowę zabytków Dublina. Od 1860 do 1865 roku przeznaczył prywatne środki – ponad 150 000 funtów – na restaurację Katedry Świętego Patryka. Co ważne, pracami kierował sam, nie zatrudniając głównego architekta.
Świątynia, przez wieki narażona na zniszczenia i zaniedbania, odzyskała dawną świetność i została uroczyście otwarta dla wiernych 24 lutego 1865 roku. Obywatele Dublina oraz kapituła katedralna okazali mu wdzięczność, przekazując specjalne adresy – księgi zawierające wyrazy uznania i podziękowania. Dokumenty te wystawiono później na Wystawie Powszechnej w Paryżu w 1867 roku, co nadało całej sprawie międzynarodowy rozgłos.
Za swoją hojność i społeczne zasługi Guinness otrzymał kolejne wyróżnienia – m.in. został baronetem w 1867 roku. Oprócz tego działał w licznych instytucjach dobroczynnych i kulturalnych:
- pełnił funkcję komisarza kościelnego Irlandii,
- był gubernatorem Simpson’s Hospital w Dublinie,
- sprawował stanowisko wiceprzewodniczącego Dublin Exhibition Palace.
Śmierć przerwała kolejne ambitne przedsięwzięcie – odnowę Biblioteki Publicznej Arcybiskupa Marsha w Dublinie, która sąsiadowała z katedrą. Zadanie to przejął i dokończył jego syn Arthur Guinness.
Benjamin Lee Guinness a dziedzictwo historyczne Irlandii
Benjamin Lee Guinness pasjonował się także historią i archeologią Irlandii. Po zakupie rozległych posiadłości wokół Ashford Castle w hrabstwie Galway w 1855 roku, szczególną troską otaczał znajdujące się tam zabytki. Zabezpieczał i dokumentował dawne budowle oraz ruiny, dbając, aby ich stan nie ulegał pogorszeniu.
Na jego ziemiach znajdowało się m.in. słynne Opactwo Cong, jeden z ważniejszych średniowiecznych klasztorów w zachodniej Irlandii. Równie znana była relikwia – Krzyż z Cong, arcydzieło irlandzkiej sztuki sakralnej z XII wieku, które już wcześniej, w 1839 roku, trafiło do muzeum w Dublinie. Dzięki takim działaniom Guinness budował nie tylko swoje nazwisko jako przedsiębiorcy i polityka, lecz także jako mecenasa kultury i opiekuna dziedzictwa narodowego.
Życie rodzinne i majątek
W życiu prywatnym Benjamin Lee Guinness również pozostawał osobą wyróżniającą się. 24 lutego 1837 roku poślubił swoją kuzynkę, Elizabeth Guinness, córkę Edwarda Guinnessa z Dublina. Para doczekała się czworga dzieci – trzech synów i jednej córki. Rodzina mieszkała w eleganckiej posiadłości Beaumont House w północnym hrabstwie Dublin.
W kolejnych latach Guinness inwestował również w prestiżowe nieruchomości. W 1856 roku nabył reprezentacyjny budynek przy 80 St Stephen’s Green, znany dziś jako Iveagh House – siedziba Ministerstwa Spraw Zagranicznych Irlandii. Najbardziej malowniczą posiadłością, z którą związane było jego nazwisko, stał się jednak wspomniany zamek Ashford Castle, opisany m.in. przez Willama Wilde’a w książce o jeziorze Lough Corrib w latach 60. XIX wieku.
Po jego śmierci tytuł baroneta przeszedł na najstarszego syna Arthura, który razem z młodszym bratem Edwardem przejął prowadzenie browaru. Drugi syn, Benjamin, ożenił się z Henriettą St Lawrence, córką 3. hrabiego Howth, i przeniósł się do Anglii, gdzie służył jako kapitan w Royal Horse Guards. Córka Anne wyszła za mąż za Willama Plunketa, późniejszego arcybiskupa Dublina, w 1863 roku.
Wnuk Benjamina, Algernon Arthur St. Lawrence Lee Guinness (1883–1954), został trzecim baronetem po śmierci swojego bezdzietnego wuja, znanego jako Lord Ardilaun, w 1915 roku.
Ostatnie lata, śmierć i pamięć o Benjaminie Lee Guinnessie
Benjamin Lee Guinness zmarł 19 maja 1868 roku w swoim londyńskim domu przy Park Lane. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w Dublinie – został pochowany 27 maja w rodzinnym grobowcu na Mount Jerome Cemetery. Wartość jego majątku oszacowano na ponad 1 100 000 funtów – była to suma imponująca, świadcząca o ogromnej skali prowadzonego biznesu.
Dla upamiętnienia jego zasług kapituła katedralna ufundowała pomnik. W wrześniu 1875 roku na dziedzińcu Katedry Świętego Patryka w Dublinie odsłonięto brązowy posąg autorstwa rzeźbiarza Johna Foleya. Monument ten, symbol wdzięczności mieszkańców miasta, został odrestaurowany w 2006 roku i nadal przypomina o wielkim darczyńcy, którego działalność miała wpływ nie tylko na dzieje browarnictwa, lecz także na kulturę i społeczne życie Irlandii.
\
