Tego dnia 1493 roku zmarł cesarz Fryderyk III Habsburg. Był synem Cymbarki Mazowieckiej i Ernesta Żelaznego
Był władcą, który zamiast szacunku częściej wzbudzał niechęć – zarówno w rodzinie, jak i wśród poddanych. Fryderyk III Habsburg zapisał się w pamięci jako opiekun surowy i obojętny, a prywatnie mąż, który obarczał żonę winą za rodzinne tragedie. Jego życie otaczały nie tylko konflikty i zimne relacje, lecz także krążące wówczas przekonania, że właśnie za jego panowania nadejdzie koniec świata.
Ten cesarz był okropnym mężem i złym opiekunem. Upokorzył żonę, a dzieciństwo przyszłej polskiej królowej Elżbiety Rakuszanki zamienił w piekło. Za jego życia krążyły legendy, że za cesarza Fryderyka dojdzie do Sądu Ostatecznego. Przekonania te opierano na przekazach biblijnych. W tamtych czasach chętnie czytano Pismo Święte, zwłaszcza Apokalipsę św. Jana oraz Księgę Daniela. W ten sposób poszukiwano tajemniczych znaczeń.
Fryderyk III Habsburg – król i cesarz
Fryderyk został królem Niemiec w 1440 roku, po śmierci swojego kuzyna – Albrechta II Habsburga. Został opiekunem jego dzieci, w tym przyszłej polskiej królowej Elżbiety Rakuszanki i jej brata Władysława Pogrobowca.
Fryderyk III Habsburg był w drugiej linii kuzynem Albrechta II Habsburga Obaj cesarze mieli wspólnego pradziadka – Albrechta Kulawego.
Przypomnijmy jak doszło do małżeństwa dziadków Fryderyka III Habsburga – Siemowita IV mazowieckiego i Aleksandry Olgierdówny. Otóż Siemowit IV mazowiecki był kandydatem na króla Polski. Chciał nawet porwać dziedziczkę polskiego tronu – Jadwigę Andegaweńską, co zostało udaremnione. W ramach rekompensaty król Władysław Jagiełło ofiarował Siemowitowi IV mazowieckiemu rękę swojej ukochanej siostry – Aleksandry Olgierdówny.
Fryderyk III Habsburg objął kuratelę nad przyszłą królową Polski i jej rodzeństwem. Przyszły cesarz nie chciał wydać Węgrom Władysława Pogrobowca do czasu, gdy nie odzyska pieniędzy, które pożyczył Elżbiecie Luksemburskiej – matce rodzeństwa.
Cesarz ożenił się z Eleonorą Avis, która była wnuczką Ferdynanda I Sprawiedliwego. Ten Ferdynand I Sprawiedliwy miał syna Jana II Aragońskiego, który z kolei miał syna Ferdynanda II Aragońskiego. Wnuk Fryderyka III Habsburga – Filip I Piękny ożenił się z córką Ferdynanda II Aragońskiego – Joanną Szaloną. Natomiast wnuczka Fryderyka III Habsburga – Małgorzata Habsburg wyszła za syna Ferdynanda II Aragońskiego – Jana z Asturii.
Cesarz dał początek najdłużej panującej linii Habsburgów. Jego potomkiniami było sporo polskich królowych:
- Elżbieta i Katarzyna Habsburżanki – żony Zygmunta II Augusta,
- Anna i Konstancja Habsburżanki – żony Zygmunta III Wazy,
- Cecylia Renata Habsburżanka – pierwsza żona Władysława IV Wazy,
- Eleonora Habsburżanka – żona Michała Korybuta Wiśniowieckiego.
Fryderyk zostaje cesarzem
Gdy w 1452 roku Fryderyk udał się do Rzymu na koronację na cesarza, doszło do buntu przeciwko niemu. Jego przeciwnicy pozbawili go opieki nad Elżbietą Rakuszanką. Twierdzili, że jest ona zaniedbywana! Nowym opiekunem przyszłej królowej Polski został hrabia Celje – Ulryk II Cylejski. Syn Fryderyka II Cylejskiego i wnuk Hermana II Cylejskiego, na którego dworze wychowywała się Anna Cylejska – druga żona Jagiełły!
Elżbieta Rakuszanka miała już narzeczonego. Był nim syn księcia saskiego – Fryderyka. On jednak umarł. Ulryk II Cylejski chciał uzyskać poparcie Polski. Dlatego to on zaproponował małżeństwo swojej podopiecznej z synem Jagiełły i Zofii Holszańskiej – Kazimierzem IV Jagiellończykiem. Przypomnijmy, że w tamtym czasie rodzice Elżbiety Rakuszanki już nie żyli. Jej ojciec – Albrecht II Habsburg zmarł w 1439 roku, jeszcze przed narodzinami syna – Władysława Pogrobowca, a matka – Elżbieta Luksemburska zmarła w niewyjaśnionych okolicznościach w 1442 roku.
Ślub Elżbiety Rakuszanki i Kazimierza IV Jagiellończyka odbył się w Krakowie 10 lutego 1454 roku. Mieli razem trzynaścioro dzieci (6 synów i 7 córek). Z tej trzynastki dorosłości dożyło aż jedenaścioro dzieci!
Życie prywatne cesarza
Jak już było wspomniane, cesarz Fryderyk III Habsburg ożenił się z Eleonorą Avis. Para doczekała się kilkorga dzieci, ale większość z nich zmarła w dzieciństwie. Cesarz oskarżał żonę, że to przez nią ich dzieci nie żyją. Dla matki, która straciła własne dzieci był to cios prosto w serce. Mąż oskarżał Eleonorę, że skarmiała ich dzieci łakociami i dlatego nie przeżyły. Ich synem był Maksymilian I Habsburg, którego zapewne kojarzycie jako jednego z sygnatariuszy słynnego układu wiedeńskiego, który został zawarty między Habsburgami a Jagiellonami.
Eleonora Avis była Portugalką i była przyzwyczajona do ciepłego klimatu. Mieszkanie w pałacu w Wiener-Neustadt, gdzie temperatura była zdecydowanie chłodniejsza sprawiało, że Eleonora nie czuła się tam dobrze. Zmarła w 1467 roku po 15 latach małżeństwa z Fryderykiem. Cesarz po śmierci żony postanowił zostać do końca życia wdowcem.
Bibliografia:
- Rudzki Edward, Polskie królowe. Żony Piastów i Jagiellonów, Warszawa 1985.
- Weissensteiner Friedrich, Habsburgowie, Warszawa 2011.
