Tego dnia 1941 roku urodziła się Pola Raksa, polska aktorka
Urok, talent i niezatarte ślady na kartach historii polskiego kina – to tylko niektóre z cech, które wyróżniały ją spośród innych. Była symbolem kobiecej elegancji i niezależności, a jej role na długo zapisały się w pamięci widzów. Pola Raksa stała się jednym z najjaśniejszych punktów w polskim świecie filmowym, a jej ścieżka zawodowa to opowieść o pasji, poświęceniu i niepowtarzalnym talencie.
Pola Raksa, właściwie Apolonia Raksa, przyszła na świat 14 kwietnia 1941 roku w Lidzie, która wówczas należała do II Rzeczypospolitej Polskiej, a dziś znajduje się na terenie Białorusi. Urodziła się w katolickiej rodzinie Zofii i Edwarda Raksa, w której była najstarszą z trzech sióstr – Jolanty i Izabeli. Po zakończeniu II wojny światowej, jej rodzina, podobnie jak wielu innych Polaków, zmieniła miejsce zamieszkania, przenosząc się do Polski. Początkowo osiedlili się we Wrocławiu-Leśnicy, a później przenieśli do Jeleniej Góry, gdzie ojciec Poli pracował jako czapnik, a matka jako krawcowa.
Edukację Pola rozpoczęła w Jeleniej Górze, gdzie uczęszczała do Szkoły Podstawowej nr 4 oraz do I Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego. Po zakończeniu nauki w rodzinnym mieście, kontynuowała edukację w I Liceum Ogólnokształcącym we Wrocławiu.
Po maturze rozpoczęła studia na Uniwersytecie Wrocławskim na kierunku filologia polska, jednak już po pierwszym roku porzuciła studia. Jej piękna uroda oraz talent przyciągnęły uwagę artystycznego środowiska. Wkrótce, w 1960 roku, Pola Raksa trafiła do kabaretu „Kalamburek”, gdzie zadebiutowała, występując w sztuce „Anioł Sterany”. To był początek jej niezwykłej kariery, która miała na długo wpisać się w historię polskiego kina.
Pola Raksa – początek kariery filmowej
W 1959 roku, podczas jednego z wizyt we wrocławskim barze mlecznym, Pola Raksa została dostrzegona przez fotoreportera Piotra Barącza, który zaprosił ją do współpracy przy sesji zdjęciowej. Efektem tej współpracy była publikacja zdjęć w czasopiśmie „Dookoła Świata” w styczniu 1960 roku. Dzięki tej sesji, Pola zaczęła zyskiwać coraz większe zainteresowanie. Zauważyła ją również Maria Kaniewska, reżyserka, która przygotowywała obsadę do swojego filmu „Szatan z siódmej klasy”. To właśnie w tym filmie Pola Raksa zadebiutowała, grając postać Wandy Gąsowskiej.
Wkrótce potem przyszła kolej na kolejny ważny film w karierze aktorki – „Rzeczywistość” (1960). Ta rola umocniła jej pozycję na polskiej scenie filmowej. Pola postanowiła wówczas poświęcić się wyłącznie karierze aktorskiej i porzuciła studia na Uniwersytecie Wrocławskim, decydując się na naukę w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi, którą ukończyła w 1964 roku.
Kariera teatralna i telewizyjna
Po zakończeniu nauki w Łodzi, Pola Raksa przez cztery lata była związana z Teatrem Powszechnym w Łodzi, gdzie zadebiutowała 6 marca 1964 roku. W 1968 roku przeniosła się do Teatru Współczesnego w Warszawie, w którym występowała do 1986 roku. W tym okresie aktorka występowała również w Teatrze Telewizji, grając w wielu znanych przedstawieniach, w tym w „Mgiełce”.
Jej występy cieszyły się dużym uznaniem zarówno ze strony krytyków, jak i publiczności. Jednak z biegiem lat, Pola Raksa stopniowo oddalała się od świata kina. Jej ostatnia rola filmowa to postać matki Agaty w filmie „Uprowadzenie Agaty” z 1993 roku, a ostatni występ na scenie miał miejsce w 1997 roku, kiedy to wystąpiła w spektaklu „Listy naszych czytelników” autorstwa Zbigniewa Herberta, wystawianym w Teatrze Dramatycznym w Warszawie.
Po zakończeniu kariery aktorskiej, Pola Raksa rozpoczęła nowe wyzwania artystyczne. Zajęła się sztukami plastycznymi, a także była autorką kostiumów w recitalu Ewy Błaszczyk w Teatrze Studio w Warszawie w 1999 roku. Ponadto, przez kilka lat prowadziła rubrykę o modzie w gazecie „Rzeczpospolita”.
Pola Raksa – życie prywatne i rodzina
W życiu prywatnym, Pola Raksa była związana z Andrzejem Kostenką, reżyserem, scenarzystą i operatorem filmowym. Para była małżeństwem w latach 1964–1970, a z tego związku urodził się syn Marcin, który przyszedł na świat w 1967 roku.
Mimo intensywnej kariery zawodowej, Pola Raksa starała się dbać o swoją prywatność i po zakończeniu kariery aktorskiej konsekwentnie unikała mediów oraz wywiadów, stawiając na życie poza blaskiem fleszy.
Nagrody i wyróżnienia
Pola Raksa była wielokrotnie wyróżniana za swoje osiągnięcia w polskim kinie. W 1974 roku została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi, a w 1979 roku otrzymała Odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”. W tym samym roku zdobyła również Srebrne Odznaczenie im. Janka Krasickiego. W 1967 roku, za rolę w filmie „Zosia”, Raksa otrzymała nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Moskwie, przyznaną przez pismo „Sowietskij Ekran”. Kolejne wyróżnienia obejmowały Nagrodę Ministra Obrony Narodowej I stopnia za rolę w serialu „Czterej pancerni i pies” (1967) oraz Nagrodę Srebrnej Maski jako najpopularniejsza aktorka w latach 1967, 1969 i 1970.
Pola Raksa stała się również ikoną polskiej muzyki, będąc inspiracją do kulturowych odniesień. Grzegorz Markowski, lider zespołu Perfect, w swojej piosence „Autobiografia”, oddał hołd jej niezapomnianemu wyglądowi, śpiewając: Za jej Poli Raksy twarz każdy by się zabić dał. Uroda Raksy na trwałe wpisała się w kanon piękna lat 60. i 70. XX wieku.
Dzięki niezapomnianym rolom filmowym oraz teatralnym, Pola Raksa na zawsze pozostanie jednym z symboli kobiecego uroku i talentu w historii polskiego kina. Jej kariera jest nie tylko świadectwem sukcesów artystycznych, ale także osobą, która stanowiła ważną część kulturowego pejzażu tamtych czasów.
