Fińscy biolodzy, badając XIII wieczny podręcznik sokolnictwa, autorstwa cesarza Fryderyka II Hohenstaufa, natrafili na rysunek egzotycznego ptaka, którego zidentyfikowali jako kakadu. Ów rysunek poprzedza o ok. 250 lat inny rysunek tego ptaka umieszczony na obrazie pt. Matka Boska Zwycięska autorstwa Allesandro Mantegny z 1495 roku, dotąd uznawany za najstarszy. Odkrycie wymusza konieczność zweryfikowania rekonstrukcji przebiegu średniowiecznych szlaków handlowych.
De Arte Venandi cum Avibus (łac. Sztuka polowania z ptakami), to traktat sokolniczy napisany przez cesarza Fryderyka II między rokiem 1241 a 1248. Oprócz tekstu zawiera również rysunki ok. 900 gatunków ptaków. Większość z nich to gatunki typowe dla klimatu europejskiego takie jak: jastrzębie, czaple czy wróble, jednakże fińscy biologowie doszukali się pośród nich również egzotycznego kakadu. Cztery rysunki przedstawiają ich zdaniem przedstawiciela jednego z dwóch podgatunków tego ptaka: kakadu żółtoczubej lub kakadu żółtolicej. Oba te gatunki występują w północnej Australii, w Nowej Gwinei oraz na okolicznych wyspach Oceanii. Stamtąd musiały trafić na Sycylię, na dwór Fryderyka II Hohenstaufa.
Odkrycie to podważa dotychczasowe ustalenia na temat przebiegu szlaków handlowych w średniowieczu. Dotąd historycy byli przekonani, że Europejczycy nie mieli żadnych związków z mieszkańcami Australii i Oceanii do momentu odkrycia i zbadania przez nich tych miejsc w XVIII wieku.
Cesarz otrzymał ptaka jako prezent od jednego z władców z dynastii Ajjubidów, rządzącego w tamtym czasie Egiptem. Ptak przebywał więc także na obszarze dzisiejszego Kairu.
Australijska historyk Heather Dalton, na co dzień wykładowca Uniwersytetu w Melbourne, zasugerowała, że sportretowane kakadu, po schwytaniu w naturalnym środowisku trafiło najpierw na wyspę Jawa, a potem do Kantonu, stamtąd jedwabnym szlakiem zostało dostarczone do dzisiejszego Kairu.
Wraz ze swoimi współpracownikami podjęła również próbę określenia płci ptaka na podstawię koloru oczu. Są one czerwone, a więc była to samica. Ten sam zespół badaczy zwrócił również uwagę na brak nastroszonej grzywy, co oznacza iż zwierzę nie było zestresowane ani agresywne w trakcie pozowania do rysunku.
Manuskrypt De Arte Venandi cum Avibus przechowywany jest w Bibliotece Watykańskiej. Umieszczony w nim rysunek kakadu jest obecnie najstarszym europejskim wizerunkiem tego ptaka.
Dotąd za taki uchodziło przedstawienie kakadu na obrazie pt. Matka Boska Zwycięska autorstwa Allesandro Mantegny, namalowanego w 1495 roku.
Źródło: theguardian.com, bbc.co.uk, dailymail.co.uk, cnn.com
Damian Sideł
