Autor: Paweł Pietrowcew

Artykuły historyczne Nowożytność Polityka Sarmatikon

Bracia polscy wygnani za to, że nie zdradzili

Potraktowano ich kolektywnie, zapominając zarówno o wielu katolikach i protestantach, którzy razem z arianami stawali po stronie Szwedów, jak i o tych spośród braci polskich, którzy wytrwali w wierności polsko-litewskiemu władcy. Sytuacja, jaką sprowokował wybuch i przebieg II wojny północnej, doprowadziła do tzw. wygnania arian z Rzeczypospolitej w 1658 roku […]

Liberum veto
Artykuły historyczne Nowożytność Polityka Sarmatikon

Co oznaczała mnogość narzędzi do realizowania idei liberum veto?

Koncyliacyjność to postawa mająca na celu osiągnięcie pojednania. W przypadku zagadnienia parlamentaryzmu w państwie polsko-litewskim moglibyśmy koncyliację określić jako narzędzie (albo raczej warunek) do podejmowania decyzji. Zasada ta nastawiona jest na uzyskanie konsensusu bądź przynajmniej kompromisu w obliczu niezgodności[1]. Wymaga od stron elastyczności i otwartości, które wydają się być antytezą […]

Artykuły historyczne Nowożytność Polityka Sarmatikon Sztuka wojenna

Czy kampania chocimska 1621 roku oznaczała wytchnienie dla miast czarnomorskich?

Miasta Imperium Osmańskiego, leżące na wybrzeżach Morza Czarnego, w pierwszej ćwierci XVII wieku były stale zagrożone przez łupieżcze rejzy kozaków. Władze państwa osmańskiego podejmowały różne próby zaradzenia temu problemowi. Jedno z oczywistych rozwiązań to aktywne przeciwdziałanie kozakom za pomocą floty. Doszło do tego na szeroką skalę podczas kampanii chocimskiej w […]

Artykuły historyczne Nowożytność Polityka Sarmatikon Społeczeństwo

Szlachecki model prawny a postępowanie względem Braci Polskich

Janusz Tazbir wiek XVII nazwał trzecim, ostatecznym okresem „walki z arianami”. Wskazuje, że aż do 1658 roku Bracia Polscy zachowywali status prawny równy pozostałym mieszkańcom państwa, to już od początku stulecia można obserwować przypadki dyskryminacji tego wyznania na drodze formalnej[1]. Historycy badali te działania zwłaszcza w kontekście nietolerancji religijnej[2]. Ja […]

Artykuły historyczne Kultura Nowożytność Sarmatikon Społeczeństwo

W poszukiwaniu śladów po Braciach Polskich w Białymstoku

Tak, jak kolejne miasta zachodnioeuropejskie koniecznie chciały posiadać na swoim terenie ślady antycznych oppidów, tak wiele miejscowości w Polsce przyznawało się do tego, że w ich granicach funkcjonował niegdyś zbór, albo przynajmniej grobowiec antytrynitariuszy. W pęd ten włączył się także Białystok. Arianie od dawna cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem. Jedna […]

Artykuły historyczne Biografie Nowożytność Sarmatikon

Zygmunt III Waza – Fanatyk, bo nie oddał syna

Gdyby zorganizować dzisiaj plebiscyt pt. „Jakim przydomkiem opatrzyć Zygmunta III?”, do rundy finałowej zakwalifikowałyby się chyba dwie propozycje: Zygmunt Marnotrawca Szans oraz Zygmunt Fanatyk Religijny. Oba są równie absurdalne, co popularne, jednak w tym tekście zajmę się dekompozycją tego drugiego. Nadawanie przydomków władcom to praktyka odpowiadająca raczej średniowieczu niż czasom […]

Ciekawostki historyczne

Czy wiesz, jak modlili się polscy włościanie?

Kto wie jakie niezwykłe różności kryją omijane karty książeczek do nabożeństwa i agend liturgicznych? Lista przedmiotów i zjawisk, które można poświęcić, jest pod tym względem nieprzeliczona. Prawdziwe cuda możemy znaleźć w tych modlitewnikach, które przykrył już kurz wieków. Oto pewna modlitwa z siedemnastego stulecia: „O Boże, któremu w mądrości doskonałej […]