Według nowych badań, średniowieczna chińska dynastia Tang charakteryzowała się zaskakującym poziomem mobilności społecznej. Jest z tym związany egzamin cesarski, tzw. Keju
Wyniki badań nad awansem zawodowym w średniowiecznych Chinach, czyli jak egzamin cesarski stał się kluczowym czynnikiem mobilności społecznej, równie istotnym jak dzisiejsze wyższe wykształcenie.
Naukowcy zbadali mobilność społeczną w średniowiecznych Chinach, wykorzystujących epitafia grobowe z dynastii Tang jako unikalne źródło danych. Analiza tych zapisów ujawniła, że edukacja, zwłaszcza zdanie egzaminu Keju, odgrywała kluczową rolę w awansie zawodowym, przypominając wzorce obserwowane w Stanach Zjednoczonych w latach 60. i 70. XX wieku.
W skrócie:
- Badacze wykorzystali epitafia grobowe z okresu dynastii Tang do analizy mobilności społecznej w średniowiecznych Chinach.
- Epitafia zawierały szczegółowe informacje o rodowodzie, edukacji i karierze zmarłych, umożliwiając pomiar mobilności społecznej między pokoleniami.
- Badacze zidentyfikowali Egzamin Cesarski (Keju) jako istotny czynnik wpływający na sukces zawodowy, podobnie jak wyższe wykształcenie w Stanach Zjednoczonych w latach 60. i 70. XX wieku.
- Okres dynastii Tang charakteryzował się intensywną wymianą handlową zarówno szlakami lądowymi, jak Jedwabny Szlak, jak i morskimi, przynoszącą Chinom nowe technologie, kultury i dobra.
Odkrycie awansu zawodowego średniowiecznych Chin
Przy badaniu mobilności społecznej we współczesnych krajach uprzemysłowionych, badacze zazwyczaj korzystają z danych dostarczanych przez Światowe Forum Ekonomiczne lub, w przypadku Stanów Zjednoczonych, z Ogólnokrajowego Sondażu Społecznego. Jednak analiza tych samych zjawisk z poprzednich wieków to zadanie bardziej wymagające, ponieważ odpowiednie statystyki są trudniejsze do zdobycia.
Jednak zespół badawczy z dziedziny nauk społecznych odkrył teraz sposób na badanie awansu zawodowego w średniowiecznych Chinach (618–907 n.e.), korzystając z epitafiów grobowych z okresu dynastii Tang. Te epitafia zawierają rodowe linie, imiona i tytuły urzędowe, ojca i dziadka zmarłego, a także historię kariery i kwalifikacje edukacyjne zmarłego, dostarczając wystarczającą ilość danych do pomiaru mobilności społecznej między pokoleniami.
Co istotne, ich analiza pokazuje, że edukacja w tym okresie była katalizatorem dla mobilności społecznej.
Epitafia napisane w średniowiecznych Chinach, w okresie dynastii Tang, są zazwyczaj szczegółowymi opisami życia jednostki, napisanymi stylizowaną prozą i poezją, zawierającymi szczegółowe informacje o rodowodzie, rodzinie i historii zawodowej każdej zmarłej osoby
– powiedział Fangqi Wen, adiunkt socjologii na Uniwersytecie Stanowym w Ohio.
Te informacje, w pewnym stopniu odzwierciedlają to, co byłoby zawarte w współczesnym badaniu mobilności społecznej
– dodał Erik H. Wang, adiunkt w Wydziale Polityki na Uniwersytecie Nowojorskim.
E. H. Wang zajmuje się historią politycznej ekonomii, podczas gdy F. Wen bada mobilność społeczną we współczesnych społeczeństwach. Po rozpoznaniu wysokiej jakości danych zawartych w tych epitafiach, zorientowali się, że artefakty te stanowią nośnik, który łączył ich naukowe zainteresowania.
Później dołączył do projektu Michael Hout, profesor socjologii na Uniwersytecie Nowojorskim, doradca doktorancki F. Wena i wiodący naukowiec ds. stratyfikacji społecznej i mobilności.
Egzamin cesarski Keju
Odkrycia badaczy, opublikowane w czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences, ukazują, że wzorce związane z pochodzeniem społecznym, edukacją i osiągnięciami dorosłych w pewnym stopniu przypominają wzorce obserwowane w Stanach Zjednoczonych w latach 60. i 70. XX wieku.
Analizując 3640 epitafiów mężczyzn oraz inne dane z wiarygodnych źródeł historycznych, takich jak zapisy dynastyczne i genealogie skompilowane przez osoby trzecie, badacze ujawnili spadek chińskiej średniowiecznej arystokracji i wzrost zasady zasługi 1300 lat temu.
Badacze odkryli konkretny powód tego rozwoju: czy zmarły zdał egzamin Keju, czyli Egzamin Cesarski, który został wprowadzony w tym okresie w celu wyboru urzędników do służby cywilnej.
Okazało się, że Keju, który był przeprowadzany do początku XX wieku, działał jako katalizator mobilności społecznej, podobnie jak wyższe wykształcenie od co najmniej lat 60. XX wieku w Stanach Zjednoczonych.
Nasza analiza statystyczna pokazuje, że pochodzenie z wpływowego starożytnego rodu czy 'gałęzi’ było mniej istotne dla sukcesu zawodowego w systemie biurokratycznym po roku 650 n.e., podczas gdy zdanie egzaminu Keju stało się bardziej istotne.
Ponadto zdanie konkurencyjnego egzaminu mogło nawet wyrównać szanse na późniejszy sukces, ponieważ status ojca nie był czynnikiem wpływającym na biurokratyczną rangę mężczyzn, którzy zdali egzamin Keju.
Edukacja odgrywa centralną rolę w naszym zrozumieniu mobilności międzypokoleniowej
– zauważył M. Hout.
Wielu uważało, że to zjawisko rozwinęło się w XX wieku. Jednak, jak możemy zobaczyć na wiekowym materiale danych, istnieją zjawiska łączące pochodzenie, edukację i kariery, bardzo podobne do współczesnych wzorców.
– napisali autorzy badania.
Dynastia Tang
Dynastia Tang została założona przez rodzinę Li po upadku dynastii Sui. Okres panowania Tangów uważany jest za najświetniejszy w historii chińskiej kultury, zbliżony lub przewyższający nawet złoty wiek dynastii Han.
Dynastia osiągnęła sukcesy militarno-terytorialne, a także wpływała kulturowo na kraje sąsiednie, takie jak Korea, Japonia i Wietnam. System egzaminów na urzędy publiczne odegrał istotną rolę w strukturze społeczeństwa, chociaż z czasem stracił na znaczeniu.
Okres Tangów to także czas rozkwitu chińskiej poezji, malarstwa i licznych wynalazków, w tym druku całostronicowego. Pomimo pewnych problemów politycznych i upadku rządu centralnego pod koniec dynastii, kultura chińska rozwijała się nadal, a chińskie interesy handlowe były podtrzymywane.
Li Yuan, późniejszy cesarz Gaozu, wykorzystał doświadczenie wojskowe i prestiż, aby zbuntować się przeciwko dynastii Sui. Jego syn, Li Shimin, znany również jako cesarz Tang Taizong, odegrał decydującą rolę w przejęciu władzy, pokonując w bitwach i eliminując konkurencyjnych członków rodziny.
Choć naruszył zasady konfucjańskie, okazał się sprawiedliwym władcą, zdolnym do korzystania z mądrości swojej rady. Jego panowanie charakteryzowało się zarówno skutecznymi działaniami militarnymi, jak i wsparciem dla buddyzmu oraz uznaniem przez Turkutów za Wielkiego Chana.
Wymiana handlowa
W czasach dynastii odbywała się intensywna wymiana handlowa zarówno szlakami lądowymi, takimi jak Jedwabny Szlak, jak i morskimi. Dzięki tej wymianie Chiny importowały nowe technologie, informacje, dobra użytkowe i luksusowe z obszarów takich jak Bliski Wschód, Indie, Persja i Azja Środkowa.
Wpływ kulturowy i handlowy był wzajemny, a Chińczycy przyjmowali obce zwyczaje, mody oraz meble, podczas gdy ludność muzułmańska na Bliskim Wschodzie pragnęła i nabywała chińskie produkty, takie jak jedwab, wyroby z laki i porcelanę.
Wzajemne oddziaływanie objęło także dziedzinę muzyki, gdzie instrumenty i style muzyczne z różnych obszarów Azji stały się popularne w Chinach, a liczba dworskich zespołów muzycznych wzrosła.
Indie były szczególnie istotnym celem podróży i źródłem zainteresowania, zarówno pod względem nauki buddyjskiej, jak i wymiany kulturowej. W tym okresie Wielki Kanał i wysiłki rządu tangowskiego w zakresie rozbudowy infrastruktury ułatwiły podróże w obrębie Chin, a rozbudowana sieć pocztowa wspierała komunikację na obszarze imperium.
Źródła:
- New York University, China’s medieval Tang dynasty had a surprising level of social mobility, new study finds, Phys [dostęp 22.01.2024].
- Adshead S., A. Miles, T’ang China: the rise of the East in world history, 2004.
Fotografia poglądowa. Egzamin cesarski: kandydaci gromadzą się wokół ściany, na której wywieszono wyniki
