Płomienie pieców wygasły tu wieki temu, ale ślady dawnych mistrzów przetrwały pod piaskiem pustyni. W Banawit archeolodzy natrafili na starożytny warsztat ceramiczny – świadectwo rzemiosła, które przez stulecia kształtowało handel i kulturę Egiptu. Gdy w VII wieku n.e. zmienił się los tego miejsca, nad warsztatem zapanowała cisza… a jego teren stał się nekropolią skrywającą tajemnice zmarłych.
W miejscowości Banawit, położoneju w prowincji Sohag, archeolodzy dokonali jednego z najciekawszych odkryć ostatnich lat – pozostałości warsztatu ceramicznego pochodzącego z okresu rzymskiego. To odkrycie rzuca nowe światło na rzemiosło i handel w starożytnym Egipcie oraz na długowieczność miejsc wykorzystywanych przez wiele pokoleń do różnych celów.
Jak wykazali badacze z Najwyższej Rady Starożytności, kompleks produkcyjny działał przez wiele stuleci, rozwijając się w ramach szerokiej sieci handlowej łączącej Egipt z innymi prowincjami cesarstwa rzymskiego. W VII wieku n.e., gdy zmieniały się uwarunkowania gospodarcze i polityczne regionu, teren ten został przekształcony w nekropolię.
Starożytny warsztat ceramiczny i jego znaczenie
Warsztat w Banawit był jednym z największych w dziewiątym okręgu administracyjnym Egiptu, dostarczając nie tylko ceramikę, ale także wyroby szklane. Znaleziska potwierdzają szeroko zakrojoną działalność produkcyjną, obejmującą m.in.:
- liczne piece do wypału ceramiki, rozmieszczone w strategiczny sposób, aby maksymalnie wykorzystać przestrzeń i surowce,
- obszerne magazyny, które umożliwiały przechowywanie naczyń i ich dystrybucję na lokalnym oraz światowym rynku,
- zbór 32 ostrakonów – fragmentów ceramiki z inskrypcjami w języku demotycznym i greckim, dokumentujących transakcje handlowe oraz funkcjonowanie systemu podatkowego w tamtych czasach, co dostarcza niezwykle cennych informacji na temat organizacji ekonomicznej regionu.
Ceramika i szkło wytwarzane w Banawit były wysoko cenione, a ich eksport obejmował nie tylko terytorium Egiptu, ale i inne części świata antycznego, w tym basen Morza Środziemnego. Analizy chemiczne ceramiki wskazują, że lokalni rzemieślnicy wykorzystywali zarówno surowce lokalne, jak i importowane, co świadczy o świetnie rozwiniętych kontaktach handlowych.
Szef egipskiego sektora archeologicznego, Mohamed Abdel Badi, zwrócił uwagę na fakt, że warsztat kontynuował swoją działalność również w okresie bizantyńskim, zanim jego teren przekształcono w nekropolię.
Odkrycia na terenie nekropolii
Wraz z przemianami społeczno-politycznymi i upadkiem administracji rzymskiej w Egipcie, obszar dawnych warsztatów został przeznaczony na cele sepulkralne. Archeolodzy odkryli liczne groby wzniesione z cegły mułowej, typowej dla okresu bizantyńskiego i wczesnoislamskiego. W wielu z nich zachowały się dobrze zakonserwowane mumie, szkielety oraz pozostałości roślinne, które dostarczają cennych informacji o codziennym życiu oraz rytuałach pogrzebowych starożytnych Egipcjan.
Jednym z najbardziej intrygujących odkryć była mumifikowana postać dziecka, która została ułożona w pozycji przypominającej sen. Dziecko miało na głowie kolorową, tkaną czapeczkę, co może świadczyć o specyficznych zwyczajach pogrzebowych związanych z najmłodszymi członkami społeczności. To znalezisko może sugerować, że dzieci w tamtym okresie podlegały odrębnym rytuałom mumifikacyjnym, innym niż dorośli.
Kolejnym interesującym odkryciem była czaszka kobiety w wieku około 30 lat oraz pozostałości roślinne, w tym korzenie pszenicy, nasiona palmy dum oraz jęczmień. Badacze podkreślają, że te odkrycia mogą dostarczyć nowych informacji na temat diety oraz upraw stosowanych w starożytnym Egipcie. Zboża te były podstawą diety, a ich obecność w grobach może świadczyć o wierzeniach dotyczących życia pozagrobowego i potrzeby zapewnienia zmarłym zapasów na podróż w zaświaty.
Starożytny warsztat ceramiczny i tajemnicza nekropolia w Banawit – znaczenie odkrycia dla historii Egiptu
Odkrycia dokonane w Banawit potwierdzają bogactwo historyczne prowincji Sohag oraz znaczenie Egiptu jako prawdziwej skarbnicy starożytnej wiedzy. Analiza odnalezionych artefaktów i struktur pozwoli naukowcom lepiej zrozumieć rozwój cywilizacyjny oraz kulturowe przemiany zachodzące w starożytnym Egipcie na przestrzeni wieków.
Dalsze badania mogą ujawnić jeszcze więcej szczegółów na temat lokalnej społeczności i jej roli w antycznej gospodarce. Szczególnie istotne będzie dalsze badanie ostrakonów, które mogą zawierać nieznane dotąd szczegóły dotyczące systemu podatkowego, organizacji rzemiosła oraz codziennego życia mieszkańców regionu. Egipt wciąż skrywa wiele tajemnic, a każde nowe odkrycie pozwala nam lepiej zrozumieć świat, który istniał tysiące lat temu.
Źródło: Ministry of Tourism and Antiquities/Facebook
Fot. Ministry of Tourism and Antiquities/Facebook
