Tikal – miasto zbudowane przez Majów znane było do tej pory z pałaców i świątyń. Badacze odkryli w tym miejscu system filtracji wody, pierwszy taki na półkuli zachodniej.
W rezerwuarach wody badacze znaleźli wulkaniczny minerał, który pochłania mikroorganizmy i metale ciężkie. Minerał ten nie został znaleziony w okolicy, dlatego też uważa się, że został zastosowany celowo, jako filtr.
Odkrycie to staje w kontrze do długo utrzymującej się teorii, wedle której to Grecja, Rzym, Egipt i Chiny koncentrowały technologiczne zdolności świata starożytnego. Kenneth Tankersley geoarcheolog z Uniwersytetu Cincinnati (UC) oraz współautor badań powiedział: Jeśli chodzi o oczyszczanie wody, Majowie były tysiąclecia do przodu.
Tikal, położone w lasach tropikalnych na północy dzisiejszej Gwatemali, rozwijało się przez ponad tysiąc lat. Lata największego wzrostu przypadają na około 700 rok. Przypuszcza się, że wówczas mieszkało tam ponad 45 tys. ludzi. Nicholas Dunning, geoarcheolog z UC powiedział: Było to jedno z najważniejszych miast Majów.
Największym problemem Tikal była susza utrzymująca się w tym miejscu od listopada do kwietnia. Rozwiązaniem okazały się rezerwuary wody, jednakże woda ta musiała być zdatna do picia.
Dunning wraz z kolegami, kilka lat temu, przeprowadzili badania osadów z kilku zbiorników wodnych w Tikal. Odkryli, że największy z nich, Corriental, zawierał najmniej zanieczyszczeń. Dunning powiedział Woda wpływająca do rezerwuaru nie byłaby taka czysta.
Badacze skupili się na zbadaniu osadów z dna zbiornika. Odkrycie kryształów kwarcu stało się pierwsza wskazówką do odkrycia starożytnego filtra. Naukowcy natknęli się na cztery wyraźne warstwy, każda z nich grubości kilku centymetrów, składające się z brązowawych, milimetrowych kryształów. Takie kryształy, o wielkości ziarenek piasku mogą być użyte przy filtrowaniu wody, jednakże nie są w stanie wychwycić wszystkich szkodliwych mikrobów. W związku z tym badacze postanowili przyjrzeć się bliżej kwarcowi. Badania wykazały, że składał się z jeszcze mniejszych kryształów – „zeolitów”. Ten typ wulkanicznych minerałów, dzięki swojej porowatej strukturze, może oczyścić wodę z drobnoustrojów oraz metali ciężkich.
Majowie nie wiedzieli o zeolitach, ale jak przypuszczają badacze, mogli rozpoznać oczyszczające właściwości tych kamieni. Formacja kwarcowych kamieni, która może być źródłem kamieni z rezerwuaru Corriental, znajduje się koło 30 kilometrów na północny wschód od Tikal.
Niestety nie ma pewności, co do tego jak dokładnie wyglądał system filtracji w zbiorniku Corriental. Badacze przypuszczają, że w górze strumienia zasilającego ten największy zbiornik, umieszczone były trzcinowe maty, które podtrzymywały zawierające kwarc i zeolit skały. Obfite opady mogły niszczyć te maty, co wyjaśniałoby odkryte w zbiorniku warstwy kwarcu.
Lisa Lucero, archeolog z Uniwersytetu Illinois, Urban-Champaign, niezwiązana z badaniami powiedziała: To pokazuje jeszcze inny poziom zaskoczenia tym, co starożytni ludzie osiągnęli.
Źródła: kopalnia wiedzy.pl, science mag.org
Fot. Wikipedia
Gabriela Żok
