Pierwsze sztylety ze stopu miedzi pojawiły się w Europie w IV tysiącleciu przed naszą erą. W bardzo szybkim tempie rozprzestrzeniły się one po całym kontynencie. Dotarły nawet do Wysp Brytyjskich i Irlandii. Naukowcy już od dziesięcioleci próbują ustalić do czego sztylety te służyły. Dzięki opracowaniu rewolucyjnej metody analizy, udało się wreszcie odpowiedzieć na to pytanie.
Najczęściej sztylety znajdowane są w bogato wyposażonych grobach mężczyzn, zwanych grobami wojowników. Wielu specjalistów uznaje je za obiekty ceremonialne, które miały świadczyć o tożsamości i statusie zmarłego. Inni badacze sugerują, że sztylety to broń lub narzędzia rękodzieła. Dotychczas brakowało specjalistycznych metod analiz stopów miedzi porównywalnych z metodami analiz wyrobów ceramicznych czy kamiennych.
Badania prowadzi międzynarodowy zespół naukowy, na którego czele stanęła dwójka profesorów Newcastle University: Andrea Doflini oraz Isabella Caricola. Za pomocą opracowanej przez nich metody pobrano pozostałości organiczne z 10 sztyletów ze stopu miedzi znalezionych w 2017 roku we włoskim Pregatto. W czasach epoki brązu istniała tam osada. Same sztylety datowane są na lata 1550–1250 p.n.e.
Nowa metoda pozwoliła po raz pierwszy na stwierdzenie, do czego służyły takie sztylety. Naukowcy wykorzystali barwnik mikroskopowy Picro-Sirius Red (Czerwień Syriusza – kwas pikrynowy) do zabarwienia pozostałości organicznych na sztyletach. Następnie wykorzystując różne mikroskopy, w tym optycznych i skaningowych elektronowych. Naukowcy stwierdzili, że na ostrzach pozostały resztki kolagenu i innych tkanek powiązanych z kośćmi, mięśniami i ścięgnami. To z kolei jednoznacznie wskazuje, że miały kontakt z różnymi rodzajami tkanki zwierzęcej oraz używane były do zabijania zwierząt i dzielenia mięsa.
Następnie przeprowadzone zostały eksperymenty z replikami sztyletów wykonanymi przez doświadczonego kowala specjalizującego się w wytwarzaniu narzędzi z brązu. Eksperymenty wykazały, że takie sztylety rzeczywiście dobrze nadają się do obróbki mięsa. Ponadto resztki organiczne, które pozostały na replikach sztyletów, były podobne do tych, jakie pozostały na oryginałach.
Odkrycie prawdopodobnie nie tylko rozstrzygnie spór o przeznaczenie sztyletów. Niezwykle ważne jest samo opracowanie nowatorskiej metody badawczej. „Nasze badania wykazały, że możliwe jest wyodrębnienie i scharakteryzowanie śladów organicznych na starych metalach, co pozwala na poszerzenie zakresu materiałów, w przypadku których możemy prowadzić tego typu badania. To znaczący przełom, gdyż nowa metoda pozwoli na zbadanie wielu różnych narzędzi oraz broni ze stopu miedzi z całego świata. Otwiera to nieograniczone możliwości i pozwoli odpowiedzieć na olbrzymią liczbę pytań” – cieszy się profesor Dolfini.
Źródło: kopalniawiedzy.pl
Fot. Caricola, I., Charles, A., Tirillò, J. et al. Sci Rep 12, 6101 (2022)
Maciej Polak
