A. Krzemińska, Dawniej ludzie żyli w brudzie. Kiedy i dlaczego zaczęliśmy o siebie dbać
Kwestia higieny w historii ludzkości, mimo wielu badań na ten temat nadal nie jest ujęta całościowo. Naszą świadomość w tej kwestii kształtują utarte slogany i przekonania oparte na popularnych mitach. Że średniowiecze było brudne, XVII wieczny Wersal potwornie cuchnął, a ludzie myć ręce zaczęli dopiero w XIX wieku. Czy tak było naprawdę? Prostym językiem na te pytania odpowiada Agnieszka Krzemińska.
„Dawniej ludzie żyli w brudzie” to opowieść o podejściu do higieny w całej historii ludzkości – od jej początków aż po współczesność. Autorka prezentuje czytelnikowi przegląd historii materialnej i dziedzictwa pokoleń, które zaprezentowało w naszych czasach niemalże powszechną sterylnością.
Krzemińska uczciwie przygląda się w swoim studium nie tylko kwestiom, które ściśle wiążą się z dbałością o czystość ciała, ale także wszystkiemu co z nią związane. Co w powszechnej świadomości wpływa na obraz ciała. I tak w kolejnych rozdziałach czytelnik może odnaleźć informacje na temat dbałości o higienę, przejawiającej się w myciu i zażywaniu kąpieli, kwestiami czystości związanymi z naturalnym funkcjonowaniem organizmu i z jego wydalinami oraz owłosieniem nie tylko na głowie. Przy okazji autorka pisze także o chorobach pasożytniczych, z którymi musieli zmagać się nasi przodkowie, a nawet zahacza o kwestie medycyny historycznej.
W mojej opinii szczególnie ciekawe są zaś fragmenty poświęcone ozdabianiu ciała i biżuterii. W tym wypadku również Krzemińska postarała się zaprezentować w miarę kompleksowy przegląd, jeśli idzie zarówno o metodykę jak i chronologię tego typu zabiegów.
Wszystkie te zagadnienia autorka omawia prostym, przystępnym językiem, co sprawia, że książkę czyta się bardzo szybko, przyjemnie i lekko. Styl narracji jest naprawdę bardzo ładny, co mocno ułatwia lekturę. Miejscami w tym zakresie nawet upodabniając ją do publicystyki.
Osobną kwestią wpływającą na moją ocenę książki jest bibliografia. Została ona starannie opracowana i umieszczona po zakończeniu tekstu głównego. Niestety w publikacji osobiście brakowało mi jednak przypisów, ale ich brak – z uwagi na charakter książki – jestem w stanie zrozumieć. Niewątpliwie, jednak czuję się zobowiązany wymienić to, jako drobną wadę.
Ponadto „Dawniej ludzie żyli w brudzie” raz na zawsze weryfikuje slogany historyczne na temat higieny, jak choćby te wspomniane na wstępie. Niektóre potwierdza, innym zadaje kłam, podczas gdy jeszcze inne po prostu doprecyzowuje.
Słowem podsumowania muszę napisać, że pozycję tę naprawdę polecam. Warto ją przeczytać, choćby po to by nie powtarzać popularnych mitów!
Wydawnictwo Poznańskie
Ocena recenzenta: 5/6
Dawid Siuta
