Ślady po walkach z wojskami Mieszka I lub Bolesława Chrobrego odkryli archeolodzy w czasie wykopalisk w obrębie grodziska w Grodziszczu (woj. lubuskie). To pierwsze od 50 lat tak szeroko zakrojone badania tej wczesnośredniowiecznej twierdzy położonej w sąsiedztwie Świebodzina, niedaleko autostrady A2, wiodącej z Berlina do Warszawy.
Według najnowszych koncepcji takie grody, jak w Grodziszczu, były siedzibami lokalnych przywódców, wodzów i były one konkurencyjne względem siebie. Być może nie tworzyły nawet jednej, większej struktury plemiennej, jak dotychczas przypuszczano. Badane przez naukowców grodzisko jest wyjątkowe. „Niezwykle rzadko zdarza się, aby na jednym miejscu przez okres co najmniej 200 lat funkcjonowały trzy grody, bo twierdzę rozbudowano co najmniej dwukrotnie” – opowiada dr Gruszka. Odkrywane przez archeologów zabytki, w tym drewniane elementy konstrukcyjne, zachowane są w doskonałym stanie, gdyż stanowisko położone jest na terenie podmokłym, co sprzyja naturalnej konserwacji. Dzięki temu już teraz naukowcy są w stanie zawęzić okres funkcjonowania poszczególnych faz grodu – pobrane do badań dendrochronologicznych próbki drewna pozwoliły precyzyjnie określić czas budowy kolejnych konstrukcji obronnych. Najstarszy, najmniejszy gródek wzniesiono zapewne w połowie lub pod koniec IX wieku. Pierwsza rozbudowa nastąpiła w 951 roku – wtedy poszerzono obszar grodu w kierunku zachodnim i wzmocniono konstrukcje wału poprzez jego licowanie od strony zewnętrznej płaszczem kamiennym, a przebudowa oraz wzmocnienie walorów obronnych grodu miało niewątpliwie związek z zagrożeniem ze strony rosnącego w siłę w 2. połowie X wieku państwa piastowskiego. Gród otoczony był wałem, który od strony wschodniej dochodził bezpośrednio do jeziora. Archeolodzy wykonali również badania podwodne. Natrafiono na relikty być może przystani, które zachowały się w postaci słupów po pomostach. Czas ich budowy przypadał na początek XII wieku. Upadek grodu był zapewne spowodowany rosnącą konkurencją pobliskiego Świebodzina, który przejął funkcję ośrodka skupiającego władzę sakralną, gospodarczą i polityczną. Dokładny kres grodu w Grodziszczu nie jest znany, choć na podstawie odkrywanych fragmentów naczyń archeolodzy przypuszczają, że nastąpiło to w ciągu XII wieku. Nie można jednak wykluczyć, że w okresie późniejszym miejsce to nadal było zamieszkiwane. Kolejny sezon prac terenowych zaplanowano na kwiecień. Badania związane z opracowaniem znalezisk archiwalnych z wykopalisk prowadzonych w latach 60. XX wieku, a także badania podwodne były możliwe dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Priorytetu 5 Ochrona dziedzictwa archeologicznego. Badania grodziska wpisują się także w szeroko zakrojony projekt finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki, którego celem jest rozpoznanie problematyki dotyczącej wczesnośredniowiecznego osadnictwa grodowego na obszarze Środkowego Nadodrza.
Źródło: ‘’naukawpolsce.pap.pl”
Fot.:Rekonstrukcja grodu w Groß Raden IX-X wiek. Fot. Wikipedia Commons.
Marika Matusiak
