Według najnowszych badań wikingowie z Grenlandii byli pierwszymi Europejczykami, którzy przybyli do Ameryki. Mieszkali oni w kanadyjskiej wiosce w Nowej Fundlandii dokładnie 1000 lat temu. Naukowcy już od wielu lat mają wiedzę iż wikingowie zbudowali wioskę w L’Anse aux Meadows w Nowej Fundlandii na przełomie tysiącleci. Jednak badanie opublikowane w Nature jest pierwszym, które wskazuje dokładniejszą datę obecności wikingów.
Według badań do grupy wikingów należało do 100 osób, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Na pewno ścinali drzewa, aby zbudować wioskę i naprawić swoje statki, a nowe badanie ustalają datę ich pobytu. Wikingowie ścięli co najmniej trzy drzewa w roku 1021, czyli co najmniej 470 lat przed Krzysztofem Kolumbem, który dotarł na Bahamy w 1492 roku.
„Po raz pierwszy data została naukowo ustalona” – powiedziała archeolog Margot Kuitems, badaczka z Uniwersytetu w Groningen w Holandii i główna autorka badania. „Wcześniej data opierała się tylko na sagach – ustnych historiach, które zostały spisane dopiero w XIII wieku, co najmniej 200 lat po wydarzeniach, które opisali” – powiedziała.
Pierwsi osadnicy nordyccy na Grenlandii pochodzili z Islandii i Skandynawii. Ale ich pobyt nie trwał długo. Badania sugerują, że wikingowie mieszkali w L’Anse aux Meadows przez trzy do 13 lat, zanim opuścili wioskę i wrócili na Grenlandię. Pozostałości archeologiczne są obecnie chronione jako historyczny punkt orientacyjny, a Parks Canada zbudowała w pobliżu centrum interpretacyjne. Obiekt jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Naukowym kluczem do dokładnej daty pobytu wikingów było zbadanie radioaktywnej formy węgla w kawałkach drewna z tego miejsca. Rdzenni mieszkańcy zajmowali L’Anse aux Meadows zarówno przed, jak i po nordyckiej, więc naukowcy upewnili się, że każdy kawałek miał charakterystyczne znaki wskazujące, że został wycięty metalowymi narzędziami. Rdzenni mieszkańcy nie posiadali tego typu narzędzi.
Archeolodzy od dawna polegają na datowaniu radiowęglowym, aby znaleźć przybliżoną datę dla materiałów organicznych, takich jak drewno, kości i węgiel drzewny, ale najnowsze badania wykorzystują coraz bardziej zaawansowaną technikę. Drzewa „oddychają” dwutlenkiem węgla podczas wzrostu, więc naukowcy wykorzystali radioaktywną sygnaturę węgla, aby określić, który z rocznych słojów widocznych w przekrojach drewna pochodzi z 993 roku. Następnie użyli mikroskopu, aby policzyć późniejsze słoje, aż do kory drewna, co dało im dokładny rok, w którym drzewo przestało rosnąć, czyli zostało ścięte przez wikingów.
Ku ich zaskoczeniu każdy z trzech badanych kawałków drewna pochodził z drzewa ściętego w 1021 r., chociaż pochodziły z trzech różnych drzew — dwóch jodeł i prawdopodobnie jednego jałowca. Naukowcy nie są w stanie stwierdzić, czy data 1021 była blisko początku czy końca nordyckiego pobytu, ale spodziewają się, że dalsze badania nad innym drewnem z tego miejsca rozszerzą zakres dat.
Podróże nordyckie do Nowej Fundlandii są wspomniane w dwóch islandzkich sagach, które wskazują, że L’Anse aux Meadows było tymczasowym domem dla odkrywców, którzy przybyli nawet na sześć ekspedycji. Pierwszą kierował Leif Erikson, syn Erika Czerwonego, założyciela pierwszej nordyckiej osady na Grenlandii. Oczekiwano, że L’Anse aux Meadows będzie stałą osadą, ale sagi wskazują, że została opuszczona z powodu wewnętrznych walk i konfliktów z rdzenną ludnością. Wikingowie nazywali ich skræling co oznacza prawdopodobnie „nosiciele skór zwierzęcych”.
Sagi odnoszą się do całego regionu jako Vinland, co oznacza „krainę wina” – podobno dlatego, że było wystarczająco ciepło, aby rosły winogrona. Ponieważ sama Nowa Fundlandia była wtedy zbyt zimna dla winogron, nazwa sugeruje, że wikingowie badali również cieplejsze regiony położone dalej na południe, a kawałki egzotycznego drewna znalezione w tym miejscu również na to wskazują.
Źródło: nbcnews.com
Fot. Russ Heinl aerial photography / Shutterstock
Maciej Polak