Tadeusz Kisielewski, Przesmyk suwalski. Rosja kontra NATO
Konflikty zbrojne towarzyszą ludzkości niemal od jej zarania. Społeczeństwo europejskie, jak mało które miało niejednokrotnie okazję odczuć czym jest wojna i jakie niesie ze sobą konsekwencje. Zwykło się przyjmować, że hekatomby pierwszej i drugiej wojny światowej odwiodą ludzkość od jakiejkolwiek woli wszczynania nowych wojen. Istotnie, po dwóch wojnach światowych w Europie nie doszło do wybuchu konfliktu zbrojnego o porównywalnej skali. Czy to znaczy, że XXI wiek będzie dla Europy okresem prosperity i spokoju? A może przywódcy polityczni nie porzucili idei działań zbrojnych jako narzędzia dyplomacji? Czy z kontekstu obecnej sytuacji międzynarodowej można wysnuć hipotezę o zbliżaniu się nowego konfliktu zbrojnego w Europie? Jaka może być geneza i przebieg hipotetycznego konfliktu pomiędzy państwami NATO, a potencjalnym agresorem, jakim może być Federacja Rosyjska? Odpowiedzi na wszystkie te pytania w swojej najnowszej pracy, podjął się doktor Tadeusz Antoni Kisielewski.
Autor jest doświadczonym publicystą, który swoje bogate doświadczenie zdobył współpracując z Polską Akademią Nauk. Zajmuje się głównie zagadnieniami dotyczącymi geopolityki i analizy stosunków międzynarodowych. W jego dotychczasowym dorobku naukowym, oprócz licznych artykułów, znajdują się liczne monografie takie jak na: Rosja – Chiny – NATO. Średnioterminowe perspektywy rozwoju sytuacji geostrategicznej (wyd. Adam Marszałek, 2002), Schyłek Rosji (wyd. Rebis, 2007), Nafta znowu zmieni świat (wyd. Rebis, 2013). Pasjonatom II wojny światowej autor jest z pewnością znany za sprawą prowadzonych przez niego badań na temat okoliczności śmierci generała Władysława Sikorskiego – Zamach. Tropem zabójców generała Sikorskiego (wyd. Rebis, 2005) czy na przykład Gibraltar i Katyń, Co kryją archiwa rosyjskie i brytyjskie? (wyd. Rebis, 2009). Nieco uwagi poświęcił również kwestii zbrodni katyńskiej, czego dowodem oprócz wyżej wymienionej dwie bardzo ciekawe monografie: Katyń. Zbrodnia i kłamstwo (wyd. Rebis, 2008) oraz Zatajony Katyń 1941. Nieznana tragedia polskich wojskowych (wyd. Rebis, 2011).
Oddana do dyspozycji czytelników praca porusza wiele zagadnień – militarnych, politycznych, gospodarczych oraz społecznych. Nie jest tajemnicą, że w kontekście stosunków międzynarodowych, wszystkie te zagadnienia są ze sobą ściśle powiązane i mają istotne znaczenie dla rozważanych kwestii. Trzeba przyznać, że autor z niezwykłą lekkością i trafnością argumentu wiedzie czytelnika przez skomplikowane meandry globalnej polityki. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że publicysta wielokrotnie zaznaczył, że jego książka nie powinna i nie ma być prognozą tylko przestrogą. Istotnie, jest to rozbudowana analiza obecnej sytuacji geostrategicznej w kontekście ewentualnego konfliktu zbrojnego, do jakiego mogłoby dojść pomiędzy państwami członkowskimi Paktu Północnoatlantyckiego a Federacją Rosyjską.
Kisielewski bardzo wiele uwagi poświęca Polsce i krajom bałtyckim, ponieważ to nasz kraj z oczywistych względów byłby z pewnością jednym z najważniejszych celów dla rosyjskich sił zbrojnych w hipotetycznym konflikcie. Rozważając taki scenariusz kreśli przed czytelnikiem obszerne rozważania na temat rozlicznych uwarunkowań ewentualnego konfliktu. Ciekawe są również jego analizy dotyczące postrzegania potencjału oraz zagrożeń ze strony zarówno społeczeństwa rosyjskiego jaki i społeczeństw europejskich. Warta uwagi jest również jego analiza dotycząca ekspansywnych zamiarów Kremla i roli jaką w nich mają odegrać rosyjscy politycy oraz siły zbrojne. Poprzez interesującą i wnikliwą narrację (często wzbogacaną licznymi cytatami zaczerpniętymi z mediów elektronicznych) ukazał nie tylko stosunki dyplomatyczne pomiędzy dwiema stronami hipotetycznego konfliktu, ale również ich możliwości militarne. Dzięki obszernym i bardzo trafnym analizom, pozwala czytelnikowi poszerzyć wiedzę na temat bieżącej sytuacji międzynarodowej a w szczególności w kontekście ewentualnego starcia zbrojnego do jakiego miałoby dojść w obrębie przesmyku suwalskiego, który w swojej pracy trafnie porównuje do przesmyku fuldańskiego – rejonu, w którym w czasach zimnej wojny spodziewano się pierwszego uderzenia wojsk Układu Warszawskiego.
Praca została znakomicie wydana. Twarda oprawa, doskonała jakość czcionki i papieru są wspaniałą ozdobą bardzo interesującej analizy kreślonej przez autora. W książce zamieszczono mapy obrazujące położenie przesmyku suwalskiego oraz geopolityczne położenie Polski w kontekście hipotetycznego konfliktu. Na końcu pracy zamieszczono indeks nazwisk co niewątpliwie jest zaletą biorąc pod uwagę jak wiele postaci jest przytaczanych w tekście. Niestety do pracy nie dołączono bibliografii, a jedynymi odnośnikami źródłowymi są przypisy. W odniesieniu do nich warto zauważyć, że momentami są nieco zbyt rozbudowane, a informacje w nich zawarte z pewnością lepiej wpasowałyby się we właściwą treść tekstu. Drobną niedogodnością jest również brak zdjęć – szczególnie sprzętu wojskowego, który w pracy jest wielokrotnie wzmiankowany pod kątem specyfikacji technicznej i ewentualnego wykorzystania bojowego. Miłym uzupełnieniem pracy byłyby również mapy obrazujące zasięg lotnictwa oraz rakiet obydwu stron. Analogicznie w kwestii porównywania sił zbrojnych państw NATO i Federacji Rosyjskiej, dobrym uzupełnieniem byłoby dodanie wykresu obrazującego graficznie różnice w potencjale bojowym potencjalnych stron konfliktu.
Podsumowując, pracę Przesmyk suwalski. Rosja kontra NATO polecam wszystkim osobom zainteresowanym historią wojskowości, stosunkami międzynarodowymi oraz geopolityką w ogóle. Dla osób interesujących się współczesną wojskowością jest to niemal lektura obowiązkowa. Przystępny język, trafność argumentów i wspaniała erudycja autora, z pewnością dowodzą wartości tej pracy o czym przekona się każdy kto po nią sięgnie.
Maciej Kościuszko
Ocena recenzenta: 5 / 6
Wydawnictwo Rebis
