W uznaniu zasług wybitnego polskiego pisarza Sejm Rzeczpospolitej Polskiej uchwałą ustanowił go patronem zbliżającego się roku. Projekt spotkał się z aprobatą niemal całej izby niższej, przeciwko opowiedział się tylko jeden poseł.
Józef Mackiewicz na świat przyszedł 1 kwietnia 1902 roku w Petersburgu, ale jeszcze w dzieciństwie wraz z rodziną przeniósł się do Wilna. Wziął czynny udział w wojnie z bolszewikami, wspólnie z bratem Stanisławem służąc w oddziale braci Dąbrowskich.
Po ustaniu działań wojennych Józef rozpoczął studia przyrodnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Dość nietypowy wybór kierunku kształcenia zawdzięczał swojemu zamiłowaniu do ptaków, z powodu którego nazywano go nawet świętym Franciszkiem.
W latach 20. nawiązał współpracę w wileńskim “Słowem”, którego redaktorem naczelnym był jego popularny już wówczas brat.
Pierwsze lata zawieruchy wojennej Mackiewicz spędził w Wilnie, gdzie uzyskał od władz litewskich pozwolenie na działalność dziennikarską. Skupił się na propagowaniu idei krajowej, która odmiennie od idei narodowej czy federalistycznej traktowała wileńszczyznę jako ojczyznę trzech narodów – polskiego, litewskiego i białoruskiego.
Okupację sowiecką Mackiewicz przetrwał pracując jako drwal. Pracy dziennikarskiej podjął się dopiero po wkroczeniu do Wilna Niemców w 1941 roku. Redagowany przez niego “Kurier Codzienny” stał się obiektem ataków części polskiego podziemia, które oskarżyło Mackiewicza o kolaborację z okupantem. Od śmierci pisarza uratowała jedynie znajomość z Sergiuszem Piaseckim, także literatem, który poręczył za skazanego. Kilka miesięcy po tych wydarzeniach Józef Mackiewicz był świadkiem ekshumacji ciał polskich oficerów w Katyniu.
Ofensywa radziecka zmusiła go do emigracji na zachód. Ostatecznie wraz z żoną osiadł w Monachium, gdzie napisał swoje najważniejsze dzieła: Droga donikąd, Nie trzeba głośno mówić czy Sprawa pułkownika Miasojedowa.
Jak zauważono w uchwale – Był nieprzejednanym wrogiem komunizmu, poszukiwał wszystkiego co mogłoby łączyć mieszkańców Europy Środkowo-Wschodniej, w tym antybolszewicką opozycję w Rosji, na drodze ku wolności narodów. Od strony artystycznej były to teksty zawierające znakomite opisy przyrody i mistrzowskie przedstawienie psychologicznych motywów działania bohaterów powieści. W wielu reportażach opisywał bezpowrotnie utracone Kresy Wschodnie wielkiej Rzeczypospolitej. Jego życiowym mottem były słowa: „Tylko prawda jest ciekawa”.
Józef Mackiewicz zmarł 31 stycznia 1985 roku.
Źródła: dzieje.pl, polsatnews.pl, jozefmackiewicz.com
Fot.: Józef Mackiewicz (źródło: domena publiczna)
Przemysław Baron
