W najbliższym czasie zbiory IPN uzupełnią nowe dokumenty wywiadu AK. Armia Krajowa należała do jednej z najważniejszych tajnych organizacji niepodległościowych. Początkowo funkcjonowała pod nazwą Służba Zwycięstwa Polski, która została powołana z inicjatywy Michaiła Karaszewicza-Tkarzewskiego, z upoważnienia marszałka Edwarda Rydza Śmigłego. Następnie została Przemianowana na Związek Walki Zbrojnej, który to został powołany w Paryżu. Na początku lutego 1942 roku została ZWZ został przemianowany w Armie Krajową. Jej zadaniem była walka w odbudowie państwa polskiego poprzez ogólnonarodowe powstanie.
Na jej czele stali kolejno następujący generałowie: Stefan. Rowecki (pseud.„Grot”) Tadeusz. Komorowski (pseud.„Bór”), gen. Leopold Okulicki (pseud.„Niedźwiadek”); a zastępcami komendanta i jednocześnie szefami sztabu Komendy Głównej był gen. Tadeusz. Pełczyński (pseud.„Grzegorz”) oraz pułk. Jan Bokszczanin (pseud.„Sęk”). Obecnie trwają prace nad włączeniem części dokumentów wywiadu AK. W aktach tych znajduje się wykaz osób współpracujących z ruchem komunistycznym w Warszawie i okolicy. Oficjalna uroczystość podczas której dokumenty trafią do archiwum ma się odbyć już w środę w siedzibie Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą. W uroczystościach będzie brał udział prezes IPM Jarosław Szarek.
Charakterystyka dokumentów
W dokumentach znajdują się akta lużne, w postaci fiszek kartotecznych. Zasób ten liczy około metr bieżący akt. Karty te nie są standardowymi formularzami, są robione ręcznie z kartek. Niektóre z fiszek są napisane w postaci maszynopisu, a niektóre ręcznie.
Treść dokumentów
Część kart zawiera szczegółowe dane osobowe, adres zamieszkania, miejsce pracy, przynależność partyjną, charakter działalności danej osoby, pełnionej przez nią funkcji w ruchu komunistycznym, kontakty z innymi osobami podejrzanymi; część kart – jedynie podstawowe dane np. nazwisko i powód zainteresowania. Karty zakładano również na dane zagadnienie (obiekt). Hasłem głównym jest tu np. zakład pracy, do którego przypisane zostały osoby zaangażowane w ruch komunistyczny, lub organizacja partyjna (KC PPR, „Młot i Sierp”, Gwardia Ludowa) z wymienionymi zidentyfikowanymi członkami.
Zbiór ten trudno jest zidentyfikować, ponieważ nie znane są okoliczności oraz dane aktotwórców, które je utworzyły. Materiał czeka na dokładne badania historyczne.
Ze względu na charakter niniejszych akt historycy z Instytutu Pamięci Narodowej uważają, że być może dokumenty te są częścią kartoteki wywiadu Armii Krajowej, w szczególności referatu 999 kryptonim „Korweta” Wydziału Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddziału II Komendy Głównej AK, w ramach którego rozpracowywano komunistów.
Źródła: polsatnews.pl, dzieje.pl, pwn.encyklopedia.pl, ipn.gov.pl
Fot.: Wikimedia Commons
Magdalena Majkowska
