W gminie Niepołomice zakończono prace rewitalizacyjne na cmentarzu wojennym nr 327. Obiekt stanowi część miejscowego cmentarza parafialnego. Samorząd uzyskał także środki na przeprowadzenie gruntownych prac konserwatorskich na cmentarzu 325 Wola Batorska-Sitowiec.
Odnowa cmentarza z czasów I wojny światowej przebiegała w kilku etapach. Pierwsze prace przeprowadzono już w 2010 r. Podczas remontu przywrócono oryginalny układ grobów. Renowacja była realizowana według dokumentacji historycznej przygotowanej przez Jerzego Drogomira. W 2018 r. obiekt wpisano na listę zabytków.
Jak zaznaczył burmistrz Niepołomic Roman Ptak: Obecnie, po wielu latach starań, udało się odtworzyć nazwiska poległych. Było to możliwe dzięki współfinansowaniu ze strony Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie w kwocie 5 tys. złotych. Ich identyfikacja pozwoliła na umieszczenie na krzyżach emaliowanych tabliczek z nazwiskami poległych.
Zgodnie z archiwalnymi wykazami na cmentarzu początkowo istniało 26 grobów, w których złożono ciała 52 żołnierzy. Kolejne mogiły powstały po zakończeniu wojny po zlikwidowaniu i ekshumowaniu na terenie gminy Niepołomice dwóch pobliskich cmentarzy wojennych – nr 330 i nr 326.
Na cmentarzu 327 wchodzącym w skład niepołomickiego cmentarza parafialnego spoczywa 57 Austriaków i 9 Rosjan poległych podczas walk w 1914 r. Znajdują się tam także groby 8 polskich żołnierzy pochowanych po roku 1918. W okresie między 1918, a 1935 obiekt funkcjonował jako cmentarz garnizonowy.
Zgodnie z planami miejscowych władz renowacji zostanie poddany również cmentarz wojenny nr 325 Wola-Batorska-Sitowiec z 1914 r. położony na terenie Puszczy Niepołomickiej. Pochowano tu 26 Austriaków i 16 Rosjan. Ciekawym szczegółem jest to, że poza żelaznymi krzyżami pojawiają są także krzyże podwójne, co wskazuje że w armii austriackiej służyli także grekokatolicy.
Dzięki staraniom urzędu miasta oraz gminy projekt został wsparty finansowo przez Małopolski Urząd Wojewódzki w kwocie 50 tys. złotych. Nekropolię wpisano do rejestru zabytków, co z kolei pozwoliło na uzyskanie od Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zgody na podjęcie prac renowacyjnych. Główne założenia polegają na przywróceniu pierwotnego wyglądu nekropolii, zrekonstruowaniu mogił pod względem wielkości i ilości, wymianie zniszczonych elementów ogrodzenia oraz konserwacji elementów obiektów betonowych, tynkowych i metalowych.
Obszar Małopolski jest pełen miejsc spoczynku żołnierzy różnych narodowości walczących w okopach I wojny światowej. Na terenach niegdysiejszej Galicji Zachodniej utworzono około 400 nekropolii,
w których pochowano ponad 70 tys. poległych żołnierzy m. in.: Polaków, Ukraińców, Austriaków, Niemców, Rosjan, Węgrów, Słoweńców.
Cmentarze te są miejscami pochówku ofiar walk z początku wojny. W pierwszych latach wojny (1914-1915) w Galicji Zachodniej naprzeciw wojsk Imperium Rosyjskiego stanęły armie Prus, Austro-Węgier oraz Legiony Polskie. Kulminacyjnym momentem starcia na tym odcinku frontu wschodniego była bitwa pod Gorlicami trwająca między 2, a 5 maja 1915 r. Znana tez jako „małe Verdun” lub „polskie Verdun”.
Źródło: dzieje.pl
Fot. Wikimedia Commons
Marcin Marszałek
