Tego dnia 401 roku urodził się Teodozjusz II, cesarz bizantyński
Władca, którego imię przez wieki łączyło się z wielkimi ambicjami, nieoczekiwanymi konfliktami i tragicznie zakończoną karierą. Gdy cały świat patrzył na Konstantynopol, zasiadał na tronie wschodniego cesarstwa, gdzie decyzje ostatecznie kształtowały przyszłość nie tylko Rzymu, ale i całej Europy. Teodozjusz II zmagał się z wojną, religijnymi kontrowersjami i wewnętrznymi napięciami, pozostawiając po sobie ślad w historii, który nie zniknął przez stulecia.
Teodozjusz II, cesarz Cesarstwa Wschodniorzymskiego, panował od 402 roku aż do swojej śmierci w 450 roku. Był najstarszym synem Aelii Eudoksji i cesarza Arkadiusza. Teodozjusz objął tron w bardzo młodym wieku – zaledwie po ośmiu miesiącach życia, kiedy to jego ojciec, Arkadiusz, mianował go cesarzem wschodniej części Cesarstwa Rzymskiego. Jednak jego rządy, szczególnie w pierwszych latach panowania, były pod dużym wpływem regentów. Jednym z nich był Antemiusz, który pełnił rolę regenta do 414 roku, kiedy to Teodozjusz II, po dojściu do pełnoletności, przejął pełnię władzy.
W 414 roku, po decyzji Teodozjusza II i pod wpływem jego siostry Pulcherii, cesarz zdymisjonował regenta Antemiusza. Pulcheria, jako starsza siostra, otrzymała wtedy tytuł augusty i formalnie stała się współregentką cesarstwa. Choć Teodozjusz II był cesarzem, to przez długi czas jego siostra miała większy wpływ na decyzje polityczne. Wiele z jej pomysłów i politycznych kierunków zostało przez niego zaadoptowanych.
Wojna domowa z Zachodem
W 423 roku zmarł cesarz Honoriusz, stryj Teodozjusza. W wyniku tego, premier Jan został obwołany cesarzem zachodniej części imperium. Siostra Honoriusza, Galla Placydia, wraz ze swoim synem Walentynianem III, uciekła do Konstantynopola, szukając wsparcia dla jego roszczeń do tronu Zachodniego. Po długich negocjacjach, w 424 roku Teodozjusz II postanowił rozpocząć wojnę z Janem, co ostatecznie doprowadziło do koronacji Walentyniana III na cesarza Zachodu 23 października 425 roku.
Dzięki tej współpracy, więzi między obiema częściami Cesarstwa zostały wzmocnione, a Licynia Eudoksja, córka Teodozjusza, została zaręczona z Walentynianem III, a 29 października 437 roku wyszła za niego za mąż, zostając cesarzową Zachodu.
Polityka w Zachodnim Cesarstwie i wojny
W 427 roku Teodozjusz II wpłynął na wydarzenia polityczne w zachodniej części cesarstwa, mianując Flawiusza Feliksa głównodowodzącym armii. Spowodowało to duże zamieszanie, które przerodziło się w wojnę domową z generałem Bonifacym.
W 439 roku Wandalowie zdobyli Afrykę Rzymską, co zmusiło zarówno cesarza zachodniego, jak i wschodniego do wysłania wojsk na Sycilię. Celem było zaatakowanie Wandalów w Kartaginie, jednak z powodu konieczności ściągnięcia części wojsk ze wschodnich granic, cesarz Teodozjusz II musiał odwołać ekspedycję. Atak ten wykorzystali Hunowie oraz Persowie, którzy zaatakowali granice wschodniego cesarstwa. W 443 roku dwie rzymskie armie zostały pokonane przez Hunów, a cesarz Anatoliusz negocjował z nimi porozumienie pokojowe. W ramach ustaleń Hunowie wycofali się w zamian za roczną daninę w wysokości 2 100 funtów złota.
W 447 roku Hunowie przekroczyli Bałkany, niszcząc miasta takie jak Serdica (dzisiejsza Sofia) oraz docierając do przedmieść Konstantynopola. Tego samego roku doszło także do konfliktu wewnętrznego w cesarskiej rodzinie. Pulcheria, z powodu nieporozumień z Aelią Eudokią i ministrem Chryzafiuszem, opuściła dwór cesarski i udała się do pałacu Hebdomonu, gdzie żyła w odosobnieniu.
Teodozjusz II – polityka religijna
W 422 roku, cesarza odwiedził święty Abraham z Cyrrus, który wkrótce potem zmarł. Na początku Teodozjusz II popierał poglądy religijne patriarchy Nestoriusza z Konstantynopola. W wyniku nacisków ze strony Pulcherii, a także papieża Leona I i Cyryla Aleksandryjskiego, cesarz zwołał sobór w Efezie w 431 roku. Podczas tego soboru, który miał ogromne znaczenie dla przyszłości Kościoła katolickiego, Nestoriusza potępiono, a jego nauki zostały uznane za heretyckie. Teodozjusz II, pod wpływem swojej siostry, popierał decyzje soboru, które później zostały potwierdzone przez Sobór Chalcedoński w 451 roku.
Pod wpływem Pulcherii, która miała również wpływ na politykę religijną, Teodozjusz II popierał działania antyżydowskie, co przejawiało się w rozbiórce synagog oraz zakazie mianowania Żydów na urzędników. Jednocześnie, Teodozjusz II rehabilitował świętego Jana Chryzostoma, który został wygnany przez jego ojca, Arkadiusza, i w 438 roku, jego ciało zostało pochowane w Konstantynopolu.
Teodozjusz II – działalność ustawodawcza i Codex Theodosianus
W 429 roku Teodozjusz II powołał specjalną komisję, której celem było zebranie i uporządkowanie wszystkich praw, które obowiązywały od czasów cesarza Konstantyna I. Chociaż komisja nie zakończyła swojej pracy, to w 438 roku ukazał się Codex Theodosianus – zbiór przepisów prawnych, który stał się jednym z podstawowych źródeł do stworzenia Corpus Juris Civilis. Kodeks ten miał na celu ujednolicenie prawa w całym Cesarstwie, mimo że de facto było ono podzielone na dwa osobne imperia.
Za panowania Teodozjusza II rozbudowano także słynne mury Konstantynopola, które zostały nazwane Murami Teodozjańskimi. Powstały one z konieczności, gdyż miasto Konstantynopol rozrosło się poza mury wzniesione przez Konstantyna Wielkiego. Nowe mury miały chronić miasto przed coraz silniejszymi zagrożeniami z zewnątrz. Mur Teodozjański przez całe średniowiecze uchodził za niemal niezdobytą twierdzę. Dopiero w 1204 roku, podczas czwartej krucjaty, oraz w 1453 roku, w wyniku ataku sultana Mehmeda II, mury zostały przełamane.
Teodozjusz II był także odpowiedzialny za budowę Uniwersytetu w Konstantynopolu, który stał się jednym z najważniejszych ośrodków naukowych w ówczesnym świecie.
Teodozjusz II zginął w 450 roku, tragicznie podczas wypadku na polowaniu. Upadł z konia i poniósł śmierć, kończąc tym samym swoje długie panowanie. Jego śmierć była końcem pewnej ery w historii Cesarstwa Wschodniorzymskiego.
