Fundacja im. Romana i Marii Dalkowskich w Toruniu

Walka o Wolność i Ojczyznę jest dobrem największym, a pamięć o ludziach, którzy oddali życie za swój kraj, należy pielęgnować i przekazywać następnym pokoleniom – Wojciech Hinz. Zgodnie z tym mottem 4 lipca 2003 roku, potomek rodziny Dalkowskich – Andrzej Michał Dalkowski, założył Fundację, której głównym celem jest propagowanie oraz ugruntowanie wiedzy o polskiej rodzinie toczącej bój o polskość na Pomorzu w czasie II wojny światowej oraz w latach po zakończeniu konfliktu.

Andrzej Dalkowski - założyciel Fundacji
Andrzej Dalkowski – założyciel Fundacji

Jak każda organizacja, działająca na rzecz upamiętnienia osób walczących o wolną Polskę, oprócz głównego celu – jakim jest edukacja młodego pokolenia – Fundacja zbiera również świadectwa dokumentujące życie polskich rodzin na Pomorzu. Wspierane są także wszelkie inicjatywy, których celem jest kształcenie młodych Polaków w duchu patriotycznym.

W realizacji swoich działań statutowych Fundacja współpracuje z organami władzy i administracji państwowej, organami samorządu terytorialnego, a także organami społecznymi i gospodarczymi, szkołami wyższymi, instytucjami naukowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi w kraju i za granicą.

Jednak aby lepiej zrozumieć działanie Fundacji, należy zagłębić się w losy tej niezwykłej rodziny.

Roman i Maria Dalkowscy byli działaczami Związku Walki Zbrojnej „Grunwald” – Okręgu Pomorze, powołanego tuż przed wybuchem II wojny światowej. Od początku wojny w ich toruńskim mieszkaniu przy ul. Łaziennej w Toruniu odbywały się konspiracyjne spotkania kierownictwa grupy. Bezpieczeństwa konspiratorów pilnowały kilkunastoletnie dzieci Dalkowskich – Dobrosława i Andrzej. Stały przed domem i ostrzegały przed hitlerowcami. Za bohaterstwo rodzina zapłaciła najwyższą cenę. Dnia 18 listopada 1940r. w trakcie masowych aresztowań wśród struktur konspiracyjnych Polski zatrzymany został Roman Dalkowski. Po krótkim pobycie w więzieniu w Toruniu na Wałach, został przetransportowany do Grudziądza, gdzie trwało śledztwo w jego sprawie połączone z okrutnymi torturami. Po zakończeniu śledztwa, dnia 10. marca 1941r. został umieszczony w obozie koncentracyjnym w Stutthof i oznaczony numerem 10528. Gestapo, które prawdopodobnie nie wiedziało o przynależności Romana do konspiracji proponowało mu przez żonę, Marię, zwolnienie w zamian za podpisanie Volkslisty, jednak Roman Dalkowski stanowczo odrzucił tę propozycję. Zakatowany w Stutthofie dnia 9 IX 1942 r. przez wachmana Lutza za wydawanie z obozowego magazynu do kuchni kleju zrobionego z mączki kasztanowej (dekstryna), aby zagęścić wodnistą zupę. Jego żona zmarła w 1944 r.

Roman Dalkowski
Roman Dalkowski

Z inicjatywy Andrzeja Dalkowskiego – od 2003 r. – aktywnie działa Fundacja pamięci jego rodziców. Dzięki jego zabiegom 9 sierpnia 2005 roku miało miejsce odsłonięcie tablicy pamiątkowej przy ul. Łaziennej 30 (dawnej kwaterze konspiracyjnej rodziny Dalkowskich). Po złożeniu kwiatów na grobie patronów Fundacji odbyła się uroczysta msza święta w Bazylice Św. Janów w ich intencji z udziałem członków rodziny. Pamiątkową tablicę, przy której wartę honorową pełnili harcerze wraz z żołnierzami, poświęcił Ordynariusz Diecezji Toruńskiej ks. bp. Andrzej Suski. Uroczystego odsłonięcia dokonał fundator – pan Andrzej Michał Dalkowski. Był to z całą pewnością jeden z najważniejszych i najbardziej uroczystych dni w życiu Fundacji.

Odsłonięcie tablicy pamiątkowej
Odsłonięcie tablicy pamiątkowej

Więcej informacji na facebooku Fundacji: https://www.facebook.com/fundacja.dalkowscy.

Anita Świątkowska

 

 

 

 

 

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*