François Kersaudy – III Rzesza, kulisy walki o pozycję, wpływy i władzę
François Kersaudy, autor arcyciekawej książki o kulisach międzywojennej historii III Rzeszy to francuski historyk specjalizujący się w historii współczesnej. Jest synem znanego poligloty Georges’a Kersaudy, znawcy języków germańskich i romańskich. Sam mówi aż dziewięcioma językami. Jest autorem wielu książek pisanych po francusku i po angielsku. Jego najpoważniejsza praca to wielka biografia Winstona Churchilla oraz monografie o stosunku Churchilla do Hitlera, De Gaulla, Stalina i innych wielkich ówczesnego świata.
W książce o sekretach III Rzeszy ten znakomity historyk przedstawia czytelnikom szczegółowo stosunki jakie panowały w państwie niemieckim w okresie międzywojennym i analizuje na podstawie licznych dokumentów charakter i postępowanie człowieka, który zatrząsł najpierw Niemcami, a potem całym światem w latach 1939-45.
Już we wstępie mówi on, że książka nie powstała po to, by obalić dotychczasowe teorie, czy przedstawić trudne do zweryfikowanie rewelacje, lecz żeby przypomnieć pewne tajemnicze epizody ewolucji III Rzeszy i odróżnić te fakty, które są potwierdzone, od zmyślonych hipotez i kłamstw. Zastrzega też, że nie omawiał wszystkich tajemnic III Rzeszy, nie poruszył tematu „cudownej broni”, dziwacznej fascynacji Himmlera okultyzmem, operacji Pastorius, ani wielu innych.
Swoją opowieść Kersaudy zaczyna od analizy osnutego tajemnicą rodowodu fürhera, a rozdział ten opatruje mottem „Ludzie nie powinni wiedzieć, kim jestem, z jakiej pochodzę rodziny. Adolf Hitler”.
W istocie genealogia Adolfa Hitlera jest tajemnicza. Autor dotarł do dokumentów, które wskazują, że w księgach metrykalnych wprowadzono kilka dość istotnych zmian, które tylko zaciemniły pochodzenie bezpośrednich przodków Hitlera – babki Marii Anny Schicklgruber i ojca Aloisa Schicklgrubera, który miał być jej nieślubnym dzieckiem i w 1876 r. mając lat 40, zmienił nazwisko na Hitler, choć podobno nigdy nie został uznany przez Johana Georga Hiedlera (jego nazwisko w tym momencie urzędnik zmienił na Hitler!), za którego Maria Anna wyszła, gdy dziecko miało pięć lat. Na utrzymanie Aloisa kucharka Anna Maria Schicklgruber otrzymywała pieniądze od żydowskiej rodziny Frankenbergerów, która poczuwała się do zapewnienia utrzymania nieślubnego dziecka do chwili ukończenia przez niego 14 roku życia. Listy w tej sprawie przechowywała krewna przyrodniej siostry Hitlera Angeli Raubal.
Hitler był jednym z dziesięciorga dzieci Aloisa Hitlera i jego trzeciej żony Klary Pöltz. W pełnym dzieci domu, a potem wśród rówieśników mały Adolf zdobywał sobie pozycję nie dzięki sile fizycznej, a dzięki wyjątkowej elokwencji i sile przekonywania słowem. Wcześnie rzucił szkołę, uczyła go ulica, a potem niekończące się dyskusje z jedynym przyjacielem Augustem Kubitzkiem. Potem przyszła wojna i Hitler, który od 1913 r. przebywał w Monachium od razu na początku wojny wstąpił do wojska. Jego kariera wojenna jest dobrze znana, ale po jej zakończeniu Hitler bardzo nie chciał wrócić do cywila i zgłosił się na specjalne kursy dla agitatorów politycznych, gdzie udoskonalił swoją sztukę oratorską, łyknął trochę wiedzy historycznej. To był właściwie początek jego kariery politycznej.
François Kersaudy w kolejnych rozdziałach swojej książki analizuje szczegółowo dalsze losy swojego bohatera, zwracając przede wszystkim uwagę na jego charakter i na to, jak wpływał na jego stosunki z najbliższym współpracownikami. Pisze on o wzajemnym szpiegowaniu, podejrzliwości, donoszeniu, nękaniu, zastraszaniu, braku zaufania, o zbieraniu kompromitujących materiałów, co pozwalało mu trzymać w garści wszystkich bliższych i dalszych współpracowników, a także rodzinę, z którą nie chciał on mieć nic wspólnego. Dla zdobycia takich właśnie kompromitujących materiałów, które traktował jak polisy ubezpieczeniowe, Hitler był gotów na wszystko. Podobnie jak na ukrycie kompromitujących, jego zdaniem, dokumentów o swojej rodzinie i własnym pochodzeniu.
Autor pisze też o innych aspektach życia Hitlera, analizuje np. stan jego zdrowia, dziwiąc się, że nigdy nie ufał on prawdziwym lekarzom, a pozwalał się leczyć znachorom i szarlatanom, którzy niejednokrotnie bardziej szkodzili mu niż pomagali. Opisuje też jego stosunki z kobietami, jego nieśmiałość i nieufność wobec płci pięknej. Paradoksalnie kobiety do niego lgnęły, był on obiektem westchnień wielu z nich niczym gwiazda kina lub teatru.
Książka posiada bogatą bibliografię, wymienione są w niej tylko najważniejsze zdaniem autora źródła, których jest też mnóstwo: zbiory archiwalne i dokumenty z archiwów niemieckich, amerykańskich, brytyjskich i szwedzkich. Przypisy do każdego rozdziału znajdują się u dołu strony, a przypisy źródłowe na końcu książki, co nie rozprasza czytelnika, który nie jest zainteresowany takimi szczegółami i nie zakłóca toku narracji. Ale dzięki temu jest to bezcenne źródło dla badacza tego okresu, który może zweryfikować nieznane sobie dotąd fakty. Jednocześnie dla historyka-amatora książka jest nie lada gratką, pełną ciekawostek i nieznanych dotąd faktów. Posiada też indeks nazwisk, co pozwala szybko znaleźć informacje o ludziach.
Napisana wartkim, barwnym językiem i doskonale przetłumaczona jest naprawdę warta przeczytania. Ładna, twarda oprawa, kilka mapek, drzewo genealogiczne. Może przydałoby się kilka zdjęć…
Oceniam ją naszą najwyższą oceną 6/6 punktów.
Wydawnictwo MUZA SA
Warszawa 2014
Małgorzata Korwin-Mikke
