Mobilność i interakcje kulturowe wśród prehistorycznych rolników i pasterzy tybetańskich
Nowe badania odkrywają korzenie długotrwałych interakcji kulturowych na Wyżynie Tybetańskiej oraz wpływ prehistorycznej mobilności rolników i pasterzy. Badania wskazują, że mobilność nie tylko dostosowywała się do trudnego środowiska, ale również kształtowała relacje społeczne i kulturowy charakter starożytnych społeczności na tym obszarze.
Tybetańscy pasterze, odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu kulturowych wzorców na Wyżynie Tybetańskiej, sięgającą aż do epoki brązu. Odkrycia te ujawniają, że prehistoryczna mobilność rolników i pasterzy nie tylko dostosowywała się do trudnego środowiska, lecz także miała istotny wpływ na rozmieszczenie osad i transfer stylów ceramicznych między odległymi społecznościami.
Interakcje na Wyżynie Tybetańskiej
Najnowsze badania przeprowadzone przez zespół naukowców z Uniwersytetu Waszyngtońskiego i Uniwersytetu Syczuańskiego rzucają nowe światło na długotrwałe interakcje kulturowe na Tybetańskim Plateau, sięgające aż do epoki brązu.
Badacze skorzystali z zaawansowanego modelowania geoprzestrzennego, aby zanalizować dane środowiskowe i archeologiczne, ukazując powiązania między prehistoryczną mobilnością rolników i pasterzy a kulturowymi wzorcami w epokach brązu i żelaza. Wyniki tych badań ukazują wpływ tych strategii na rozmieszczenie osad oraz transfer stylów ceramicznych między odległymi społecznościami na obszarze plateau.
Według profesora archeologii, Michaela Frachetti z Uniwersytetu Waszyngtońskiego, te obszerne badanie były możliwe dzięki postępowi w analizie danych geoprzestrzennych i zdalnemu wykrywaniu o wysokiej rozdzielczości,
Korzenie długotrwałych interakcji kulturowych na Wyżynie Tybetańskiej – badania
Pierwszym etapem była generacja symulacji optymalnych tras mobilności prehistorycznych rolników i pasterzy, uwzględniając teren i zdolność środowiska do wsparcia ich upraw lub stad. Analiza powtarzających się wzorców wykazała statystyczną korelację z lokalizacją tysięcy prehistorycznych miejsc na Tybetańskim Plateau.
Aby zbadać wpływ tych tras na interakcje społeczne, zespół skompilował duży zbiór danych archeologicznych z epok brązu i żelaza na obszarze Tybetu. Następnie stworzyli sieć społeczną opartą na wspólnych technologiach i wzornictwie ceramiki. Wyniki wskazują, że nawet odległe społeczności były silnie powiązane i w kontakcie tysiące lat temu na obszarze Tybetu.
Kiedy nakładamy mapy mobilności na sieć społeczną, dostrzegamy silną korelację między trasami mobilności ukierunkowanymi na utrzymanie życia, a silnymi więzami w kulturze materialnej między regionalnymi społecznościami, co sugeruje pojawienie się “autostrad mobilności” przez wieki użytkowania. To nie tylko informuje nas o tym, że ludzie przemieszczali się zgodnie z potrzebami rolnictwa i pasterstwa – co było w dużej mierze podyktowane potencjałem środowiskowym – ale również, że mobilność była kluczowa dla budowania relacji społecznych i regionalnego charakteru starożytnych społeczności na Tybetańskim Plateau
– podał M. Frachetti.
Interesującą obserwacją wynikającą z badań jest również to, że zachodnia część Tybetu nie korelowała z tymi wzorcami tak dobrze jak wschód. Autorzy sugerują alternatywną orientację kulturową w kierunku Azji Centralnej, co potwierdzają podobne wzorce mobilności łączące społeczności na zachód od Tybetu. Te różnice między wschodem a zachodem były wcześniej zauważane w innych badaniach archeologicznych.
Archeologowie od dziesięcioleci starają się zrozumieć, jak i dlaczego starożytne społeczności budowały relacje społeczne i tożsamości kulturowe na obszarze ekstremalnego terenu Tybetu. To badanie dostarcza nowej perspektywy do eksploracji kształtowania społecznej spójności ludzkiej w archeologii
– wypowiedział się główny autor Xinzhou Chen, który uzyskał doktorat na Uniwersytecie Waszyngtońskim w 2023 roku i obecnie pracuje w Centrum Nauk Archeologicznych na Uniwersytecie Syczuańskim.
Źródła:
- Savat Sara, Prehistoric mobility among Tibetan farmers, herders shaped highland settlement patterns, cultural interaction, study finds, The Source, Washington University in St. Louis. [dostęp 03.02.2024].
- Washington University in St. Louis, Study traces the roots of longstanding cultural interactions across the Tibetan Plateau to prehistoric times, Phys [dostęp 03.02.2024].
