Dzięki najnowszym badaniom zostały odkryte najstarsze amazońskie miasta sprzed 2500 lat
Najstarsze amazońskie miasta, ukryte dotąd pod gęstym lasem w dolinie Upano w Ekwadorze, zostały odkryte dzięki zastosowaniu nowoczesnej technologii lidarowej. Te starożytne osady, sięgające co najmniej 2500 lat wstecz, rzucają nowe światło na dawną różnorodność kultur amazońskich, ujawniając gęstą sieć wzajemnie połączonych miast i złożonych społeczeństw, znacznie starszych niż dotychczasowe odkrycia w regionie. Badacze podkreślają, że to odkrycie to jedynie czubek góry lodowej w kontekście potencjalnych odkryć w ekwadorskiej Amazonii, otwierając nowy rozdział w historii prekolumbijskich społeczności Amazonii.
Archeolodzy wcześniej zakładali, że starożytny las deszczowy Amazonii był miejscem mało zamieszkanym przez łowców-zbieraczy. Jednak odkrycia z ostatnich dwóch dekad, takie jak ogromne wały ziemne, piramidy i drogi biegnące od Boliwii do Brazylii, wskazują na istnienie dużych społeczeństw amazońskich przed kolonizacją europejską.
Teraz, za sprawą technologii lidaru, odkryto najstarszą znaną ludzką społeczność w regionie, ukrytą pod gęstym lasem w dolinie Upano w Ekwadorze. Sieć miast, sięgająca co najmniej 2500 lat wstecz, została teraz dzięki badaniom ujawniona, rzucając nowe światło na różnorodność kultur w starożytnej Amazonii.
Lidar, umożliwiający badanie terenu pod gęstym lasem, został opisany jako rewolucyjny dla zrozumienia dziejów Amazonii przed przybyciem Kolumba, jak wskazała Carla Jaimes Betancourt, archeolog z Uniwersytetu w Bonn. Wykopaliska w dolinie Upano, rozpoczęte niemal 30 lat temu przez Stéphena Rostaina z CNRS, skupiły się na osadach Sangay i Kilamope.
Badacze odkryli kopce wokół centralnych placów, ozdobioną ceramikę i duże dzbany z kukurydzianym piwem chicha. Datowanie radiowęglowe wskazuje na zamieszkiwanie tych miejsc od około 500 roku p.n.e. do 300-600 roku n.e.
Choć Rostain zdawał sobie sprawę z istnienia wielu struktur, pełny obraz regionu ujawniły dopiero dane lidaru. W 2015 roku Narodowy Instytut Dziedzictwa Kulturowego Ekwadoru finansował badania lidarowe doliny Upano.
Samoloty wyposażone w lidar wysyłały impulsy laserowe przez las, mierząc ich odbicie i ujawniając topografię pod roślinnością. Rostain i zespół zidentyfikowali pięć dużych osad i 10 mniejszych na obszarze 300 km², z gęsto zabudowanymi budynkami mieszkalnymi i ceremonialnymi. Osady były połączone prostymi drogami, a miasta miały pola uprawne i tarasy na zboczach wzgórz.
Fernando Mejía, współautor, opisuje to jako „urbanistykę”. Chociaż nieznana jest dokładna liczba mieszkańców doliny Upano, osady były obszerne – rdzeń Kilamope jest porównywalny rozmiarem do piramid w Gizie czy alei Teotihuacan w Meksyku. Modyfikacje krajobrazu rivalizują z „miastami-ogrodami” Majów.
Rostain podkreśla, że to, co już odkryto, to tylko „czubek góry lodowej” potencjalnych odkryć w ekwadorskiej Amazonii. Mimo że sieć dróg sugeruje współistnienie osad, to nadal zbyt wcześnie, aby porównywać Upano z bardziej złożonymi społecznościami, takimi jak Majowie czy Teotihuacan.
Thomas Garrison z University of Texas w Austin, specjalista od lidaru, mówi, że odkrycia te są niesamowite, pokazując, że wciąż można odkrywać nowe, złożone kultury w XXI wieku.
Źródło: Lizzie Wade, Laser mapping reveals oldest Amazonian cities, built 2500 years ago, Science [dostęp: 16.01.2024].
Fot. Zdjęcie z lidaru, Antoine Dorison, Stephen Rostain
