P. Filipczak, Namiestnicy rzymskiej Syrii w czasach przełomu ( 324 – 361 n.e.)
Doskonała publikacja Pawła Filipczaka, „Namiestnicy rzymskiej Syrii w czasach przełomu ( 324 – 361 n.e.)”, przenosi czytelnika w czasy cesarstwa rzymskiego. Dzięki dogłębnej analizie źródeł historycznych, autor przedstawia sylwetki namiestników rzymskich zarządzających tą niezwykle ważną prowincją. Jest to lektura obowiązkowa dla wszystkich pasjonatów historii starożytnej oraz Bliskiego Wschodu.
Dr Paweł Filipczak jest historykiem oraz adiunktem w Katedrze Historii Bizancjum w Instytucie Historii UŁ. Autor interesuje się głównie historią Syrii, zwłaszcza w okresie późnego cesarstwa rzymskiego.
Syria, jako prowincja rzymska została utworzona w 63 r. p.n.e. Obszar nowo powstałej prowincji znacznie się powiększył w I w n.e. W okresie republiki rzymskiej prowincją zarządzali namiestnicy z tytułem prokonsula, który był nadawany przez senat rzymski. Ich rezydencja znajdowała się w Antiochii nad Orontesem. W momencie przejęcia władzy przez Oktawiana Augusta i ustanowienia cesarstwa, zarządców syryjskich wybierał cesarz ( otrzymywali oni wtedy tytuł propretora). Kolejne wielkie zmiany nastąpiły po stłumieniu powstania żydowskiego w 135 r. Władze rzymskie zlikwidowały prowincję Judeę, której terytorium zostało włączone do Syrii. Nowo powstałą jednostkę nazwano Syria Palestina, zarządzaną przez legata cesarskiego z tytułem prokonsula. Pod koniec II w. Syria Palestyna została podzielona na dwie części: Syrię Coele, ze stolicą w Laodycei Nadmorskiej, a potem w Antiochii nad Orontesem oraz Syrię Fenicką, ze stolicą w Tyrze. Syria odgrywała bardzo ważną rolę w późnej starożytności, ponieważ była miejscem gdzie ścierały się wpływy rzymskie oraz perskie. Odrodzona Persja, pod rządami dynastii Sasanidów, dążyła do uzyskania dominacji na Bliskim Wschodzie, stąd władcy perscy często atakowali Syrię.
Publikacja Pawła Filipczaka przedstawia sylwetki namiestników rzymskich czasów przełomu, czyli w momencie rządów Konstantyna Wielkiego i jego syna Konstancjusza II. Dzięki dogłębnej analizie źródłowej, autor, przedstawia sylwetki namiestników, w kontekście najważniejszych wydarzeń dla regionu. Autor przybliża czytelnikowi sposób zarządzania prowincją przez namiestników, ich pozycję w lokalnym środowisku, jak również ich wykształcenie.
Książka autorstwa Pawła Filipczaka przenosi czytelnika w świat rzymskiej Syrii. Świetne pióro autora powoduje, że publikacje czyta się bardzo szybko. Bogata baza źródłowa, która została wykorzystana w niniejszej publikacji świadczy o profesjonalizmie autora. Paweł Filipczak dokonał gruntownej analizy źródłowej, dzięki czemu publikacja ta jest bardzo wartościowa. Sam układ pracy zdaje się być przemyślany, książka jest podzielona na pięć rozdziałów. Dodatkową zaletą jest rozbudowany wstęp, dzięki któremu czytelnik dowie się o podziale administracyjnym Syrii, aktualnym stanie badań, jak również o najważniejszych źródłach historycznych poruszających przedstawianą tematykę. Kolejnym plusem jest odwoływanie się, w nawiasach, do oryginalnego języka źródła, czyli greki i łaciny. Na samym końcu publikacji znajduje się bogata bibliografia, która zawiera nie tylko wykaz źródeł historycznych, ale również opracowania ( zarówno polsko, jak i obcojęzyczne). Styl, oraz język autora nie budzi żadnych wątpliwości, jest adekwatny do tematyki książki. Autor w sposób przystępny przedstawił omawiane zagadnienie.
Podsumowując niniejsza publikacja, jest lekturą obowiązkową, dla wszystkich interesujących się historią starożytną, Syrii oraz Bliskiego Wschodu. Przystępny język autora, precyzyjne przedstawianie omawianej tematyki , powoduje, że publikacja ta jest przystępna dla każdego czytelnika.
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Ocena: 6/6
Marcin Zawadzki
