W Muzeum im. Bodego w Berlinie nubijskie stroje zrekonstruowane przez polskich badaczy. Prace nad ich odtworzeniem zostały wykonane przez archeologów z Uniwersytetu Warszawskiego oraz projektantów z Uniwersytetu SWPS.
Stroje, które prezentują postacie takie jak królowie, matki królewskie i biskupi, powstały na podstawie malowideł z katedry w Faras, które obecnie znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie oraz Sudańskiego Muzeum Narodowego w Chartumie.
Rekonstrukcja strojów jest wynikiem badań rozpoczętych w latach 60. XX wieku, kiedy to ekspedycja kierowana przez prof. Kazimierza Michałowskiego z Uniwersytetu Warszawskiego przeprowadziła wykopaliska w Faras, starożytnym ośrodku w Nubii, który znajduje się na terenie dzisiejszego Sudanu.
Odkryto tam m.in. katedrę z malowidłami ściennymi, stanowiącymi największy zbiór średniowiecznego chrześcijańskiego malarstwa nubijskiego, który ukazuje jego rozwój od VIII do XIII wieku. Jak podkreślają eksperci, ważnym elementem dekoracyjnym w nubijskich kościołach były wielkie wizerunki przedstawicieli dworu i kleru, których wyróżniały okazałe stroje.
Podczas uroczystego otwarcia wystawy w Berlinie, które miało miejsce w 5 stycznia 2025 roku wieczorem, goście, w tym Karel Innemée z Uniwersytetu Warszawskiego oraz Agnieszka Jacobson-Cielecka z Uniwersytetu SWPS, opowiedzieli o procesie rekonstrukcji strojów. Jan Tombiński, charge d’affaires RP w Niemczech, zaznaczył znaczenie współpracy między warszawskimi a berlińskimi muzeami.
Z kolei Antje Scherner, szefowa kolekcji rzeźby i sztuki bizantyjskiej, zauważyła, że w średniowiecznej Nubii odzież i akcesoria pełniły ważną rolę komunikacyjną, będąc formą niewerbalnej ekspresji, w której każdy szczegół miał swoje znaczenie.
Warto dodać, że wystawa ta jest częścią szerszego projektu, który rozpoczął się w październiku 2024 roku, kiedy to te same rekonstrukcje strojów zaprezentowano na żywo w paryskim Luwrze. Obecnie, do 12 kwietnia 2025 roku, można je oglądać w Muzeum im. Bodego w Berlinie, które mieści się na berlińskiej Wyspie Muzeów – jednym z najważniejszych kompleksów muzealnych na świecie, wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
W ubiegłym roku, w ramach pokazu w Luwrze, zaprezentowano pięć starannie odtworzonych strojów, w tym dwa królewskie, dwa dla matek królewskich oraz biskupi. W rolę postaci z malowideł z Faras wcielili się przedstawiciele społeczności sudańskiej. Pokaz był częścią cyklicznego programu „Midis de l’archéologie”, a same stroje zostały wykonane nie tylko z dbałością o szczegóły, ale także przy zastosowaniu odpowiednich barwników i tkanin.
Dr Magdalena Woźniak-Eusebe, archeolog z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, podkreśliła, że pokaz jest przykładem „archeologii eksperymentalnej”, w której współpraca specjalistów z różnych dziedzin pozwoliła stworzyć bardzo wiarygodne rekonstrukcje. Dodała, że stroje nabrały „nowego wymiaru”, kiedy zostały założone przez uczestników pokazu, którzy stali się na chwilę postaciami z dawnych czasów.
Te same nubijskie stroje zrekonstruowane przez polskich badaczy będą teraz wystawiane w Berlinie i Lejdzie, a w przyszłości trafią do Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego.
Faras, historyczne miasto w Nubii, było jednym z głównych ośrodków chrześcijańskich w regionie, którego badania prowadzone są przez polskich archeologów od lat 60. XX wieku. Odkrycie katedry w Faras i unikatowych malowideł z VIII-XII wieku dało początek pracom badawczym, które wciąż pozostają w polskiej domenie.
Ekspozycja malowideł z Faras w Muzeum Narodowym w Warszawie stanowi wyjątkową kolekcję sztuki średniowiecznej Nubii, jedyną tego rodzaju na świecie.
Źródło: PAP
Fot. Fot. Paulina Matusiak, Eddy Wenting/PAP
bdh/cc
