Pierwsze ślady ludzi sprzed około 150 000 lat na terenie afrykańskich lasów deszczowych
Naukowcy z zespół Human Palaeosystems odkryli, że pierwsze ślady ludzi na terenie afrykańskich lasów deszczowych są znacznie wcześniejsze niż dotychczas sądzono. Najnowsza technologia pozwoliła wydatować znaleziska archeologiczne na około 150 000 lat. Do tej pory uważano, że człowiek w lasach deszczowych Afryki pojawił się około 18 tysięcy lat temu, a w Azji około 70 000.
Afryka jest kontynentem, z którego pochodzi gatunek człowieka. Najstarsze szczątki człowieka współczesnego (Homo sapiens) odkryto w Jebel Irhoud (Maroko) i datuje się je na około 300 000 lat.
Lasy deszczowe potocznie nazywane “płucami planety” to niezwykle bogate ekosystemy charakteryzujące się wysoką wilgotnością, obfitymi opadami deszczu (powyżej 2000 mm rocznie) oraz bujną, wielopiętrową roślinnością.
Do tej pory badacze uważali, że lasy deszczowe przez swój charakterystyczny klimat nie sprzyjały rozwijaniu się działalności człowieka na ich terenie. Jego ślady na tym terenie szacowano w Afryce na około 18 000 lat temu, a w Azji na około 70 000.
Wykopaliska w latach 80. XX wieku
Pierwsze wykopaliska na terenie lasów deszczowych w dzisiejszym Wybrzeżu Kości Słoniowej były prowadzone w latach 80. XX wieku przez grupę badaczy podczas wspólnej misji iworyjsko-radzieckiej. Brał w niej udział między innymi profesora Yodé Guédé z l’Université Félix Houphouët-Boigny.
Na stanowisku nazywanym “Bété I” odkryli oni kamienne narzędzia, jednak ówczesne metody badawcze nie pozwalały na dokładną datację znalezisk. Kamienne narzędzia, które wówczas znaleziono zaginęły w czasie trwania II wojny domowej na Wybrzeżu Kości Słoniowej w 2011 roku.
Pierwsze ślady ludzi na terenie afrykańskich lasów deszczowych. Badania zespołu Human Palaeosystems.
Zespół Human Palaeosystems, w którego skład wchodzą między innymi badacze z Uniwersytetu w Liverpoolu, Instytutu Geoantropologii im. Maxa Plancka, Hiszpańskiego Narodowego Centrum Badań nad Ewolucją Człowieka. postanowili wykorzystać nowinki techniczne i za ich pomocą na nowo zbadać stanowisko „Bété I„.
W dokładnej jego lokalizacji pomógł profesor Yodé Guédé. Przy nowych wykopaliskach wykorzystano najnowocześniejszą technologię między innymi luminescencję optycznie stymulowaną i rezonans spinowy elektronów. Przeprowadzono również analizy próbek osadów pod kątem pyłków roślinnych, skamieniałości roślinnych oraz izotopów wosków liściowych.
Dzięki nowym technologiom oszacowano wiek odkrytych znalezisk na 150 000 lat. Jak sie potem okazało była to ostatnia szansa na badania w tym regionie. Niedawno stanowisko zostało zniszczone przez pracę górniczę.
Profesor Eleanor Scerri, kierująca grupą badawczą Human Palaeosystems w Instytucie Geoantropologii im. Maxa Plancka i główna autorka badania wyjaśnia dlaczego ten obszar był tak istotny dla tych badań.
Kilka niedawnych modeli klimatycznych sugerowało, że ten obszar mógł stanowić schronienie dla lasów deszczowych nawet w suchych okresach fragmentacji lasów. Wiedzieliśmy, że to stanowisko daje nam najlepszą możliwą szansę na ustalenie, jak daleko w przeszłość sięga zasiedlenie lasów deszczowych przez ludzi.
Badacze wyniki swoich badań opublikowali na łamach naukowego magazynu Nature.
Profesor Scerii, która uczestniczyła w badaniach tłumaczy z jakiego względu są one tak istotn.
Oznacza to skomplikowaną historię podziałów populacyjnych, w której różne grupy zamieszkiwały odmienne regiony i typy siedlisk. Teraz musimy się zastanowić, jak te wczesne ekspansje ludzkich nisz wpłynęły na rośliny i zwierzęta współdzielące z nimi tę samą przestrzeń. Innymi słowy, jak daleko w przeszłość sięga wpływ człowieka na dziewicze środowiska naturalne?
Źródło: Earliest Evidence for Humans in Rainforests, Max Planck Institute of Geoanthropology [dostęp:1.03.2025]
Fot. poglądowa, rzeka Kongo oraz Las deszczowy Kongo w Republice Konga, domena publiczna
