Muzeum Historyczne Miasta Gdańska i Dom Spotkań z Historią zapraszają na wernisaż wystawy plenerowej Polacy wymazani. Historia Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku: 2 września 2014 (wtorek) o godz. 14.00 w Domu Spotkań z Historią przy ul. Karowej 20 w Warszawie. WSTĘP WOLNY.
Ekspozycja będzie prezentowana od 2 września do 1 października 2014 roku przy Krakowskim Przedmieściu 32 w Warszawie przed Pałacem Tyszkiewiczów-Potockich.
Wystawa opowiada o polskich mieszkańcach Wolnego Miasta Gdańska, miasta-państwa, które powstało pod protektoratem Ligi Narodów w roku 1920 po przegranej Cesarstwa Niemieckiego w I wojnie światowej. Gdańsk został odłączony od Rzeszy wskutek postanowień traktatu wersalskiego kończącego wojnę, który regulował również inne ważne kwestie: wycofanie się wojsk niemieckich, granice państwowe, ustrój i obywatelstwo. Wolne Miasto Gdańsk, utworzone 15 listopada 1920 roku, istniało do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku. Obejmowało, obok samego miasta Gdańsk, większą część ówczesnych powiatów: Gdańskie Wyżyny, Gdańskie Niziny oraz niewielkie fragmenty powiatów wejherowskiego, tczewskiego, elbląskiego, malborskiego, kościerskiego i kartuskiego. W 1934 roku mieszkało tam ok. 408 tysięcy mieszkańców, przeważała ludność niemiecka, Polacy stanowili według różnych danych od 3 do 15% obywateli.
Na wystawie opowiemy o polsko-niemieckim sąsiedztwie, o pokojowym początkowo współistnieniu Niemców i Polaków oraz o antagonizmach narastających po dojściu do władzy nazistów. W skomplikowanej sytuacji politycznej pod koniec lat 30. Gdańsk stał się jednym z punktów zapalnych w Europie, a jego polscy mieszkańcy byli coraz bardziej zagrożeni. Liczne towarzystwa, kluby, grupy o charakterze sportowym, kulturalnym i charytatywnym stanowiły o polskości Gdańska.
Pokażemy także losy Polaków z terenu Wolnego Miasta Gdańska po wybuchu wojny (plan rozwiązania „polskiego żywiołu” na terenie Pomorza Gdańskiego, miejsca kaźni: Victoria Schule i obóz Stutthof) i po zakończeniu działań wojennych, w tym próbę wymazania z historii Gdańska jego przedwojennych mieszkańców narodowości polskiej przez komunistów. Po 1945 roku Polacy na tzw. Ziemiach Odzyskanych, w tym w Gdańsku, zmuszeni byli przejść upokarzający proces weryfikacji narodowościowej i rehabilitacji.
Zapraszamy do poznania historii Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku, którzy, mieszkając tam niekiedy od pokoleń, nie zawsze byli dobrze widziani, a wielu z nich za otwarte głoszenie polskości zapłaciło cenę życia.
Organizatorzy: Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, Urząd Miasta Gdańska; Współorganizator: Dom Spotkań z Historią w Warszawie; Partnerzy: Fundacja Bowke, Towarzystwo Przyjaciół Gdańska, Muzeum Stutthof w Sztutowie, Poczta Polska S.A.
